چهار دندان بزرگسال دائمی‌که در گوشه‌های پشتی دهان در بالا و پایین قرار دارد، با عنوان دندان عقل شناخته می‌شود. جراحی دندان عقل یک عمل جراحی برای برداشتن یک یا چند دندان عقل است. اگر دندان عقل جایی برای رشد نداشته باشد (دندان عقل نهفته) و منجر به درد، عفونت یا سایر مشکلات دندانی شود، احتمالاً باید کشیده شود. کشیدن دندان عقل بهتر است توسط دندانپزشک یا جراح ریشه دندان انجام شود.
برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده، گاهی دندانپزشکان و جراحان کشیدن دندان عقل را توصیه کرده حتی اگر دندان‌های نهفته مشکلی برایتان ایجاد نکرده‌اند. دکتر صفورا امامی، متخصص و جراح ریشه دندان و عصب کشی، به شما کمک کرده تا بدون احساس هرگونه ناراحتی از شر دندان‌های عقل مشکل‌زای خود راحت شوید.
دندان عقل چیست؟
دندان‌های عقل یا مولر سوم، آخرین دندان‌های دائمی هستند که در دهان ظاهر می‌شوند. این دندان‌ها معمولاً در سنین 17 تا 25 سالگی رشد می‌کنند. البته برخی افراد هرگز دندان عقل پیدا نمی‌کنند.
دندان عقل برای بسیاری از افراد به صورت معمولی رشد کرده و هیچ مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما برخی دیگر دارای دندان عقل نهفته هستند. دندان نهفته دندانی است که فضای کافی برای رویش یا رشد طبیعی ندارد. دندان‌های عقل نهفته ممکن است فقط تا حدی بیرون آیند یا اصلاً بیرون نیایند.
دندان عقل نهفته می‌تواند:
- با زاویه کمی نسبت به دندان بعدی (مولر دوم) رشد کند.
- به سمت پشت دهان با زاویه زیاد رشد کند.
- با زاویه‌ای نسبت به دندان‌های دیگر رشد کند که گویی دندان عقل در داخل استخوان فک "دراز کشیده" است.
- مانند سایر دندان‌ها مستقیماً بالا یا پایین رشد کرده اما در استخوان فک به دام افتاده باشد.
بیشتر بخوانید؛ زمان کشیدن دندان عقل
چه موقع دندان عقل نیاز به جراحی دارد؟
اگر دندان عقل نهفته است، به احتمال زیاد نیاز به جراحی دارد. دندان عقل نهفته ممکن است مشکلاتی مانند موارد زیر برای شما ایجاد کرده که در این صورت نیاز به مراجعه به دندانپزشک برای بررسی جهت جراحی دندان عقل یا کشیدن آن خواهید داشت:
- درد
- به دام انداختن غذا و بقایای پشت دندان عقل
- بیماری لثه یا عفونت لثه (بیماری پریودنتال)
- پوسیدگی دندان عقل (درمان پوسیدگی دندان)
- آسیب به دندان نزدیک یا استخوان اطراف آن
- ایجاد کیسه پر از مایع (کیست دندان) در اطراف دندان عقل
متخصصان دندانپزشکی در مورد ارزش کشیدن دندان عقل نهفته که مشکلی ایجاد نمی‌کند (بدون علامت) اختلاف نظر دارند. پیش بینی مشکلات آینده با دندان عقل نهفته دشوار است. با این حال بنابر دلایل زیر بهتر است در سنین جوانی برای جراحی دندان عقل نهفته اقدام نمایید:
- دندان عقل بدون علامت نیز گاهی دچار پوسیدگی شده است.
- اگر فضای کافی برای رویش دندان وجود نداشته باشد، اغلب دسترسی و تمیز کردن صحیح آن دشوار است.
- عوارض جدی دندان عقل در افراد جوان کمتر اتفاق می‌افتد.
- افراد مسن ممکن است با جراحی دندان عقل و عوارض بعد از جراحی دچار مشکل شوند.
جراحی دندان عقل
بسته به پیچیدگی مورد انتظار برای کشیدن دندان عقل و میزان راحتی شما، دندانپزشک یا جراح ریشه دندان ممکن است از یکی از سه نوع بیهوشی موضعی، عمومی یا آرام بخش استفاده کند. در هنگام کشیدن دندان عقل، دندانپزشک یا جراح، مراحل زیر را دنبال می‌کند:
- برشی در بافت لثه ایجاد کرده تا دندان و استخوان نمایان شود.
- استخوانی که دسترسی به ریشه دندان را مسدود کرده، حذف می‌کند.
- اگر کشیدن دندان عقل با تکه تکه کردن دندان آسان‌تر است، آن را به قسمت‌هایی تقسیم می‌کند.
- دندان را برمی‌دارد.
- محل دندان برداشته شده را از هرگونه بقایای دندان یا استخوان پاک می‌کند.
- برای بهبود زخم، لثه را بخیه می‌زند. البته اگر دندان راحت کشیده شود، نیاز به بخیه نخواهید داشت.
- برای کنترل خونریزی و کمک به تشکیل لخته خون، از گاز روی محل استخراج استفاده می‌کند.
مراقبت‌های پس از جراحی دندان عقل
در صورت دریافت آرام بخش یا بیهوشی عمومی، پس از عمل به اتاق بهبودی منتقل می‌شوید. اگر از بیهوشی موضعی استفاده شود، زمان بهبودی شما بسیار کوتاه است. پس از جراحی دندان عقل بهتر است مطابق با دستورالعمل‌های دندانپزشک عمل کرده و موارد زیر را نیز مد نظر داشته باشید.
خون ریزی
ممکن است پس از کشیدن دندان عقل مقداری خونریزی داشته باشید. سعی کنید از تف کردن مداوم خون جلوگری کرده تا لخته خون را از حفره خارج نکنید. بهتر است از گاز تا بند آمدن خون روی لثه استفاده کنید.
مدیریت درد
ممکن است بتوانید با یک مسکن مانند استامینوفن یا داروهای مسکن تجویز شده توسط دندانپزشک، درد را کنترل کنید. اگر در حین عمل، استخوان برداشته شده باشد، تجویز داروهای ضد درد می‌تواند مفید باشد. نگه داشتن یک کمپرس سرد روی فک نیز می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
کاهش تورم و کبودی
طبق دستور دندانپزشک یا جراح خود از کیسه یخ استفاده کنید. معمولاً هر گونه تورم روی صورت شما، طی دو یا سه روز بهبود می‌یابد. برطرف شدن کبودی ممکن است چند روز طول بکشد.
شروع فعالیت
بعد از عمل جراحی دندان عقل بهتر است یک روز استراحت کنید. از روز بعد فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید، اما حداقل به مدت یک هفته از فعالیت‌های شدید که ممکن است منجر به از بین رفتن لخته خون و شروع مجدد خونریزی شود، خودداری کنید.
مصرف نوشیدنی بعد از کشیدن دندان عقل
بعد از کشیدن دندان عقل به مقدار زیادی آب بنوشید. در 24 ساعت اول از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کافئین‌دار، گازدار یا گرم خودداری کنید. به هیچ عنوان با نی ننوشید، زیرا عمل مکیدن می‌تواند لخته خون را از حفره خارج کند.
مصرف غذا بعد جراحی دندان عقل
در 24 ساعت اول فقط غذاهای نرم مانند ماست یا سوپ بخورید. زمانی که می‌توانید غذاهای نیمه نرم را تحمل کنید، شروع به خوردن آن‌ها کنید. از غذاهای سخت، جویدنی، داغ یا تند که ممکن است در جای زخم گیر کرده یا زخم را تحریک کند، اجتناب کنید.
تمیز کردن دهان
در 24 ساعت اول پس از جراحی دندان عقل، دندان‌های خود را مسواک نزنید، دهان خود را آب نکشید، تف نکرده و از دهانشویه استفاده نکنید. به طور معمول به شما گفته می‌شود که بعد از 24 ساعت اول، مسواک زدن را شروع کنید. هنگام مسواک زدن اطراف زخم، ملایم باشید و هر دو ساعت و بعد از غذا به مدت یک هفته به آرامی دهان خود را با آب و نمک ولرم بشویید.
مصرف دخانیات
اگر سیگار می‌کشید، حداقل 72 ساعت پس از عمل آن را ترک کنید. استفاده از محصولات دخانی پس از جراحی دندان عقل می‌تواند بهبودی را به تاخیر انداخته و عوارض را افزایش دهد.
کشیدن بخیه
ممکن است بخیه‌هایی داشته باشید که ظرف چند هفته حل شوند یا بخیه نداشته باشید. اگر بخیه‌های شما باید کشیده شوند، برای خارج کردن آن‌ها به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
آیا می‌توان دندان عقل را عصب کشی کرد؟
گاهی متخصص اندودنتیست یا عصب کشی دندان، توصیه می‌کند دندان عقل را عصب کشی و درمان نمایید. عصب کشی دندان عقل کاری ممکن و قابل انجام است ولی از آنجایی که دشوار است، معمولاً انجام نمی‌شود. یکی از دلایل دشوار بودن عصب کشی، امکان دسترسی به دندان است. دلیل بعدی مورفولوژی و تعداد کانال‌های دندان عقل بوده که متغییر است و نیاز به تخصص و مهارت بسیار بالایی دارد. اگر جراح دندان مهارت و تجربه کافی در این زمینه داشته باشد، برای نگهداری از دندان عقل، عصب کشی آن را انجام می‌دهد.
با این حال اغلب قبل از این که پیشنهاد عصب کشی دندان عقل از سمت دندانپزشک مطرح شود، در مورد نقش این دندان در مورد جویدن، نیاز به وجود آن در دهان، جمع شدن مواد غذایی در پشت آن و امکان فشار و آسیب به دندان‌های دیگر بررسی‌های لازم انجام می‌شود. در نهایت نظر نهایی در مورد نیاز به وجود این دندان یا عدم وجود این دندان ارائه می‌شود. در صورتی که نیاز به وجود دندان تایید شود، متخصص عصب کشی دندان می‌تواند دندان عقل را مانند هر دندان دیگری پر کرده یا عصب کشی نماید. دکتر صفورا امامی با سال‌ها تجربه در زمینه جراحی ریشه دندان، پس از بررسی دندان عقل، توصیه‌های لازم را به شما خواهد داشت.
عوارض جراحی دندان عقل
معمولاً کشیدن دندان عقل منجر به عوارض طولانی مدت نمی‌شود. با این حال، جراحی دندان عقل نهفته گاهی اوقات نیاز به ایجاد برشی در بافت لثه و برداشتن استخوان دارد که عوارضی مانند عفونت یا تاخیر در بهبودی به دنبال خواهد داشت. به ندرت، عوارض می‌تواند شامل موارد زیر نیز باشد:
- ایجاد حفره خشک دردناک یا قرار گرفتن استخوان در هنگام از بین رفتن لخته خون بعد از جراحی
- عفونت در حفره به خاطر وجود باکتری یا ذرات غذایی به دام افتاده
- آسیب به دندان‌های اطراف، اعصاب، استخوان فک یا سینوس‌ها
عارضه «حفره خشک» احساس کسل کننده و دردناکی در لثه یا فک شما ایجاد کرده و گاهی بو یا مزه بدی از حفره خالی دندان می‌آید. اگر از دستورات مراقبت‌های بعد از جراحی دندان عقل پیروی نکنید، احتمال بروز حفره خشک وجود خواهد داشت. همچنین خطر کمی برای آسیب عصبی وجود دارد که می‌تواند باعث احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی در زبان، لب پایین، چانه، دندان‌ها و لثه‌ها شود. این عارضه معمولاً موقتی است، اما در موارد نادر می‌تواند دائمی باشد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم یا نشانه‌های زیر که ممکن است نشان دهنده عفونت، آسیب عصبی یا سایر عوارض جدی باشد، با دندانپزشک یا جراح ریشه دندان خود تماس بگیرید:
- مشکل در بلع یا تنفس
- خون ریزی بیش از حد
- تب
- درد شدید که با داروهای مسکن تجویز شده تسکین نمی‌یابد،
- تورم که بعد از دو یا سه روز بدتر می‌شود،
- طعم بد دهان که با شستشوی آب و نمک برطرف نمی‌شود،
- خروج چرک از محل زخم
- بی حسی مداوم یا از دست دادن احساس
- وجود خون یا چرک در ترشحات بینی
قیمت و هزینه جراحی دندان عقل به چه عواملی بستگی دارد؟
هزینه‌های دندانپزشکی به عوامل بسیاری از جمله نوع درمان بستگی دارد. جراحی دندان عقل توسط یک متخصص و یک دندانپزشک معمولی نیز بسیار متفاوت است و هرچه این جراحی پیچیده‌تر باشد، هزینه نیز متفاوت‌تر خواهد بود، با این حال عوامل تاثیرگذار در قیمت جراحی دندان عقل به صورت زیر است:
- میزان دستمزد دندانپزشک
- تخصص دندانپزشک
- وضعیت قرارگیری دندان عقل در دهان
- تعداد دندان عقل
- محل زندگی و میزان هزینه‌های تعیین شده برای منطقه
- استفاده از بیمه یا خدمات تخفیفی
- و...
تا زمانی که دندان عقل برای شما مشکلی ایجاد نکرده است، نیاز به مراجعه به دندانپزشک نخواهید داشت، اما گاهی اوقات این دندان دچار مشکلات جدی مانند پوسیدگی، بیماری لثه، پریکورونیت، سلولیت، آبسه و... شده که در این گونه موارد بهتر است به یک متخصص در زمینه جراحی ریشه دندان مراجعه کنید. اگر دندان عقل نهفته باشد، به احتمال زیاد به جراحی دندان عقل نیاز خواهید داشت. دکتر صفورا امامی، متخصص ریشه دندان و عصب کشی دندان، می‌تواند به شما در زمینه جراحی دندان عقل کمک کرده و اگر دندان نیاز به جراحی، عصب کشی یا کشیدن داشته باشد، توصیه‌های لازم را به شما خواهد داشت. برای دریافت مشاوره، همین حالا با ما تماس بگیرید.
