حفظ بهداشت دهان و دندان‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. یکی از مسائل مهم در این زمینه، تشکیل پلاک دندانی است که می‌تواند به مشکلات جدی در دهان و سلامت عمومی بدن منجر شود. پلاک به تجمع باکتری‌ها و باقیمانده‌های غذایی بر روی سطح دندان‌ها و لثه اشاره دارد که اگر در طولانی مدت درمان نشود، می‌تواند به بیماری‌های لثه، تغییر در رنگ دندان‌ها، بوی نامطبوع دهان و مشکلات دهانی دیگر منجر شود.
در این مبحث از وب سایت دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و جراحی ریشه دندان، به راهکارهای طبیعی و خانگی برای از بین بردن پلاک دندانی پرداخته و اهمیت مراقبت منظم از دندان‌ها و از بین بردن پلاک دندان را بررسی می‌کنیم. با کمک این راهکارها و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک و تمیزی حرفه‌ای، می‌توان از تشکیل پلاک و عوارض آن جلوگیری کرد.
پلاک دندان چیست؟
پلاک دندان یک لایه نازک و بی‌رنگ است که به طور طبیعی روی سطح دندان‌ها شکل می‌گیرد. این لایه شامل باکتری‌ها، باقیمانده‌های غذا و مواد دیگری است که در دهان وجود دارند. اگر پلاک دندان به مدت طولانی بر روی دندان‌ها باقی بماند، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در دهان شود.
با گذشت زمان، اگر پلاک به اندازه کافی جمع شود، می‌تواند به لایه‌ای سفید چسبناک تبدیل شده که به آن تارتار یا سنگ دندان می‌گویند. تارتار منجر به تغییر رنگ دندان‌ها، بوی بد دهان، التهاب لثه و در نهایت ممکن است باعث بیماری‌های لثه مانند پریودنتیت شود. برای جلوگیری از تشکیل پلاک و تارتار، مراقبت‌های بهداشت دهانی منظم شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و استفاده از دهان‌شویه می‌تواند مفید باشد. همچنین، مراجعات منظم به دندانپزشک برای تمیزی حرفه‌ای و از بین بردن پلاک اهمیت دارد.
برای تعیین وقت ملاقلات (ویزیت) با شماره‌های مطب دکترا صفورا امامی تماس بگیرید؛ 02126255102 و 02126255088
علل تشکیل پلاک دندان
تشکیل پلاک دندان به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف اتفاق می‌افتد که این عوامل عبارتند از:
- باکتری‌ها: باکتری‌های موجود در دهان، به عنوان قسمتی از ترکیب طبیعی دهان، پلاک را شکل می‌دهند. این باکتری‌ها با تجمع بر روی سطح دندان‌ها و باقیمانده‌های غذایی به پلاک تبدیل می‌شوند.
- باقیمانده‌های غذایی: ذرات غذایی که میان دندان‌ها یا در نقاط غیرقابل دسترس باقی می‌مانند، به عنوان منبع تغذیه برای باکتری‌ها عمل کرده و در تشکیل پلاک دخیل هستند.
- نوع غذا: مصرف غذاهای شیرین یا خوراکی‌های قنددار می‌تواند رشد باکتری‌ها و تشکیل پلاک را افزایش دهد.
- عدم رعایت بهداشت دهانی: عدم مراقبت منظم و صحیح از دهان، شامل مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه، محیطی مساعد برای تشکیل پلاک ایجاد می‌کند.
- مواد اسیدی و نوشیدنی‌ها: مصرف نوشیدنی‌های گازدار یا مواد غذایی اسیدی می‌تواند به تخریب لایه مینای دندان و افزایش تشکیل پلاک منجر شود.
- عوامل رفتاری: عواملی مانند سیگار کشیدن و مصرف تنباکو نیز می‌توانند تشکیل پلاک را افزایش دهند.
- عوامل زمانی: تجمع پلاک با گذر زمان به تارتار تبدیل می‌شود که برای تخریب دندان بدتر است.
به طور کلی، بهداشت دهانی منظم، تغذیه مناسب و مراجعه به دندانپزشک برای تمیزی حرفه‌ای و از بین بردن پلاک از اهمیت بالایی برخوردارند.
علائم ونشانه‌های پلاک دندان
علائم و نشانه‌های وجود پلاک دندان عبارتند از:
- لایه‌ای نازک روی دندان‌ها: اولین نشانه‌ای که ممکن است به پلاک اشاره کند، وجود یک لایه نازک و بی‌رنگ روی سطح دندان‌هاست.
- احساس خشکی یا زبری دندان‌ها: اگر پلاک روی دندان‌ها جمع شود، ممکن است احساس زبری یا خشکی در سطح دندان‌ها ایجاد شود.
- بوی بد دهان: تجمع باکتری‌ها و تشکیل پلاک می‌تواند منجر به بوی نامطبوع و بوی بد دهان شود که به عنوان یک نشانه قابل مشاهده است.
- تغییر رنگ لثه‌ها به آبی یا قرمز: اگر پلاک و تارتار به التهاب لثه منجر شود، ممکن است لثه‌ها قرمز یا آبی رنگ شده یا حتی خونریزی کنند.
- خونریزی لثه: اگر پلاک باعث التهاب لثه شود، ممکن است لثه‌ها در هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان خونریزی کنند. یکی از علت های خونریزی لثه وجود جرم و پلاک دندانی است.
- تغییر در بافت لثه: ظاهر لبه‌هایی از بافت لثه که اطراف دندان‌ها قرار دارند، ممکن است به طور ناگهانی تغییر کنند، این نشانه می‌تواند به وجود پلاک اشاره کند.
- حساسیت به گرما و سرما: پلاک و تارتار می‌توانند منجر به حساسیت دندان به مواد گرم یا سرد شوند.
- تغییر در شکل و اندازه دندان‌ها: با گذر زمان و تراکم پلاک، دندان‌ها ممکن است تغییر شکل و اندازه دهند.
همه این علائم و نشانه‌ها می‌توانند به مرور افزایش یافته و به مشکلات جدی‌تری نظیر بیماری‌های لثه منجر شوند. بهترین راه برای جلوگیری از تشکیل پلاک، مراقبت منظم و صحیح از دهان و دندان است، همچنین مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک نیز توصیه می‌شود تا وجود پلاک بر روی دندان بررسی شده و در صورت نیاز جرم گیری و برداشت پلاک انجام شود.
راهکار جلوگیری از تشکیل پلاک دندان
قبل از ایجاد پلاک توصیه می‌شود از ایجاد پلاک جلوگیری کنید؛ برای جلوگیری از تشکیل پلاک دندان، می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده نمایید:
- مراقبت منظم از دهان: روزانه دو بار به مدت دو دقیقه مسواک بزنید تا از تجمع پلاک جلوگیری کنید. استفاده از مسواک با سر نرم و حرکات ملایم، بهترین نتایج را به همراه دارد.
- استفاده از نخ دندان: روزانه از نخ دندان برای پاک کردن باقیمانده‌های غذایی و پلاک بین دندان‌ها استفاده کنید.
- استفاده از دهان شویه: برای کمک به کنترل باکتری‌ها و پلاک، از دهان‌شویه‌های ضد باکتری استفاده کنید. این محصولات می‌توانند به بهبود بهداشت دهانی شما کمک کنند. برای بررسی بیشتر تاثیر مصرف دهان شویه کلیک کنید.
- تغذیه مناسب: مصرف مواد غذایی با ارزش تغذیه‌ای و کمترین میزان شکر اضافی می‌تواند به کاهش تشکیل پلاک کمک کند.
- مصرف آب: آب به خوبی باقیمانده‌های غذایی را از دهان پاک کرده و به جلوگیری از تشکیل پلاک کمک می‌کند.
- مصرف مواد غذایی خوراکی سالم: مصرف خوراکی‌هایی مانند قند و شیرینی‌ها را کاهش دهید و پس از مصرف این مواد، دهان خود را با آب بشویید.
- کاهش مصرف مواد اسیدی: مصرف مواد اسیدی مانند نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های گازدار را کاهش دهید، زیرا این مواد می‌توانند به مینای دندان‌ها آسیب رسانده و باعث ایجاد پلاک دندان شوند.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: به منظور تمیزی حرفه‌ای دندان‌ها و از بین بردن پلاک، بهتر است به صورت دوره‌ای با دندانپزشک خود ملاقات کنید.
- انتخاب مسواک و محصولات بهداشت دهانی مناسب: از مسواک‌ها و محصولات بهداشت دهانی با کیفیت و مطابق با نیازهای خود استفاده کنید.
با رعایت این راهکارها، می‌توانید از تشکیل پلاک دندان جلوگیری کرده و بهداشت دهانی خود را بهبود بخشید.
پلاک دندان چگونه از بین می‌رود؟
برای جلوگیری از تجمع پلاک لازم است پلاک دندان را از روی دندان‌ها پاک کنید، از طریق روش‌های زیر پلاک دندان از بین می‌رود:
- مسواک زدن به صورت منظم و صحیح، از تشکیل پلاک جلوگیری می‌کند. با حرکات ملایم و درست، مسواک را به طرف دندان‌ها و لثه حرکت دهید تا پلاک از سطح دندان‌ها برداشته شود.
- با استفاده از نخ دندان، باقی مانده‌های غذا و پلاک میان دندان‌ها را از بین ببرید.
- دهان‌شویه‌های ضد باکتری می‌توانند به کنترل پلاک و باکتری‌ها کمک کنند و تمیزی دهان را افزایش دهند.
- دندانپزشک با استفاده از ابزارهای خاص می‌تواند پلاک دندان را از سطح دندان‌ها برداشته و به صورت حرفه‌ای دندان‌ها را تمیز کند.
- اسکرابرها و ابزارهای خاصی وجود دارند که می‌توانند به تمیز کردن دندان‌ها و از بین بردن پلاک کمک کنند.
به طور کلی حفظ بهداشت دهانی منظم و مراجعه به دندانپزشک به طور دوره‌ای می‌تواند به جلوگیری از تشکیل پلاک و مشکلات مرتبط با آن کمک کند.
راه‌های طبیعی و خانگی برای از بین بردن پلاک دندانی
برای از بین بردن پلاک دندانی و حفظ بهداشت دهانی می‌توانید از راه‌های طبیعی و خانگی زیر نیز استفاده کنید:
- سیب بخورید: مصرف سیب می‌تواند به تمیزی دندان‌ها کمک کند. سیب دارای موادی است که به طور طبیعی به پاک کردن دندان‌ها و کاهش پلاک کمک می‌کنند.
- استفاده از پوست نارنج: پوست نارنج را می‌توانید بر روی دندان‌های خود بمالید. اسیدهای طبیعی موجود در پوست نارنج به تمیزی دندان‌ها کمک می‌کنند.
- جوانه گندم و گلابی را فراموش نکنید: با خرید گلابی یا جوانه گندم، می‌توانید آن را روی دندان‌ها بمالید. این عمل باعث پاک کردن دندان‌ها و کمک به تقویت لثه می‌شود.
- استفاده از نمک و سدر: مخلوطی از نمک و سدر را روی مسواک بریزید و مسواک زدن را با آن انجام دهید. این ترکیب به تمیز کردن دندان‌ها و کنترل باکتری‌ها کمک می‌کند.
- استفاده از روغن نعناع: مقدار کمی روغن نعناع را به مسواک خود اضافه کرده و به آرامی مسواک بزنید. این روش به تازگی دهان و پاک کردن دندان‌ها کمک می‌کند.
- مسواک زدن با آلوئه ورا: ژل آلوئه‌ورا را روی دندان‌ها یا مسواک خود بمالید. آلوئه‌ورا دارای ویژگی‌های ضد التهابی و ضد باکتریایی است و به پاک کردن پلاک دندان کمک می‌کند.
- مالش سنجد به دندان: سنجد خشک را به آرامی روی دندان‌ها بمالید. این ترکیب به تمیزی دندان‌ها و کاهش التهاب‌های لثه کمک می‌کند.
همچنین، به یاد داشته باشید که استفاده از این روش‌ها تنها به عنوان تکمیلی به مراقبت‌های منظم دهانی انجام شود و مراجعه به دندانپزشک برای تمیزی حرفه‌ای و از بین بردن تارتار همچنان ضروری است.
عوارض پلاک دندان
پلاک دندان، اگر به طور مداوم نادیده گرفته شود، می‌تواند به مشکلات و عوارض جدی در دهان و سایر بخش‌های بدن منجر شود. عوارض پلاک دندان شامل موارد زیر هستند:
- بیماری‌های لثه (پریودنتیت): پلاک باعث التهاب لثه (جیوه) می‌شود که در نتیجه ممکن است به پریودنتیت یا بیماری‌های لثه منجر شود. این بیماری‌ها باعث تخریب بافت لثه و استخوان پایه دندان می‌شوند.
- خونریزی لثه: پلاک باعث التهاب لثه می‌شود که ممکن است با خونریزی لثه همراه باشد. خونریزی لثه نشانه‌ای از التهاب و مشکلات لثه است.
- بوی بد دهان: تجمع باکتری‌ها در پلاک باعث ترشح مواد بد بو شده که موجب بوی نامطبوع دهان می‌شود.
- تغییر در رنگ دندان‌ها: پلاک و تارتار می‌توانند باعث تغییر در رنگ دندان‌ها شده و آنها را زرد یا کمرنگ کنند.
- حساسیت دندان: پلاک دندان ممکن است باعث حساسیت دندان‌ها به مواد گرم، سرد یا شیرین شود.
- عفونت دهانی: تجمع باکتری‌ها در پلاک می‌تواند به عفونت‌های دهانی مانند زخم‌های قرمز و ترک‌هایی در دهان منجر شود.
- تاثیر بر جیوه و استخوان: پلاک می‌تواند به جیوه و استخوان پایه دندان آسیب رسانده و باعث ضعف و تخریب آنها شود.
- بیماری‌های دهانی و سیستمیک: پلاک و التهاب دهان می‌تواند باعث بروز بیماری‌های دهانی مانند عفونت‌های باکتریایی و ویروسی شود. همچنین، برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماری‌های دهانی ممکن است باعث مشکلات سیستمیک نیز مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و سایر بیماری‌ها مرتبط شوند.
برای جلوگیری از این عوارض، مراقبت منظم و صحیح از دهان و دندان‌ها، مراجعه به دندانپزشک به طور منظم و رعایت راهکارهای بهداشت دهانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
برای کسب اطلاعات درباره راهکارهای درمان خانگی دندان درد کلیک کنید.
کلام آخر
در پایان می‌توان گفت به‌وسیله ترکیبی از راهکارهای طبیعی و خانگی، می‌توان از تشکیل پلاک دندانی جلوگیری کرد و به بهداشت دهانی و دندان‌های سالم دست پیدا کرد. استفاده منظم از مسواک و نخ دندان، مراقبت از نواحی غیردسترس دهان، مصرف مواد طبیعی مانند سیب و پوست نارنج و مراجعه سالانه به دندانپزشک از اهمیت بالایی برخوردار هستند. همچنین، به یاد داشته باشید که پیشگیری از تشکیل پلاک تاثیر مثبتی بر سلامت عمومی بدن و ارتقاء بهبود زندگی روزمره‌تان خواهد داشت. اگر هنوز نیاز به راهنمایی در زمینه پلاک دندان دارید، می‌توانید سوالات خود را در قسمت نظرات همین پست از وب سایت دکتر صفورا امامی مطرح کنید. ما به سوالات شما پاسخ می‌دهیم.
