برای جلوگیری از پوسیدگی و حفظ سلامت دهان و دندان، رژیم غذایی و این که چه می‌خورید و چند بار می‌خورید، بسیار مهم هستند. آسیب‌ها از زمانی شروع می‌شوند که شما مواد غذایی مضر مصرف کرده و به سلامت دهان و دندان خود اهمیت ندهید. باکتری‌های موجود در دهان، قندها و کربوهیدرات‌ها را از غذاهایی که می‌خورید به اسید تبدیل می‌کنند و این اسیدها هستند که شروع به حمله به مینای دندان کرده و فرآیند پوسیدگی را آغاز می‌کنند. کربوهیدرات‌های زیاد از مواد غذایی قندی (مانند کیک، کلوچه و آب نبات) و غذاهای خوش طعم و دارای نشاسته (مانند پفک، چوب شور و چیپس سیب زمینی) می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شوند.
هر چه بیشتر غذا و میان‌وعده بخورید، دندان‌هایتان را بیشتر در معرض چرخه پوسیدگی قرار می‌دهید. فاصله زمانی بین وعده‌های غذایی به بزاق اجازه می‌دهد تا ذرات غذایی را که باکتری‌ها جذب می‌کنند، تمیز کنند. خوردن میان وعده‌های مکرر، بدون مسواک زدن بلافاصله پس از آن، به باکتری‌ها سوخت ثابت می‌دهد. سعی کنید تا حد امکان میان وعده‌ها را محدود کنید و در صورت امکان پس از هر میان وعده مسواک بزنید. در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی با مهمترین مواد غذایی مفید و مضر برای سلامت دندان‌هایتان آشنا خواهید شد.
غذاها و نوشیدنی‌های مفید برای دهان و دندان
بهترین انتخاب‌های غذایی برای سلامت دهان شامل پنیرها (به ویژه پنیرهایی مانند چدار، مونتری جک و پنیر سوئیسی)، مرغ یا انواع گوشت و آجیل است. تصور می‌شود که این غذاها از مینای دندان محافظت می‌کنند زیرا دارای کلسیم و فسفر مورد نیاز برای ساخت مواد معدنی مورد نیاز دندان‌ها هستند (فرایندی طبیعی که طی آن مواد معدنی پس از حذف توسط اسیدها دوباره در مینای دندان رسوب می‌کنند). اگر عدم تحمل لاکتوز دارید و نمی‌توانید شیر بنوشید، سبزیجات سبز رنگ مانند بروکلی و اسفناج نیز سرشار از کلسیم هستند.
سایر مواد غذایی مفید برای دندان شامل میوه‌ها و سبزیجات (مانند سیب، گلابی، خربزه، کرفس و خیار) است. این غذاها دارای میزان آب بالایی هستند که اثرات قندهای موجود در آنها را رقیق کرده و جریان بزاق را تحریک می‌کند (که با شستن ذرات غذا و اسید بافر به محافظت از دندان در برابر پوسیدگی کمک می‌کند). غذاهای اسیدی مانند مرکبات، گوجه فرنگی و لیمو باید به عنوان بخشی از یک وعده غذایی بزرگتر مصرف شوند تا اسید موجود در آنها به حداقل برسد.
بهترین انتخاب نوشیدنی شامل آب (به خصوص آب فلورایددار) و چای گیاهی شیرین نشده است. بهتر است مصرف نوشیدنی‌های حاوی قند، از جمله نوشابه، لیموناد و قهوه یا چای با شکر اضافه را محدود کنید. همچنین از نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی قند در طول روز خودداری کنید. بهتر است همراه با غذا کمی آب بنوشید، نوشیدن آب ترشح بزاق را افزایش داده و باعث حذف ذرات غذا از روی دندان‌ها خواهد شد.
مواد غذایی مضر برای سلامت دهان و دندان
پلاک یک لایه چسبناک پر از باکتری است که به تشدید بیماری لثه و پوسیدگی دندان کمک می‌کند. پس از خوردن یک میان وعده یا وعده غذایی شیرین، قندها باعث می‌شوند که باکتری‌ها اسیدهایی را آزاد کرده و به مینای دندان حمله کنند. وقتی مینای دندان شکسته شود، پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود. پوسیدگی باعث عوارضی مانند درد، مشکل در جویدن و آبسه دندان می‌شود.
اگر به طور مرتب دندان‌های خود را مسواک نزنید یا نخ دندان نکشید، پلاک دندان سفت شده و به جرم دندان تبدیل می‌شود. جرم‌های لثه می‌تواند منجر به التهاب لثه که نوع اولیه از بیماری‌های لثه است، شود. برای جلوگیری از پلاک در دهان، علاوه بر مسواک زدن حداقل دو بار در روز، نخ دندان کشیدن و مراجعه منظم به دندانپزشک، سعی کنید از مصرف غذاهای مضر زیر اجتناب کرده یا تا حد امکان مصرف آنها را محدود کنید.
-
آب نبات ترش
معمولاً جای تعجب نیست که آب نبات برای دهان و دندان ناسالم باشد. اما آب نبات ترش حاوی اسیدهای بیشتر و متفاوتی است که برای دندان مضرتر می‌باشد. به علاوه، این نوع آب نبات اغلب جویدنی است، به همین دلیل مدت طولانی تری به دندان‌های شما می‌چسبد، بنابراین احتمال پوسیدگی بیشتر است. اگر هوس شیرینی کردید، بهتر است یه شکلات میل کرده که بتوانید آن را سریع جویده و پس از آن دهان خود را بشویید.
-
نان سفید
هنگام انتخاب نان همیشه دقت داشته باشید، وقتی نان می‌جوید، بزاق شما نشاسته‌ها را به قند تجزیه می‌کند. هنگامی‌که نان در دهان شما به ماده ای شبیه خمیر صمغی تبدیل شود، به شکاف بین دندان‌ها می‌چسبد. بنابراین، می‌تواند باعث ایجاد پوسیدگی شود. برای مصرف نان همیشه به دنبال نان‌های کمتر تصفیه شده مانند نان گندم کامل یا نان جو باشید. این مدل نان حاوی قند کمتری است و به راحتی تجزیه نمی‌شود.
-
الکل
همه می‌دانید که نوشیدن الکل سالم نیست، اما آیا می‌دانستید که وقتی نوشیدنی حاوی الکل می‌نوشید، دهان خود را خشک می‌کنید؟ دهان خشک فاقد بزاق است که برای حفظ سلامت دندان‌ها مضر است. بزاق از چسبیدن غذا به دندان جلوگیری می‌کند و ذرات غذا را از بین می‌برد. حتی به ترمیم علائم اولیه پوسیدگی دندان، بیماری لثه و سایر عفونت‌های دهان کمک می‌کند. برای کمک به هیدراته نگه داشتن دهان، مقدار زیادی آب بنوشید و از شوینده فلوراید و محلول‌های آبرسان خوراکی استفاده کنید.
-
نوشابه‌های گازدار
نوشابه یک ماده غذایی مضر برای بدن و نیز دهان و دندان است. با مصرف نوشابه حتی از نوع رژیمی هیچ ماده غذایی مفیدی برای بدن کسب نخواهید کرد. یک مطالعه قدیمی نشان می‌دهد که نوشیدن مقادیر زیادی نوشابه گازدار می‌تواند به اندازه استفاده از متامفتامین و کراک به دندان‌ها آسیب برساند. نوشابه‌های گازدار پلاک را قادر می‌سازد تا اسید بیشتری برای حمله به مینای دندان تولید کند. بنابراین، اگر تمام روز نوشابه می‌نوشید، اساساً دندان‌هایتان را با اسید پوشانده‌اید. به علاوه، نوشابه دهان شما را خشک می‌کند، به این معنی که بزاق کمتری تولید می‌شود.
و نکته آخر اینکه نوشابه‌های تیره رنگ می‌توانند دندان‌های شما را تغییر رنگ داده یا لکه دار کنند. با این حال اگر نوشابه می‌نوشید، بلافاصله پس از نوشیدن، دندان‌های خود را مسواک نزنید، زیرا ممکن است پوسیدگی را تسریع کند.
-
یخ
یخ از آب تشکیل شده، اما آیا جویدن یخ صحیح است؟ در پاسخ باید گفت، جویدن یک ماده سخت می‌تواند به مینای دندان آسیب برساند و شما را مستعد اورژانس‌های دندانی مانند دندان ترک خورده و شکسته کرده یا باعث آسیب به تاج دندان شود. شما می‌توانید از یخ برای خنک کردن نوشیدنی‌ها استفاده کنید، اما بهتر است آن را نجوید. برای مقاومت در برابر جویدن یخ، بهتر است آب سرد یا نوشیدنی‌های بدون یخ انتخاب کنید.
-
مرکبات
پرتقال، گریپ فروت و لیمو می‌توانند هم به عنوان میوه و هم به عنوان آب میوه خوشمزه باشند و ویتامین C زیادی دارند. اما محتوای اسیدی آنها می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد و دندان‌ها را در برابر پوسیدگی آسیب پذیرتر کند. حتی فشردن یک لیموترش در آب باعث افزایش اسید در نوشیدنی می‌شود. به علاوه، اسید مرکبات می‌تواند برای زخم‌های دهان آزاردهنده باشد. اگر می‌خواهید مقداری از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های آنها را دریافت کنید، سعی کنید آنها به صورت متعادل در وعده‌های غذایی خود جای دهید و بعد از مصرف آنها دهان خود را با آب بشویید.
-
پفک و چیپس سیب زمینی
مصرف مواد مضری مانند چیپس و پفک می‌تواند برای شما لذت بخش باشد. اما این مواد نشاسته زیادی دارند. نشاسته به قند تبدیل می‌شود که روی دندان‌ها و بین آنها گیر کرده و باکتری‌های موجود در پلاک را تغذیه می‌کند. از آنجایی که ما اغلب به ندرت فقط یک عدد چیپس یا پفک می‌خوریم، بنابراین ذرات این مواد بین دندان‌ها گیر افتاده و برای مدت طولانی باقی می‌ماند. تا جای ممکن سعی کنید از خوردن چیپس و پفک پرهیز کنید، اما اگر هوس کردید، بهتر است پس از خوردن نخ دندان کشیده تا ذرات باقی مانده را از بین دندان‌ها خارج کنید.
-
میوه‌های خشک
ممکن است تصور کنید که میوه‌های خشک یک میان وعده سالم هستند. شاید این تصور درست باشد، اما بسیاری از میوه‌های خشک مانند زردآلو، آلو، انجیر و کشمش بسیار چسبناک هستند. انجمن دندانپزشکی آمریکا بیان می‌کند که میوه‌های خشک به دلیل چسبندگی به راحتی به دندان‌ها و در شکاف آنها می‌چسبند و قند آنها بین دندان باقی می‌ماند. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد این موضوع وجود دارد و کارشناسان باید تحقیقات بیشتری انجام دهند.
اگر دوست دارید میوه‌های خشک بخورید، حتما پس از آن، دهان خود را با آب بشویید. سپس مسواک بزنید و بعد از آن نخ دندان بکشید. از آنجایی قند میوه‌های خشک بیشتر است، بهتر است به جای میوه خشک شده از انواع تازه آنها استفاده کنید.
آیا جویدن آدامس برای دندان خوب است؟
جویدن آدامس بدون قند در واقع برای دندان‌های شما مفید است، زیرا جویدن به دفع مواد غذایی که به دندان‌های شما چسبیده است کمک کرده و همچنین جریان بزاق را برای خنثی‌سازی اسیدهای دهان افزایش می‌دهد. برخی از آدامس‌ها حاوی موادی هستند که می‌توانند پوسیدگی را کاهش داده و همچنین نواحی روی دندان‌ها را که پوسیدگی از آنجا شروع می‌شود، بهبود بخشند. البته اگر فک درد یا مشکلات دیگری در فک خود دارید، جویدن آدامس می‌تواند برای شما مشکل ساز باشد.
نکات مراقبت از دندان و دهان
این چند نکته اساسی را برای مراقبت از دندان و لثه به یاد داشته باشید و هیچ وقت تاثیر مواد غذایی بر سلامت دهان و دندان را فراموش نکنید!
- دندان‌های خود را مرتب مسواک بزنید. حداقل دو بار در روز و ترجیحاً 30 الی 60 دقیقه بعد از هر وعده غذایی یا میان وعده مسواک بزنید. اگر مسواک زدن بین وعده‌های غذایی امکان پذیر نیست، حداقل چندین بار دهان خود را با آب بشویید.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید. فلوراید در داخل دندان نفوذ می‌کند تا مانع پوسیدگی زودرس شود.
- حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید تا ذرات بین دندان‌ها و زیر خط لثه را خارج کنید.
- هر روز از دهانشویه استفاده کنید.
- به طور منظم برای معاینه و تمیز کردن دندان‌ها (معمولا دو بار در سال) به دندانپزشک مراجعه کنید.
- برای حفظ سلامتی کلی غذاهای متنوع بخورید. بین وعده‌های غذایی کمتر از غذاهای حاوی قند و نشاسته استفاده کنید. اگر مجبور به خوردن میان وعده هستید، غذاهای مغذی مانند پنیر، سبزیجات خام، ماست ساده یا یک میوه سفت (مانند سیب) را انتخاب کنید.
در پایان ما در کیلینک دکتر صفورا امامی آماده ارائه انواع خدمات درمان ریشه و عصب کشی تخصصی دندان به شما هستیم. در صورت داشتن هرگونه سوال با کادر کلینیک تماس بگیرید.
