مینای دندان سخت ترین ماده بدن (حتی قوی تر از استخوان) است و سطح سفید دندان‌ها را تشکیل می‌دهد. لایه بیرونی دندان به دلیل مواد غذایی و نوشیدنی‌های اسیدی که مصرف می‌کنیم باید محکم باشد. با این حال، اگر با رعایت عادات بهداشتی و مراقبت از دهان و دندان از دندان‌های خود محافظت نکنید، مینای دندان فرسوده شده و باعث ایجاد مشکلات دندانی می‌شود. در این نوشتار از وب سایت دکتر صفورا امامی، متخصص درمان ریشه دندان با مینای دندان آشنا شده و می‌آموزیم که چگونه مینای دندان از دندان‌ها محافظت می‌کند؟!
مینای دندان چیست؟
مینای دندان از چندین ماده معدنی تشکیل شده است که آن را به سخت ترین ماده در بدن تبدیل می‌کند. ماده معدنی اصلی هیدروکسی آپاتیت است. سایر مواد معدنی موجود در مینای دندان شامل موارد زیر می‌باشد:
- کربنات
- فلوراید
- منیزیم
- سدیم
ماده معدنی اصلی مینای دندان، هیدروکسی آپاتیت، نوعی فسفات کلسیم به شکل کریستالی است. تقویت مینای دندان شامل فرآیندی است که دندانپزشکان از آن به عنوان معدنی سازی مجدد دندان یاد می‌کنند.
مینای دندان چه می‌کند؟
مینای دندان به عنوان محافظی برای لایه داخلی حساس‌تر دندان به نام عاج عمل می‌کند. در میان عملکردهای دیگر، این اولین خط دفاعی دندان‌های شما در برابر اسیدهای مضر موجود در غذاهای خاص است. هنگامی که غذاها یا نوشیدنی‌های حاوی اسید بالا مصرف می‌کنید، مینای دندان شما از بین می‌رود که این مورد به عنوان فرسایش دندان شناخته می‌شود. با گذشت زمان، فرسایش دندان می‌تواند عاج داخلی دندان را مشخص کرده و منجر به پوسیدگی و حساسیت دندان شود.
چرا مینای دندان مهم است؟
مینا از نواحی داخلی و شکننده‌تر دندان‌های شما که به عاج و پالپ معروف هستند محافظت می‌کند. این اولین و مهمترین خط دفاعی در برابر پوسیدگی دندان است. اگر مینای دندان آسیب دیده باشد، ممکن است حفره، حساسیت به دما و حتی عفونت دندان ایجاد شود. برای محافظت از مینای دندان لازم است دو بار در روز از نخ دندان و مسواک استفاده کنید، در غیر این صورت ممکن است مینای دندان از بین رفته و منجر به مشکلات دندانی زیر می‌شود:
- پوسیدگی دندان: لایه‌های مینای دندان ممکن است فرسایش یافته و باعث پوسیدگی دندان شود. علائم پوسیدگی دندان شامل حساسیت بیشتر، درد یا بوی بد دهان است. درمان‌ها شامل پر کردن، درمان ریشه و کشیدن دندان می‌شود.
- دندان‌های ترک خورده: با از بین رفتن مینای دندان، ممکن است یک ترک کوچک در دندان ایجاد شود. همچنین در صورت آسیب دیدن بخشی از مینای دندان، ممکن است دندان شکسته یا ترک بخورد. به همین خاطر درمان دندان ترک خورده اهمیت بسیاری دارد. یک دندان ترک خورده یا شکسته ممکن است نیاز به چسباندن با چسب‌های مخصوص یا درمان ریشه داشته باشد.
- تغییر رنگ: مینای دندان برای رنگ دندان شما مهم است. مراقبت نادرست و افزایش سن ممکن است باعث شوند دندان‌ها رنگ سفید خود را از دست داده و به رنگ زرد یا قهوه‌ای تیره یا حتی سیاه در‌آیند. با درمان‌های خانگی می‌توانید از تغییر رنگ دندان جلوگیری کنید.
برای اطمینان از سالم بودن مینای دندان و نظارت بر علائم پوسیدگی، لازم است علاوه بر مراقبت در منزل، برای معاینات سالیانه نیز به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا مینای دندان دوباره رشد می‌کند؟
به هیچ عنوان نمی‌توان مینای دندان را به طور طبیعی یا مصنوعی بازسازی کرد. اما می‌توان با استفاده از فرآیند معدنی سازی مجدد، مینای دندان را با استفاده از روش‌های تقویتی طبیعی بهبود بخشید. به هر حال نمی‌توان از فرسایش مینای دندان جلوگیری کرد، زیرا بخشی اجتناب ناپذیر از روند پیری است، بنابراین شما تنها می‌توانید آنچه از مینای دندان باقی مانده است را حفظ کنید. اگر دندان شما به هر دلیلی دچار پوسیدگی شده و مینای دندان از بین رفته است، دندانپزشک می‌تواند با روش‌های زیر از باقی مانده مینای دندان محافظت کند:
- استفاده از درزگیرها و چسباندن روی مینا
- پیچاندن قطعات مخصوص به دور دندان‌ها
- برداشتن دندان شکسته یا پوسیده و قرار دادن ایمپلنت دندان
از آنجایی که مینای دندان نمی‌تواند به خودی خود رشد کند، زیرا هیچ سلول زنده‌ای در مینای دندان وجود ندارد؛ بهترین راه این است که مشکلات ناشی از آسیب به مینا را حرل کرده و بیشتر بر مراقبت از دندان‌ها تمرکز کنید. به این ترتیب از مینای دندان محافظت شده و از پوسیدگی بیشتر دندان جلوگیری می‌شود.
چگونه مینای دندان را تعمیر کنیم؟
اگر مینای دندان به دلیل خراشیدگی یا ترک خوردگی آسیب دیده باشد، با چند روش درمانی می‌توانید به راحتی ساییدگی دندان را درمان کنید، از جمله:
- استفاده از تاج و روکش
- پر کردن دندان
- استفاده از چسب برای پر کردن شکاف دندان
- درمان ریشه یا عصب کشی دندان
- کشیدن دندان و جایگزین کردن آن با ایمپلنت
اگر مینای دندان شکسته یا ترک بخورد نمی‌توان به راحتی آن را با درمان‌های طبیعی میناکاری کرد. بهترین راه برای درمان مینای آسیب دیده استفاده از درمان‌های دندانپزشکی و ترمیم آن به وسیله دندانپزشک است. پس از ترمیم، لازم است مینای باقی مانده را با عادات خوب و تغییر سبک زندگی حفظ کنید.
ترفندهایی برای تقویت مینای دندان
برای اینکه دندان‌های سالمی داشته باشید و مینای دندان خود را در شرایط خوبی نگه دارید، پیشنهاد می‌کنیم از ترفندهای اساسی زیر استفاده کنید:
از خوردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین پرهیز کنید.
ممکن است در ابتدا بسیار سخت باشد، به خصوص اگر عاشق شیرینی هستید، زیرا کنار گذاشتن این غذاها بسیار سخت است. به هر حال مواد غذایی شیرین به تغذیه باکتری‌ها در دهان کمک کرده و به اسیدهایی تبدیل می‌شوند که مینای دندان را نرم و فرسوده می‌کنند. اما، اگر نمی‌توانید مصرف مواد غذایی شیرین را محدود کنید، همیشه بهتر است غذاهایی با شیرینی طبیعی استفاده کرده که حاوی قند کمتری هستند. اگرچه این مواد نیز می‌توانند حاوی اسیدهایی باشند که به مرور زمان مینای دندان را از بین می‌برد، بنابراین در مصرف آنها نیز نباید زیاده روی نمایید.
برای محافظت از مینای دندان غذای حاوی کلسیم بخورید.
شما باید رژیمی داشته باشید که به تقویت مینای دندان کمک کرده و با اسیدهای موجود در دهان که می‌تواند منجر به حفره می‌شود مقابله کند. غذاهای غنی از کلسیم نباید در رژیم غذایی شما کم باشد، زیرا آنها به قوی نگه داشتن دندان‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کنند. به همین دلیل، مواد غذایی مانند شیر، پنیر یا هر مشتقات لبنی می‌توانند به محافظت و استحکام مینای دندان کمک کنند.
از مسواک زدن شدید خودداری کنید.
اگر خیلی سریع و شدید مسواک بزنید، ممکن است به زودی مینای دندان شما از بین برود. به همین دلیل، بهتر است از یک برس با موهای نرم و زاویه تقریباً 45 درجه نسبت به لبه لثه استفاده کنید. همیشه باید حرکات کوتاه و صاف به جلو و عقب انجام دهید. از اعمال نیروی زیاد با مسواک خودداری کنید، زیرا به جای مراقبت از مینای دندان، ممکن است به دندان‌های شما آسیب جدی برسد.
از فلوراید استفاده کنید.
برای تقویت مینای دندان و کمک به ترمیم مراحل اولیه پوسیدگی دندان، فلوراید کمک بزرگی خواهد کرد (فلوراید تراپی). این ماده معدنی است که دندان‌ها را در برابر اسیدهایی که از غذا و باکتری‌ها به وجود می‌آیند بسیار مقاوم تر می‌کند. به همین دلیل وقتی برای خرید خمیردندان می‌روید، باید مطمئن شوید که خمیر دندان به میزان کافی حاوی فلوراید باشد. استفاده از این نوع خمیردندان از زمان رویش اولین دندان تا پایان عمر توصیه می‌شود.
رفلاکس را کنترل کنید.
اگر از سوزش سر دل شدید یا ریفلاکس معده رنج می‌برید، این می‌تواند باعث خروج اسیدهای معده به داخل دهان شود. این اسیدها می‌توانند در معده باعث فرسایش مینای دندان شده و باعث شوند دندان‌ها محافظت طبیعی خود را از دست بدهند.
استفراغ مداوم یکی دیگر از تهدیداتی است که برای مینای دندان وجود داشته و باید از آن اجتناب کرد. به طور کلی، اگر از بیماری‌های دستگاه گوارش رنج می‌برید، بهتر است در اسرع وقت آنها را درمان کرده تا از هر نوع ناراحتی و آسیب به مینای دندان جلوگیری کنید.
از خشکی دهان جلوگیری کنید.
به خاطر داشته باشید که بزاق وظیفه از بین بردن مواد غذایی و باکتری‌هایی را دارد که می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. بزاق همچنین مسئول مبارزه با اثرات منفی اسیدها بر روی دندان‌های شماست، بنابراین به ترشح بزاق و جلوگیری از خشکی دندان همیشه توجه داشته باشید. برای جلوگیری از خشکی دهان به طور مرتب آب بنوشید تا همیشه دهان خود را تمیز و مرطوب نگه دارید. مصرف نوشیدنی‌های شیرین به هیچ وجه توصیه نمی‌شود، زیرا برای محافظت از دندان، آب باید کاملاً طبیعی و خالص باشد.
دندان قروچه نکنید.
دندان قروچه عادتی است که در طول شب هنگام خواب بسیار رایج است. دندان قروچه ممکن است به مرور زمان مینای دندان را از بین برده و عواقب جدی برای دندان‌های شما به دنبال داشته باشد. به هر حال اگر به طور مداوم دچار دندان قروچه می‌شود، بهتر است از محافظ‌هایی برای دندان‌هایتان استفاده کنید که از سایش آنها جلوگیری می‌کند.
به دندانپزشک مراجعه کنید.
مهم ترین نکته برای مراقبت از مینای دندان این است که حداقل سالی یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان‌های شما دچار پوسیدگی شده یا دندان قروچه می‌کنید، متخصص می‌تواند با تشخیص صحیح از مینای دندان محافظت کرده و سلامت دندان‌های شما را تضمین کند. به یاد داشته باشید که با مراجعه منظم به دندانپزشک لبخندی سالم تر و زیباتر خواهید داشت.
جمع بندی
مینای دندان از دندان‌های شما در برابر پوسیدگی محافظت می‌کند. برای تقویت مینای دندان، داشتن یک برنامه غذایی خوب و سالم ضروری است. اگر به این فکر می‌کنید که چگونه مشکلات مینای دندان را به طور طبیعی برطرف کنید یا اگر در مراحل اولیه فرسایش مینای دندان هستید، تغییرات سبک زندگی بهترین گزینه است. اگر مشکل زمینه ای مانند شکستگی یا ترک خوردگی مینای دندان دارید، به درمان‌های تخصصی نیاز خواهید داشت و نمی‌توان با روش‌های طبیعی مینای دندان را حفظ کرد.
ما می‌دانیم که مراجعه به دندانپزشک می‌تواند ترسناک باشد، به خصوص زمانی که علت مشکل یا وضعیت دندان‌های خود را نمی‌دانید. به هر حال توصیه می‌کنیم ترس را کنار گذاشته و همین امروز برای رزرو وقت با ما تماس بگیرید. دکتر صفورا امامی، پس از تشخیص صحیح میزان آسیب به مینای دندان، خدمات تخصصی عصب کشی و جراحی ریشه دندان را به بیماران خود ارائه می‌دهد.
