آیا ریشه دندان عقل نیاز به جراحی دارد؟ آیا می‌توان ریشه دندان عقل را بدون کشیدن درمان کرد؟ بعد از جراحی ریشه دندان عقل چه مراقبت‌هایی لازم است؟ همه این‌ها سوال‌هایی است که ذهن افرادی را که نیاز به درمان دندان عقل دارند، درگیر می‌کند. ما در این نوشتار از وب سایت دکتر صفورا امامی قصد داریم تا به طور کامل به این سوال‌ها پاسخ دهیم و جراحی ریشه دندان عقل را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
ریشه دندان عقل
مجموعه همه دندان‌هایی که در دهان افراد وجود دارد، دندانهای جلویی، دندانهای نیش ، آسیاب و دندانهای عقل را شامل می‌شود. معمولا دندانهای عقل در فاصله سنی 17 تا 21 سالگی ظاهر می‌شوند که انتهایی‌ترین دندانهای ما هستند. در گذشته به دلیل اینکه انسان‌ها، مواد غذایی سخت را مصرف می‌کردند، دندانهای آسیاب آن‌ها دچار ساییدگی می‌شد و از بین می‌رفت؛ در نتیجه دندانهای عقل به عنوان جایگزینی برای آن‌ها رشد می‌کرد؛ اما امروزه رعایت بهداشت دندان‌ها و تغییر در مواد غذایی مصرفی باعث شده تا نیاز چندانی به دندانهای عقل نباشد.
در مجموع دندانهای عقل، 4 عدد هستند که دو تای آن‌ها در فک بالا و دو تای دیگر در فک پایین جای می‌گیرند. در برخی از افراد وجود دندانهای عقل هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند، اما در افرادی که فک آن‌ها کوچک است، احتمال بروز مشکلاتی مانند نهفتگی دندان عقل و عفونت وجود دارد. در این موارد حتما باید به دندان‌پزشک مراجعه کرد. بسته به موقعیت ریشه دندان عقل بیمار، دندان‌پزشک روش‌های درمانی مختلف را پیشنهاد می‌دهد. این روش‌ها می‌تواند شامل کشیدن و یا جراحی دندان عقل باشد. زمانی که امکان کشیدن دندان عقل وجود نداشته باشد، باید آن را جراحی کرد.
عفونت ریشه دندان عقل
از شایع‌ترین مشکلاتی که برای دندانهای عقل نهفته و نیمه نهفته به وجود می‌آید، می‌توان به عفونت موضعی لثه یا پریکورونیت اشاره کرد. زمانی که فضای کافی برای رشد کامل دندان وجود نداشته باشد، بافت لثه اطراف دندان تحریک شده و عفونت می‌کند. به دنبال این مشکل، فرد دچار درد و تورم در ناحیه مورد نظر می‌شود؛ به طوری که جویدن و بلع، برای او مشکل خواهد بود. فشار آوردن دندان عقل به بافت اطراف لثه می‌تواند باعث بروز التهاب و عفونت شود. در این مواقع چاره‌ای جز کشیدن دندان عقل و جراحی آن نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: عوارض داشتن دندان نهفته
نحوه انجام جراحی ریشه دندان عقل
جراحی ریشه دندان عقل از عمل‌های سرپایی به شمار می‌رود؛ یعنی بعد از آنکه دندان عقل از لثه شما خارج شد، می‌توانید به راحتی به خانه بروید و استراحت کنید. در حین جراحی دندان عقل، بسته به وضعیت بیمار، دندان‌پزشک می‌تواند از بی‌حسی موضعی، بیهوشی آرام‌بخش و بیهوشی عمومی در حین جراحی استفاده کند. مراحل این جراحی عبارتند از:
- ایجاد برش در بافت لثه: برای جراحی ریشه دندان عقل، دندان‌پزشک برشی را در محل مورد نظر در بافت لثه ایجاد می‌کند. برش ایجاد شده به اندازه‌ای است که دندان و استخوان لثه مشخص باشد.
- جدا کردن استخوان‌ها: بعد از آن باید استخوانی که به ریشه دندان متصل شده است را از بین برد. در صورتی که موقعیت مورد نظر چندان دشوار نباشد، می‌توان دندان را به قسمت‌های کوچک تقسیم کرد و آن را از لثه بیرون کشید.
- پاکسازی محل زخم: در ادامه، محل مورد نظر را پاکسازی می‌کنند. اگر نیاز باشد، زخم را بخیه زده و آن را با استفاده از پانسمان می‌پوشانند تا از خونریزی جلوگیری شود.
بهترین روش جراحی دندان عقل
در جدیدترین روش‌های جراحی دندان عقل از لیزر یا جراحی الکتریکی استفاده می‌کنند. در جراحی ریشه دندان عقل که با کمک لیزر انجام می‌شود، دوره نقاهت زمان کم‌تری طول خواهد کشید و همین‌طور میزان خونریزی کم‌تر خواهد بود. البته هزینه‌ای که برای جراحی با کمک لیزر باید بپردازید، نسبت به دیگر روش‌ها بیشتر است. بعد از معاینه و عکس‌برداری از فک، دندان‌پزشک درباره روش لازم برای جراحی دندان عقل با شما مشورت خواهد کرد.
آیا ریشه دندان عقل عفونی باید جراحی شود؟
زمانی که دندان عقل در زاویه‌ای نامناسب رشد کند، به استخوان فک و دیگر دندان‌ها فشار آورده و آسیب وارد می‌کند. رشد دندان عقل در فک باعث ایجاد درد می‌شود که در صورت عدم درمان آن، ریشه دندان عفونی خواهد شد. در این صورت برای آنکه پالپ دندان و عفونت آن برطرف شود، نیاز به عصب‌کشی خواهد بود. بعد از برطرف شدن عفونت می‌توان ریشه دندان عقل را جراحی کرد.
کشیدن یا درمان ریشه دندان عقل؟
این موضوع که دندان عقل باعث ایجاد درد در فک شما نشده است، به معنای عدم وجود هیچ مشکلی نیست. شاید دندان عقل نهفته باشد یا در فک شما گیر کرده باشد. اینکه دندان عقل نیاز به کشیدن یا درمان دارد، مسئله‌ای است که تنها از طریق گرفتن عکس فک و با نظر دندان‌پزشک قابل حل است.
دندان‌پزشک با معاینه و مشاهده عکس رادیوگرافی تصمیم می‌گیرد که دندان عقل نهفته شما را بیرون بکشد یا اینکه اجازه دهد در جای خود باقی بماند. اگر عکس رادیوگرافی نشان دهد که دندان عقل از ردیف‌های دندانی خارج شده است، باید آن را کشید. از دیگر دلایلی که نشان‌دهنده نیاز به کشیدن یا خارج کردن ریشه دندان عقل است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وارد شدن آسیب به فک: ممکن است در اطراف دندان کیست‌هایی ظاهر شود که در صورت عدم درمان آن‌ها فک شما خالی شده و به اعصاب آسیب وارد می‌شود.
- وارد شدن آسیب به دندانهای مجاور: در صورتی که دندان عقل به دندانهای مجاور فشار بیاورد و به آن‌ها آسیب بزند حتما باید برای کشیدن و جراحی آن اقدام کرد.
- پوسیدگی: لثه‌های متورم با رشد دندان عقل باعث ایجاد فضاهایی می‌شوند که رشد باکتری‌ها و شدت پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد.
- خارج کردن دندان‌ها از ردیف: دندان عقل نهفته به دلیل فشاری که به دیگر دندان‌ها وارد می‌کند، باعث خارج شدن آن‌ها از ردیف اصلی می‌شود.
- التهاب لثه: در برخی مواقع بافت لثه اطراف دندان عقل ورم می‌کند که اغلب با درد همراه است. در این شرایط باید دندان عقل را از لثه خارج کرد.
- مشکلات سینوسی: یکی از مشکلاتی که از دندان عقل نهفته ناشی می‌شود، مشکلات سینوسی است که باعث درد، فشار و جمع شدن خون در ناحیه مربوطه می‌شود.
بیشتر بخوانید: مشکلات وجود ریشه دندان در سینوس
مراقبت‌های بعد از جراحی ریشه دندان عقل
زمانی که جراحی ریشه دندان عقل انجام شد، داشتن مقدار کمی خونریزی طبیعی خواهد بود و جای نگرانی نیست. در ابتدا برای کنترل خونریزی بین دندان‌ها گاز پانسمان قرار می‌دهند. در کنار این، احتمال دارد که تا سه روز بعد از جراحی صورت شما ورم کرده و تغییر رنگ دهد که به مرور، شدت آن کاهش پیدا خواهد کرد. از جمله مراقبت‌های بعد از جراحی ریشه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یک روز بعد از جراحی را به استراحت اختصاص دهید.
- اگر نیاز بود گاز استریل را هر چند ساعت یک بار تعویض کنید.
- در صورتی که دندان‌پزشک برای شما مسکن و آنتی‌بیوتیک تجویز کرده است، آن‌ها را طبق برنامه مصرف کنید.
- حداقل تا چند ساعت بعد از جراحی غذایی نخورید.
- از نی برای نوشیدن مایعات استفاده نکنید.
- از بلند کردن اشیاء سنگین خودداری کنید.
- از تف کردن و شستشوی دهان خود بپرهیزید.
- تا چند روز اول از مسواک زدن ناحیه موردنظر خودداری کنید تا زخم تحریک نشود.
- از اضطراب و استرس دور باشید.
- بعد از گذشت چند ساعت از زمان جراحی، غذاهای آبکی مصرف کنید.
- حتما چند ساعت قبل از جراحی دندان عقل یک وعده غذایی خوب صرف کنید، زیرا فک شما تا چند ساعت بعد از جراحی بی‌حس است و خوردن و آشامیدن دشوار خواهد بود.
- حتما با خود یک نفر همراه داشته باشید تا بعد از جراحی دندان عقل شما را به خانه ببرد، زیرا اثر داروهای بی‌حسی یا بیهوشی می‌تواند باعث احساس گیجی و سردرگمی در شما شود.
- از مسواک زدن و تمیز کردن دندانهای خود غافل نشوید، زیرا وجود باکتری‌ها در دهان می‌توان باعث ایجاد عفونت در ناحیه زخم شما شود.
برای تعیین وقت ملاقلات (ویزیت) با شماره‌های مطب دکترا صفورا امامی تماس بگیرید؛ 02126255102 و 02126255088
برای جراحی ریشه دندان عقل چه آمادگی‌هایی لازم است؟
- حتما چند ساعت قبل از جراحی دندان عقل یک وعده غذایی خوب صرف کنید، زیرا فک شما تا چند ساعت بعد از جراحی بی‌حس است و خوردن و آشامیدن دشوار خواهد بود.
- حتما با خود یک نفر همراه داشته باشید تا بعد از جراحی دندان عقل شما را به خانه ببرد، زیرا اثر داروهای بی‌حسی یا بیهوشی می‌تواند باعث احساس گیجی و سردرگمی در شما شود.
- از مسواک زدن و تمیز کردن دندانهای خود غافل نشوید، زیرا وجود باکتری‌ها در دهان می‌توان باعث ایجاد عفونت در ناحیه زخم شما شود.
چه زمانی نیاز به کشیدن و جراحی دندان عقل نیست؟
کشیدن و جراحی دندان عقل همواره امری ضروری نیست. در مواردی که در ادامه گفته می‌شود، شما نیازی به کشیدن دندان عقل ندارید:
- زمانی که دندان عقل به اندازه کافی فضا داشته و به طور کامل بیرون آمده و رشد کرده است.
- زمانی که دندان عقل سالم است.
- زمانی که در هنگام کشیدن نخ دندان و مسواک زدن، دسترسی کاملی به آن‌ها داشته باشید.
- زمانی که رشد آن باعث به‌هم‌ریختگی سایر دندان‌ها نشده است.
آیا کشیدن دندان عقل برای ارتودنسی لازم است؟
ارتودنسی یکی از روش‌های زیبایی بخشیدن به دندان‌ها است که به شما کمک می‌کند تا دندانهای منظم و یکدست داشته باشید. برای رفع مشکل دندانهای نامنظم و درهم فرورفته، ارتودنسی می‌تواند بهترین گزینه باشد. بر اساس تشخیص دندان‌پزشک، قبل از انجام ارتودنسی لازم است تا تغییراتی در وضعیت دندانهای شما صورت گیرد. اگر دندان عقل شما باعث ایجاد بی‌نظمی در سایر دندان‌ها شود و آن‌ها را از ردیف اصلی خود خارج کند یا دندان عقل نهفته داشته باشید، دندان‌پزشک برای کشیدن یا جراحی دندان عقل اقدام خواهد کرد.
مزایای کشیدن دندان عقل
- جلوگیری از ایجاد آبسه دندان و کیست
- جلوگیری از ایجاد عفونت لثه
- آسان‌تر شدن روند درمان ارتودنسی
- آسان شدن مراحل تمیز کردن دندان‌ها
- از بین رفتن بوی بد دهان
عوارض کشیدن دندان عقل
در صورتی که دندان عقل شما توسط یک دندان‌پزشک باتجربه و با مهارت کشیده شود، عوارضی وجود نخواهد داشت؛ اما برخی از عارضه‌ها کاملا طبیعی هستند و خطری در پی ندارند. از عوارض طبیعی جراحی یا کشیدن دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی جزئی
- درد جزئی
- ورم کردن لثه
- بی‌حسی در ناحیه موردنظر در لثه یا فک
- مشکل در جویدن یا بلعیدن
اگر دندان عقل شما نیاز به جراحی نداشته باشد و دندان‌پزشک در این باره تشخیص اشتباه دهد، با عوارض خطرناکی روبه‌رو خواهید شد. در این‌جاست که اهمیت پیدا کردن یک دندان‌پزشک متخصص و متبحر مشخص می‌شود. در صورتی که بعد از کشیدن یا جراحی دندان عقل با یکی از عارضه‌های زیر مواجه شدید، خیلی سریع باید به نزد دندان‌پزشک بروید. این عارضه‌ها عبارتند از:
- باقی ماندن اثر بی‌حسی در دهان یا لب
- متوقف نشدن خونریزی
- سوراخ شدن دیوار سینوس در هنگام جراحی و کشیدن دندان عقل فک بالا
- وارد شدن آسیب به دیگر دندان‌ها
- شکستگی فک
روش معمولی کشیدن دندان عقل چیست؟
در بیشتر موارد دندان عقل نیاز به جراحی ندارد و به صورت معمولی می‌توان آن را بیرون کشید. برای کشیدن دندان عقل در روش معمولی به صورت زیر عمل می‌کنند:
- در مرحله اول از دندان عقل عکس می‌گیرند.
- دندان‌پزشک برای تشخیص وضعیت دندان شما، عکس را بررسی می‌کند.
- لثه اطراف دندان عقل را بی‌حس می‌کنند.
- 10 دقیقه باید منتظر بمانید تا بی‌حسی اثر کند.
- دندان‌پزشک با وسیله‌ای مخصوص از طریق چند حرکت دندان را شل کرده و آن را بیرون می‌کشد.
- جای دندان کشیده شده پانسمان می‌شود.
- در صورت نیاز پزشک برای شما مسکن و آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.
جمع‌بندی
ما در این مقاله سعی کردیم تا به طور کامل مسائل مربوط به کشیدن و جراحی دندان عقل را پوشش دهیم. توجه کنید که بر خلاف باور عموم، همواره دندان عقل نیاز به کشیدن و جراحی ندارد و تنها در صورت بروز مشکلاتی مانند درد، عفونت، التهاب و به هم ریختن نظم دندان‌ها باید برای کشیدن یا جراحی آن اقدام کرد.
در صورتی که دندان عقل شما نیاز به جراحی ریشه دارد، حتما نزد یک دندان‌پزشک باتجربه و دارای مهارت بروید تا با کم‌ترین عوارض ممکن بعد از جراحی روبه‌رو شوید. دقت داشته باشید که خودتان به‌تنهایی نمی‌توانید برای کشیدن یا جراحی دندان عقل تصمیم بگیرید و حتما لازم است بعد از گرفتن عکس به سراغ دندان‌پزشک رفته و از او مشورت بخواهید. در صورتی که دندان عقل مشکلی برای شما ایجاد نکند، دندان‌پزشک برای کشیدن یا جراحی آن اقدامی نخواهد کرد.