زانوی بسیاری از افراد در هنگام تصور درد درمان ریشه دندان می‌لرزد. علاوه بر بحث هزینه، دردی که افراد ممکن است در هنگام انجام این فرایند حس کنند، درمان ریشه را برای آن‌ها فرایندی دلهره‌آور جلوه می‌دهد؛ اما واقعا فرایند درمان ریشه چیست و چه اتفاقی در طول انجام این فرایند در دندان‌های ما رخ می‌دهد؟
دندان‌های ما دارای یک هسته داخلی و نرم به نام پالپ است. در پالپ دندان، اعصاب، رگ‌های خونی و نوعی بافت وجود دارند. زمانی که خرابی یک دندان پیشرفت می‌کند، پوسیدگی به این هسته نرم خواهد رسید و در اثر این اتفاق، پالپ، ملتهب و آلوده می‌شود.
زمانی که خرابی دندان‌ها به این مرحله برسد، شما به درمان ریشه دندان خود نیاز خواهید داشت. چه نشانه‌هایی وجود دارند که نیاز دندان به درمان ریشه را به ما گوشزد کنند؟ آیا علائم گویا و واضحی در این رابطه وجود دارند؟ و اساسا فرایند درمان ریشه به چه صورت انجام می‌شود؟ این‌ها سوالاتی هستند که در این مقاله از خانم دکتر صفورا امامی، متخصص درمان ریشه دندان و متخصص عصب کشی دندان به پاسخ آن‌ها دست پیدا خواهید کرد. همچنین اطلاعات مهم دیگری را نیز در این رابطه در اختیار شما خواهیم گذاشت، پس به مطالعه مقاله ادامه دهید.
درمان ریشه دندان چیست؟
درمان ریشه دندان نوعی روش درمانی است که برای ترمیم و نجات دندان خراب یا آلوده مورداستفاده قرار می‌گیرد. پالپ دندان می‌توانند به دلیل پوسیدگی عمیق، تحریک، آلوده و ملتهب شوند. عدم رسیدگی به سلامت دندان، اقدامات مکرر پزشکی، پرشدگی‌های نامناسب و وجود ترک بر روی دندان که می‌تواند در اثر ضربه ایجاد شده باشد، از عواملی هستند که می‌توانند باعث شوند که دندان به فرایند درمان ریشه نیاز پیدا کند.
طی فرایند درمان ریشه، پالپ دندان برداشته می‌شوند و قسمت داخلی، تمیز و پاک‌سازی می‌شود. درصورتی‌که شما نیاز به درمان ریشه دندان داشته باشید، اما از انجام آن سر باز بزنید، پس از مدتی، بافت دندان شما عفونی می‌شود و ممکن است که در دهان شما آبسه ایجاد شود.
نکته‌ای که باید در اینجا به آن اشاره کنیم این است که عصب دندان در سلامت و عملکرد دندان از اهمیت حیاتی و مهمی برخوردار نیست و درواقع، تنها نقش آن در عملکرد حسی دندان دیده می‌شود تا بتوانید گرما و سرما را احساس کنید؛ بنابراین، فرایند درمان ریشه در عملکرد دندان شما تغییر بزرگی ایجاد نمی‌کند و نیازی به نگرانی در این رابطه نیست.
فرایند درمان ریشه دندان همواره به فرایندی دردناک شهرت داشته است؛ اما به‌هرحال باید توجه داشته باشید که این فرایند می‌تواند در سلامت دندان شما و جلوگیری از بیماری‌های دهان و دندان، نقش مهمی داشته باشد. در برخی موارد ممکن است که درد حاصل از فرایند درمان ریشه از فرایند پرکنندگی دندان نیز کمتر باشد.
چه علائمی از نیاز دندان به درمان ریشه خبر می‌دهند؟
تنها راه برای اطمینان از اینکه آیا ریشه دندان نیاز به درمان دارد، مراجعه به دندانپزشک است؛ اما بااین‌حال، چندین علامت هشداردهنده وجود دارند که می‌توانند نشان‌دهنده نیاز دندان به درمان ریشه باشند. اگر هر یک از این نشانه‌ها را مشاهده یا حس کردید، مهم است که هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید. هر چه دندان شما زودتر درمان شود، نتیجه آن نیز بهتر خواهد بود.
این علائم عبارت‌اند از:
درد مداوم دندان
درد مداوم یکی از علائمی است که به شما خبر می‌دهد که احتمالا دندان شما نیاز به درمان ریشه دارد. درد دندان شما ممکن است دائمی باشد و یا تنها هرازگاهی شما را اذیت کند، اما آنچه مسلم است اینکه درد یک دندان پوسیده و خراب همیشه باز خواهد گشت. این درد ممکن است که تنها در خود دندان خراب احساس شود و یا اینکه به قسمت‌های اطراف دندان مانند صورت و فک نیز سرایت کند.
درد دندان می‌تواند علل دیگری مانند وجود بیماری در لثه نیز داشته باشد اما صرف‌نظر از علت دندان‌درد، بهتر است که هر چه سریع‌تر آن را با دندانپزشک خود در میان بگذارید، مخصوصا اگر درد دندان شما مداوم است.
روکش دندان
حساسیت به گرما و سرما دندان
آیا هنگان خوردن غذای گرم یا نوشیدن یک فنجان قهوه دندان شما درد می‌کند؟ یا در زمان خوردن یک بستنی با نوشیدن یک لیوان آب سرد، در دندانتان احساس خاصی به شما دست می‌دهد؟ این احساس می‌تواند به‌صورت یک درد مبهم و یا شدید خود را نشان دهد. اگر این احساس درد، مداوم باشد و حتی در زمانی که نوشیدنی یا غذایی در تماس با دندان نیست، احساس شود، احتمالا دندان شما به درمان ریشه نیاز دارد. این درد می‌تواند نشانه این باشد که رگ‌ها یا اعصاب دندان، آلوده یا آسیب‌دیده هستند.
تغییر رنگ دندان
عفونت در پالپ دندان شما می‌تواند باعث تغییر رنگ دندان شود. ضربه به دندان یا تجزیه بافت داخلی آن می‌تواند به ریشه آسیب برساند و به دندان، ظاهری سیاه و یا خاکستری بدهد. اگرچه تغییر رنگ دندان، دلایل دیگری نیز دارد، اما به‌هرحال، اگر متوجه تغییر رنگ دندان خود شده‌اید، به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
لثه های متورم
تورم لثه در مجاورت یک دندان می‌تواند نشان از نیاز به فرایند درمان ریشه باشد. این تورم می‌تواند موقتی باشد ولی احتمالا دوباره بازخواهد گشت. همچنین برخی از نوع تورم‌ها با درد همراه هستند.
احساس درد در هنگام خوردن غذا یا لمس دندان
اگر دندان شما در هنگام لمس و یا غذا خوردن درد می‌کند، می‌تواند نشان از پوسیدگی شدید دندان یا آسیب عصبی باشد که در این شرایط، احتمالا به درمان ریشه نیاز خواهد بود. این امر مخصوصا در مواردی صادق است که حساسیت و درد، مداوم باشد و در هنگامی‌که دندان را لمس نمی‌کنید نیز ادامه پیدا کند.
دندان تراش یا ترک خورده
اگر در یک حادثه، در زمان انجام فعالیت‌های بدنی و یا در هنگام خوردن غذایی سفت، دندان خود را خرد کرده باشید و یا بر روی آن ترکی به وجود آمده باشد، باکتری‌ها می‌توانند وارد دندان شده و منجر به التهاب و عفونت شوند. حتی زمانی که دندان، تنها زخمی شده باشد و در آن ترکی ایجاد نشده است نیز این امکان وجود دارد که اعصاب دندان آسیب ببینند. در چنین شرایطی، پالپ ملتهب شده و دچار درد و حساسیت می‌شود و به‌منظور درمان دندان، فرایند درمان ریشه به کار گرفته می‌شود.
لق بودن دندان
زمانی که دندان شما آلوده یا آسیب‌دیده باشد ممکن است لق شود. دلایل متعددی می‌توانند باعث لق شدن دندان و تحرک آن شوند، اما به هر صورت، در چنین مواقعی معمولا راه‌حل نهایی، درمان ریشه خواهد بود. موادی که در اثر مرگ اعصاب دندان به وجود می‌آیند، باعث نرمی استخوان اطراف ریشه دندان می‌شوند که همین موضوع، لق شدن دندان را در پی خواهد داشت. معمولا اگر چند دندان شما هم‌زمان لق هستند، نیازی به درمان ریشه نخواهد بود زیرا احتمالا دلیل این تحرک، موضوعی است که ارتباطی با ریشه دندان ندارد.
برای درمان مجدد ریشه دندان بیشتر بخوانید.
4 مرحله فرایند درمان ریشه دندان
در طی فرایند درمان ریشه، چهار گام اصلی توسط دندانپزشک برداشته می‌شود:
بی‌حسی موضع موردنظر
دندان پزشک مقدار کمی داروی بی حسی را روی لثه شما در نزدیکی دندان آسیب‌دیده قرار می‌دهد. به‌محض اثرگذاری، بی‌حس‌کننده موضعی به لثه شما تزریق می‌شود. ممکن است کمی احساس سوزش و یا درد کنید که البته این احساس به‌سرعت از بین میرود. بی‌حس‌کننده باعث می‌شود که در طول فرایند درمان ریشه، احساس درد نداشته باشید.
پاک سازی دندان
زمانی که دندان شما بی‌حس شد، دندانپزشک یک شکاف کوچک در قسمت بالایی دندان شما ایجاد می‌کند. هنگامی‌که پالپ آلوده یا آسیب‌دیده در معرض دید قرار گرفت، دندانپزشک آن را با استفاده از ابزارهایی ویژه از بین می‌برد.
استفاده از آنتی بیوتیک
پس از برداشتن پالپ ممکن است دندان پزشک در ناحیه موردنظر از یک آنتی‌بیوتیک موضعی استفاده کند تا اطمینان حاصل شود که عفونت از بین رفته است و از عفونت مجدد جلوگیری شود. پس‌ازاین که کانال‌ها به‌طور کامل تمیز و ضدعفونی شدند، دندانپزشک دندان را با برخی مواد خاص پر می‌کند. همچنین ممکن است که دندانپزشک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی نیز برای شما تجویز کند.
پر کردن موقت دندان
دندان پزشک با پر کردن دهانه ایجادشده در بالای دندان‌ها با استفاده یک ماده نرم و موقتی، فرایند درمان را به پایان می‌رساند. این مواد باعث می‌شوند که کانال‌ها توسط بزاق دهان آسیب نبینند.
همان‌گونه که بارها گفته شده است، درمان بهتر از پیشگیری است. بهتر است قبل از آنکه شما نیاز به درمان ریشه دندان پیدا کنید، به‌خوبی از آن مراقبت کنید. مسواک زدن مرتب، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید، استفاده از مسواک‌های مناسب و باکیفیت، شرکت در معاینات منظم دندانپزشکی، استفاده از نخدندان به منظور تمیز کردن دندان‌ها، اجتناب از مصرف بیش‌ازاندازه نوشیدنی‌های شیرین و پیروی از یک رژیم غذایی سالم، مواردی هستند که از آسیب‌دیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کنند.
