شما هر روز از دندان‌های خود برای جویدن استفاده می‌کنید و حتی خوب است بدانید که چقدر وجود دندان‌ها برای گفتار شما اهمیت دارند، اما چقدر در مورد آناتومی و ساختار دندان خود می‌دانید؟ در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی در مورد قسمت‌های مختلف تشکیل دهنده دندان و ساختار آن صحبت کرده‌ایم. اگر می‌خواهید بدانید در دهان شما چه می‌گذرد تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مواد تشکیل دهنده دندان
دندان از قسمت‌های زیر تشکیل شده است:
- مینا: سخت ترین ماده در بدن انسان است و سطح خارجی دندان‌های شما را می‌پوشاند. مینا از یک ماده معدنی بسیار سخت به نام فسفات کلسیم ساخته شده است.
- عاج: این لایه درست زیر مینای دندان شما را می‌سازد. از سلول‌های زنده تشکیل شده است که یک ماده معدنی ترشح می‌کنند.
- پالپ: قسمت نرم و داخلی هر دندان است که حاوی خون و اعصاب آن می‌باشد.
- سیمان: از بافت همبند ساخته شده است که ریشه دندان‌های شما را به بافت لثه و فک شما متصل می‌کند.
- رباط پریودنتال: این رباط دندان‌های شما را محکم روی فک نگه می‌دارد.
- تاج: قسمت قابل رویت دندان شما است که در داخل دهان خود می‌بینید. ریشه دندان شما به زیر خط لثه و به فک شما می‌رسد.
انواع دندان
بیشتر بزرگسالان 32 عدد دندان دارند که در زیر توضیح داده‌ایم:
- هشت دندان ثنایا: همان دندان‌های میانی هستند که در فک بالا و پایین قرار دارند (چهار دندان در هر کدام).
- چهار دندان نیش: دندان‌های نوک تیز هستند که درست در کنار دندان‌های ثنایا قرار دارند.
- مولرها: چهار دندان صاف در پشت دهان هستند. از آنها برای له کردن غذا استفاده می‌شود.
- هشت دندان پرمولر: بین دندان‌های آسیاب و دندان نیش وجود دارند.
- چهار آسیاب: معمولاً به آن دندان عقل می‌گویند، در اواخر نوجوانی رشد کرده، اما اغلب برای جلوگیری از عوارض کشیده می‌شوند.
آناتومی و ساختار دندان و دهان
برای حفظ سلامت دهان و دندان، آگاهی از آناتومی و ساختار دندان‌ها و دهان بسیار مهم است. با درک رشد طبیعی دهان و یادگیری تشخیص شرایط غیرطبیعی، می‌توانید بهداشت دهان و دندان را به خوبی حفظ کرده و علائم هشدار دهنده اولیه مشکلات یا بیماری را تشخیص دهید. مداخله زودهنگام می‌تواند تفاوت بزرگی در اصلاح مسائل بهداشتی قبل از تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ ایجاد کند.
شکل گیری آناتومی دهان در مراحل اولیه رشد جنین صورت می‌گیرد. دهان نه تنها در گفتار و برای خوردن غذا مهم است، بلکه نقش مهمی در سیستم گوارش دارد. آناتومی طبیعی دهان شامل حفره دهان است که از کام سخت و نرم تشکیل شده است. مخاط یا بافت‌های پوشاننده بخش‌های فوقانی و تحتانی دهان و همچنین بافت‌های پوشاننده گونه‌های داخلی، لثه، زبان، لوزه‌ها و منافذ غدد بزاقی همگی ساختار دهان را تشکیل می‌دهند. نوارهای کوچک بافتی که از بالا و کناره‌های حفره دهان به سمت داخل گونه و هر دو بافت لب بالا و پایین کشیده می‌شوند فرنوم نامیده می‌شوند. در مورد خود دندان‌ها، آنها از لایه‌هایی تشکیل شده اند: بیرونی ترین لایه مینای دندان است و به دنبال آن عاج و پالپ قرار دارند. در داخل پالپ اعصاب و رگ‌های خونی قرار دارند که به سمت ریشه منتهی می‌شوند.
شکل گیری دهان و دندان در 6 الی 8 هفته اول رشد جنین اتفاق می‌افتد و می‌تواند تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. در آناتومی دندان، رشد طبیعی دندان در طی چند سال اتفاق می‌افتد: زمانی که نوزاد متولد می‌شود، دندان‌های اصلی او از قبل در استخوان فک وجود دارد، اما با وجود این که دندان‌های دائمی قبل از تولد شروع به رشد می‌کنند، معمولاً شروع به رویش نمی‌کنند (تا حدود سن 6 سالگی). نظارت بر رشد اولیه دندان و حفظ بهداشت خوب دهان و دندان در تمام مراحل زندگی برای سلامت دهان و دندان بسیار مهم است. شما می‌توانید با رعایت بهداشت دهان و دندان، دندان‌های خود را تا آخر عمر حفظ نمایید.
کاری که دهان و دندان انجام می‌دهند.
هضم غذا و اصلاح صدا ممکن است اولین چیزهایی نباشند که با توجه به کارهایی که دهان و دندان شما انجام می‌دهند به ذهنتان خطور می‌کند. اما بخش‌هایی از دهان به این عملکردها کمک می‌کند. در حالی که غدد بزاقی بخشی از حفره دهان نیستند، آنها با دندان و زبان کار می‌کنند تا بزاق را با غذا برای هضم مخلوط کنند. و زبان ما را قادر می‌سازد تا صداهای حروف مختلفی را بسته به نحوه تعامل آن با لب‌ها، دندان‌ها و کام ایجاد کنیم و به ما امکان می‌دهد از طریق صحبت کردن با هم ارتباط برقرار کنیم.
مشکلات و اختلالات دندان
با رعایت مداوم بهداشت دهان و دندان و انجام معاینات منظم دندان می‌توان از بسیاری از مشکلات و اختلالات رایج دندان جلوگیری کرد. دندان عقل دندان‌هایی هستند که بیشترین احتمال ایجاد مشکل در نهفتگی یا عفونت را دارند. مال اکلوژن، مانند تراکم بیش از حد دندان‌ها، اختلال دیگری است که نیاز به مداخله حرفه ای دارد. دندان‌های حساس نیز گاهی آزاردهنده بوده و درمان به علت آن بستگی دارد. حتی یک عادت بد مانند دندان قروچه که یک مشکل جزئی به نظر می‌رسد، می‌تواند یک مشکل واقعی باشد، به عنوان مثال باعث سایش مداوم دندان‌ها شده که می‌تواند منجر به از بین رفتن سطح دندان، درد فک و حتی شکستگی یا شکستن دندان‌ها شود.
به طور کلی مشکلات دندانی که ممکن است در طول عمر خود با آنها مواجه شود به صورت زیر بیان می‌شود:
- حفره‌ها (پوسیدگی): ماندن باکتری‌ها بین دندان‌ها به مینای دندان و ساختارهای عمیق تر دندان آسیب می‌رسانند. این باکتری‌ها با مسواک زدن و بزاق از بین دندان‌ها خارج می‌شوند. بیشتر حفره‌ها روی دندان‌های آسیاب و پرمولر ایجاد می‌شوند.
- پوسیدگی دندان: نام عمومی برای بیماری‌های دندان، از جمله حفره‌ها است. برای مطالعه علائم پوسیدگی دندان کودکان کلیک کنید.
- پریودنتیت: التهاب ساختارهای عمیق تر دندان‌ها (رباط پریودنتال، استخوان فک و سیمان) پریودنتیت نامیده می‌شود. بهداشت نامناسب دهان معمولاً علت این مشکل است.
- التهاب لثه: التهاب قسمت سطحی لثه، اطراف و بین تاج دندان‌ها. تجمع پلاک و تارتار می‌تواند منجر به التهاب لثه شود.
- پلاک: یک لایه چسبناک و بی رنگ ساخته شده از باکتری‌ها و موادی که آنها ترشح می‌کنند. پس از خوردن غذای شیرین، پلاک به سرعت روی دندان‌ها ایجاد می‌شود، اما به راحتی می‌توان آن با مسواک از بین برد.
- تارتار: اگر پلاک برداشته نشود، با مواد معدنی مخلوط می‌شود تا به جرم که ماده‌ای سخت‌تر است، تبدیل شود. تارتار برای حذف نیاز به تمیز کردن حرفه ای دارد.
- اوربایت: دندان‌های بالا به میزان قابل توجهی روی دندان‌های پایین را می‌گیرند.
- آندربایت: دندان‌های پایین به میزان قابل توجهی از دندان‌های بالا بیرون زده اند.
- دندان قروچه (براکسیسم): استرس، اضطراب یا اختلالات خواب می‌تواند باعث دندان قروچه شود که معمولاً در هنگام خواب رخ می‌دهد. سردرد مبهم یا درد فک می‌تواند از علائم دندان قروچه باشد.
- حساسیت دندان: هنگامی که یک یا چند دندان به گرما یا سرما حساس می‌شوند، ممکن است به این معنی باشد که عاج در معرض دید قرار گرفته و باعث ایجاد حساسیت شده است.
با مراقبت‌های مناسب دندان‌های خود را سالم نگه دارید.
زمانی که پوسیدگی، بیماری یا آسیب دندان‌ها را تهدید می‌کند، یک دندانپزشک حرفه‌ای و متخصص می‌تواند به حفظ دندان‌های شما کمک کند، اما حتی بهترین دندانپزشک هم نمی‌تواند مدام شما را زیر نظر داشته تا مطمئن شود دندان‌های خود را به درستی تمیز می‌کنید.
برای داشتن لبخندی زیبا و درخشان و نیز این که کمتر به دندانپزشکی مراجعه کنید، لازم است دو بار در روز با مسواک نرم دندان‌های خود را مسواک زده، نخ دندان بکشید و دهان خود را به طور مرتب با آب و نمک شستشو دهید. با این حال اگر متوجه علائمی مانند خونریزی لثه یا تغییر رنگ قابل مشاهده دندان شدید، بلافاصله به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
سخن آخر
همانطور که اشاره کردیم دندان از مینای دندان، عاج، پالپ، رباط پریودنتال و تاج ساخته شده است. در داخل پالپ اعصاب و رگ‌های خونی قرار داشته که به سمت ریشه کشیده می‌شود. برای این که از ساختار دندان خود محافظت کنید و دندان‌های خود را تا آخر عمر حفظ نمایید لازم است از دندان‌ها به خوبی مراقبت کرده و بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. در این راستا مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نقش مهمی ایفا می‌کند. با این حال اگر باز هم در طول عمر خود دچار مشکلات دندانی شدید، در اسرع وقت برای معاینه به دندانپزشک مراجعه نمایید.
ما در کلینیک دکتر صفورا امامی، متخصص ریشه و عصب کشی دندان، انواع خدمات دندانپزشکی از جمله درمان ریشه، درمان دندان ترک خورده، درمان دندان شکسته و سایر خدمات اورژانسی دندانپزشکی را ارائه می‌دهیم. رضایت بیمار، اولویت اصلی ماست. ما در تلاش هستیم تا مراقبت‌های دندانپزشکی استثنایی و مقرون به صرفه را به شما ارائه دهیم که منجر به روابط پایدار ما و شما شود. برای دریافت نوبت همین حالا تماس بگیرید.
