سیگار کشیدن می‌تواند اثرات ناخوشایندی روی سلامتی شما داشته باشد، از سرفه‌های شدید گرفته تا تاثیر روی پوست و دندان‌ها! یکی از نتایج سیگار کشیدن که گاهی نادیده گرفته می‌شود، تاثیر بر روی دندان از جمله تغییر رنگ دندان‌هاست. اگر سیگاری و نگران دندان‌های خود هستید، ما اینجا هستیم تا به برخی از سوالات رایج شما در مورد سلامت دندان و نیز اثرات مخرب سیگار بر دندان‌ها پاسخ دهیم.
اثرات سیگار بر سلامت دهان چیست؟
به احتمال زیاد این اولین بار نیست که این را می‌شنوید؛ سیگار کشیدن برای شما مضر است. بر اساس برخی تحقیقات انجام شده، سیگار عامل اصلی مرگ و میر در کشور بوده که قابل پیشگیری است. سیگار می‌تواند باعث بیماری‌های مختلفی شده و تقریباً برای هر عضوی از بدن مضر است. سیگار همچنین اثرات مخربی بر دندان و دهان شما دارد.
به عنوان مثال می‌تواند باعث بوی بدن دهان شده، رنگ دندان‌هایتان را تغییر دهد، منجر به پوسیدگی دندان، عفونت لثه، بیماری پریودنتال، از دست دادن دندان و حتی سرطان دهان شود. اگر سیگاری هستید، اولین قدمی که باید برای بهبود بهداشت دهان و دندان (و به طور کلی سلامت خود) بردارید، ترک سیگار است.
اثرات مخرب سیگار کشیدن برای دندان‌ها
سیگار باعث مشکلات زیر در دهان و دندان می‌شود:
ملانوز سیگاری
ملانوز سیگاری تیره شدن بافت دهان در اثر سیگار کشیدن است. ملانوز به خودی خود خوش خیم است، اما اگر سیگاری هستید، همچنان باید نگران سایر تأثیرات مخرب سیگار بر روی لثه‌ها و رنگ دندان‌ها باشید. تنها راه درمان تغییر رنگ در دهان، ترک سیگار است، پس از ترک سیگار، بافت دهان احتمالاً ظرف 36 ماه به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد.
سیگار کشیدن و سرطان دهان
طبق تحقیقات انجام شده، خطر ابتلا به سرطان دهان در افراد سیگاری ده برابر افراد غیرسیگاری است. ترک بهترین راه برای اطمینان از عاری بودن از سرطان دهان است. پس از ترک سیگار به مدت 5 تا 10 سال، شانس ابتلا به سرطان در دهان، گلو یا جعبه صوتی به نصف کاهش می‌یابد. با این حال، ترک خطر ابتلا به سرطان‌های دهان را به طور کامل از بین نمی‌برد. حتماً برای معاینات منظم و غربالگری سرطان به دندانپزشک خود مراجعه کنید؛ به خصوص اگر زخم یا توده ای دارید که ممکن است نشان دهنده یک بیماری بدخیم باشد. زمانی که سرطان دهان به موقع تشخیص داده شود، به طور قابل توجهی قابل درمان است.
اگر هر یک از علائم زیر را دارید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- مشکل در بلع
- توده‌ها یا برجستگی‌های غیر طبیعی
- تغییر رنگ سفید یا قرمز
- درد در دهان یا گوش
- زخم روی لب یا دهان شما که خوب نمی‌شود.
- هر گونه لق شدن دندان
زرد شدن دندان‌ها
اکسیژن موجود در هوا باعث می‌شود نیکوتین رنگ زرد به خود بگیرد. این دلیل اصلی است که مردم تصور می‌کنند نیکوتین باعث زردی دندان‌ها می‌شود. بعید است که این دلیل اصلی زرد شدن دندان‌ها در اثر سیگار کشیدن باشد. نیکوتین همچنین محلول در آب است و به احتمال زیاد به خوبی به دندان شما نمی‌چسبد. به هر حال براساس برخی تحقیقات انجام شده، قطران عامل اصلی تغییر رنگ دندان در افراد سیگاری است. قطران و سایر بقایای مواد شیمیایی روی سطح دندان جمع می‌شود. قطران سپس به مینای دندان شما راه پیدا کرده و این منجر به رنگ قهوه ای مایل به زرد مرتبط با سیگار می‌شود.
با این حال، گاهی ممکن است نیکوتین به طور غیرمستقیم منجر به زرد شدن رنگ دندان‌ها شود. این امر به این دلیل است که تولید بزاق را کاهش می‌دهد، اما نقش بسیار ناچیزی در زرد شدن دندان‌های ناشی از سیگار کشیدن دارد. از این رو هنوز هم در مورد اینکه آیا نیکوتین باعث زرد شدن دندان‌ها می‌شود یا خیر بحث‌های زیادی وجود دارد.
سیگار کشیدن باعث از دست دادن دندان می‌شود.
اگر سیگار می‌کشید، خطر ابتلا به بیماری جدی لثه و از دست دادن دندان در شما بیشتر است. این خطر همچنین با کشیدن سیگارهای بیشتر، افزایش می‌یابد. در مراحل اولیه بیماری لثه می‌تواند باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه شود. بعداً ممکن است باعث بوی بد دهان، طعم بد دهان و لق شدن دندان‌ها نیز شود. همچنین می‌تواند باعث ایجاد پاکت‌های چرکی (آبسه) در زیر دندان‌ها شود. اگر متوجه قرمزی یا خونریزی لثه‌ها شده‌اید، بهتر است با دندانپزشک خود صحبت کنید.
چگونه هنگام سیگار کشیدن از دندان‌هایم محافظت کنم؟
یکی از بهترین راه‌ها برای مراقبت از دندان‌ها این است که حتما دندان‌های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. همچنین لازم است به طور مرتب از نخ دندان استفاده کنید. معاینات منظم با دندانپزشک می‌تواند به سلامت دندان‌های شما کمک کند. فراتر از آن، ترک سیگار بهترین کاری است که می‌توانید برای محافظت از دندان‌های خود انجام دهید.
با ترک سیگار چه اتفاقی برای دندان‌های شما می‌افتد؟
مطالعات نشان داده اند که ترک سیگار می‌تواند خطر ابتلا به بیماری لثه را کاهش دهد و در صورت ابتلا به بیماری لثه از پیشرفت آن جلوگیری کند. ترک سیگار تفاوت بزرگی در سلامت لثه شما ایجاد می‌کند. ترک سیگار در کنار رعایت بهداشت دهان و دندان به حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کند.
از بین بردن اثر کشیدن سیگار بر دندان
برای حفظ سلامت دندان‌های خود و از بین بردن اثر سیگار بر دندان باید موارد زیر را انجام دهید:
- دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید؛ شما باید حدود دو دقیقه با استفاده از مسواک دستی یا برقی مسواک بزنید.
- از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید، زیرا به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند.
- قبل از مسواک زدن از نخ دندان یا خلال دندان استفاده کنید. اگر می‌توانید این کار را یک بار در روز انجام دهید.
- هر یک یا دو سال یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- اگر به دلیل سیگار کشیدن به بیماری لثه مبتلا شده اید، باید برای مشاوره و درمان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
در مراحل اولیه بیماری لثه ژنژیویت (التهاب لثه) نامیده می‌شود. اغلب با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان این مشکل را در خانه درمان کرد. اگر وضعیت شدیدتر باشد، ممکن است نیاز به درمان‌های تخصصی دندانپزشکی داشته باشید، این فرآیند سخت و نیاز به بی حسی موضعی دارد.
استفاده از سفیدکننده برای از بین بردن زردی دندان
در صورتی که دندان‌های شما بر اثر سیگار کشیدن لکه دار شده باشد، سفید کردن دندان‌های به صورت حرفه‌ای توسط دندانپزشک گزینه خوبی است. فرآیند سفید کردن شامل استفاده از ژل سفید کننده مخصوص روی دندان‌ها است. دندانپزشک شما همچنین ممکن است از نور یا لیزر برای روی دندان‌های زرد استفاده کند، این نور ژل را فعال کرده تا فرآیند سفید شدن را تسریع کند.
لازم به ذکر است که سفید کردن دندان دائمی نیست، اثرات آن ممکن است تنها چند سال باقی بماند. اگر هنوز سیگار می‌کشید، ممکن است دندان‌ها دوباره زرد یا لکه دار شوند. درمان‌های خانگی برای سفید کردن دندان‌ها اگر شامل استفاده از سفید کننده روی دندان‌ها باشد، می‌تواند خطرناک باشد. اگر این کار به درستی انجام نشود، سفید کننده می‌تواند لثه‌ها را بسوزاند و به مینای دندان آسیب برساند. یک جایگزین خوب استفاده از خمیر دندان سفید کننده است. خمیر دندان سفید کننده می‌تواند به آرامی و به مرور زمان زردی و لکه‌های روی دندان را پاک کند و بسیار ایمن‌تر از کیت‌های بلیچینگ خانگی است.
از بین بردن بوی بد دهان ناشی از سیگار کشیدن
بسیاری از سیگاری‌ها متوجه می‌شوند که بوی بد دهان (هالیتوزیس) دارند که می‌تواند برای دیگران غیرقابل تحمل باشد. برای از بین بردن بوی بد دهان، بهترین راه ترک سیگار است. با این حال، رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن هر روز می‌تواند به خلاص شدن از شر بوی بد دهان کمک کند. سوهان کشیدن یا پاک کننده زبان نیز می‌تواند به رفع بوی بد دهان کمک کند. اگر به طور مداوم دچار بوی بدن دهان می‌شوید، بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید، زیرا ممکن است نشانه بیماری لثه باشد.
جرم گیری دندان افراد سیگاری
در صورتی که دهان شما علائم بیماری مزمن پریودنتال را داشته باشد، دندانپزشک شما جرم گیری دندان و روت پلنینگ را توصیه می‌کند. این روش‌ها می‌توانند به توقف اثرات مضر این بیماری و حفظ سلامت دهان شما کمک کنند. بیماری مزمن پریودنتال زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌های موجود در پلاک باعث کنده شدن لثه‌ها از دندان‌های شما شوند. این باعث می‌شود که پاکت‌های بزرگ بین دندان‌ها و لثه‌ها رشد کنند و باکتری‌های بیشتری در آنجا رشد کنند که با مسواک زدن در خانه نمی‌توانید به آنها دسترسی پیدا کنید. به همین دلیل در افراد سیگاری در صورت عدم درمان، بیماری مزمن پریودنتال می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- از دست دادن استخوان و بافت
- از دست دادن دندان
- لق شدن دندان
- دندان‌های متحرک
بیماری مزمن پریودنتال تقریباً نیمی از جمعیت بالای 30 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به طور کلی علاوه بر سیگار کشیدن برخی از دلایلی که ممکن است به این عارضه مبتلا شوید عبارتند از:
- بهداشت ضعیف دندان
- افزایش سن
- تغییرات در هورمون‌ها
- تغذیه ضعیف
- سابقه خانوادگی
- سایر شرایط پزشکی
جرم گیری دندان و پلنینگ ریشه (Root Planing) را می‌توان در مطب دندانپزشکی به عنوان یک روش سرپایی انجام داد. ممکن است لازم باشد بسته به شدت بیماری خود، یک یا چند جلسه برای این عمل به دندانپزشک مراجعه کنید. برای این روش ممکن است نیاز به استفاده از بی حسی موضعی برای کاهش ناراحتی و دردر نداشته باشد. اگر نگران درد هستید، این موضوع را با دندانپزشک خود در میان بگذارید.
دندانپزشک شما ابتدا جرم گیری دندان را انجام می‌دهد. این کار شامل تراشیدن پلاک از روی دندان‌ها و خارج کردن جرم بین دندان‌ها و لثه‌ها است. سپس دندانپزشک روت پلنینگ را انجام می‌دهد. از آنجایی که دندانپزشک با استفاده از ابزار جرم گیری، ریشه‌های دندان را صاف می‌کند؛ این نرم کننده به لثه‌ها کمک می‌کند تا دوباره به دندان‌هایتان بچسبند.
برخی درمان‌های دیگر برای از بین بردن اثرات مخرب سیگار روی دندان
دندانپزشک همچنین ممکن است بسته به سلامت دندان‌ها و لثه‌ها، درمان‌های بیشتری را توصیه کند. در برخی موارد از عوامل ضد میکروبی در دهان استفاده شده که شامل آنتی بیوتیک‌های خوراکی است، گاهی لازم است این آنتی بیوتیک را تا چند روز مصرف کنید تا روند بهبودی سریع‌تر انجام شود.
دندانپزشک همچنین ممکن است فرآیندی به نام مدولاسیون میزبان را انجام دهد که در آن داروهای اضافی مستقیماً روی لثه قرار می‌گیرد تا به اصلاح اثرات منفی پریودنتیت طولانی مدت یا کاهش احتمال عفونت پس از عمل کمک کند. ابزارهای سنتی از جمله جرم‌گیر و کورت معمولاً برای انجام این روش استفاده می‌شوند. اما ابزارهای دیگری مانند لیزر و دستگاه‌های اولتراسونیک برای جرم گیری دندان در افراد سیگاری نیز قابل استفاده است.
سخن پایانی...
دندانپزشک گاهی ضدعفونی کامل دهان را توصیه می‌کند. به هر حال همیشه بهتر است از دندانپزشک، پزشک یا سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط برای درمان مشاوره بگیرید. توصیه اول ما برای کاهش اثرات مخرب سیگار بر دندان ترک سیگار است، اما باز هم اگر به درمان‌های پیشرفته دندانپزشکی و جرم گیری دندان برای بازگرداندن رنگ دندان و پیشگیری از بیماری‌های ناشی از سیگار کشیدن هستید، می‌توانید با ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر صفورا امامی تماس گرفته و قرار ملاقات تنظیم کنید.