ترمیم و درمان دندان عقل پوسیده، یکی از مسائل مهم و حیاتی در حوزه بهداشت دهان و دندان است که نیازمند شناسایی دقیق و روش‌های مدرن درمانی می‌باشد. دندان‌های عقل به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مانند نهفته بودن یا نیمه نهفته بودن، به خصوص در معرض خظر پوسیدگی و عفونت‌های مختلف در دهان هستند.
در این راهنما از وب سایت دکتر صفورا امامی، متخصص جراحی ریشه دندان و عصب کشی، به بررسی پوسیدگی دندان عقل، روش‌های ترمیم و درمان و در نهایت کشیدن و جراحی آن خواهیم پرداخت تا در صورت نیاز، با رویکردهای بهینه برای حفظ سلامت دندان عقل خود آشنا شوید.
درباره دندان عقل بیشتر بدانید!
دندان‌های عقل، که به آن‌ها دندان‌های آسیاب بزرگ سوم هم می‌گویند، در واقع آخرین دندان‌های هر سطر دندان‌های آسیاب در دهان هستند. این دندان‌ها به طور معمول در دوره نوجوانی شروع به رشد می‌کنند و ممکن است تا سن 25 سالگی کامل شده و رشدشان طول بکشد. در ابتدا این دندان‌ها برای اجداد اولیه ما نقش بسیار مهمی داشتند، زیرا خوردن غذاهای سفت و خام را برایشان امکان‌پذیر می‌کرد. اما در دنیای امروز که ما بیشتر غذاها را خرد کرده و می‌پزیم، کارایی اصلی این دندان‌ها به شدت کاهش یافته است.
با این حال، این دندان‌ها هنوز هم اهمیت دارند زیرا ممکن است به مشکلات مختلفی مانند جایگزینی ناقص یا فشرده‌شدن در دهان منجر شوند. در کل، دندان‌های عقل علاوه بر این که نشانه ورود به مرحله بزرگسالی هستند، ممکن است نیاز به درمان و مراقبت خاص داشته باشند تا از مشکلاتی مانند عفونت یا درد جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید: جراحی ریشه دندان عقل
چرا دندان عقل دچار پوسیدگی می‌شود؟
دندان عقل اغلب به دلیل نهفته بودن و عدم توانایی در رشد طبیعی در دهان، دچار پوسیدگی می‌شود. برای اطلاع از راهکارهای درمان دندان پوسیده شده کلیک کنید. وقتی دندان عقل نهفته است، ممکن است به قدری که تاج دندان قابل رویت باشد بیرون نیاید یا کاملاً نهفته بماند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند کیست، زخم، آسیب به دندان‌های دیگر، پوسیدگی و بیماری لثه شود.
دندان‌های عقل نهفته یا نیمه نهفته که به طور ناقص بیرون آمده‌اند، در برابر پوسیدگی بسیار حساس هستند. این دندان‌ها ممکن است با فشار به دندان‌های آسیاب دیگر، باعث تحریک و درد شوند و همچنین فضای بین دندان‌های آسیاب دوم و سوم را کاهش داده و تمیزکردن این نواحی را دشوارتر کنند که در نهایت منجر به عفونت خواهد شد.
اگر حفره در دندان عقل نهفته به حال خود رها شود، ممکن است باعث پوسیدگی پیشرفته، بیماری‌های آبسه و پریودنتال شود که به طور جدی به بیماری‌های لثه و حتی تومور خوش‌خیم استخوان منجر می‌شود. بنابراین، در بسیاری از موارد، برای جلوگیری از عوارض جدی، کشیدن دندان عقل نهفته توصیه می‌شود.
ترمیم و درمان دندان عقل پوسیده
اگر دندان عقل در یک فک جادار به درستی رشد کند و فرد به بهداشت دهان و دندان خود توجه کافی داشته باشد، هرگونه پوسیدگی یا خرابی در آن دندان را می‌توان به راحتی درمان و ترمیم کرد، بدون اینکه نیاز به کشیدن دندان عقل باشد. این نکته مهم است که اگر دندان عقل توانایی جوییدن را به خوبی در دهان داشته باشد، می‌توان به راحتی آن را با انجام عصب کشی دندان، ترمیم نمود. به این ترتیب مانند دیگر دندان‌ها، پوسیدگی یا خرابی دندان عقل نیز با روش‌های مدرن ترمیم و درمان قابل اصلاح است و دیگر نیازی به کشیدن دندان عقل نخواهید داشت.
کشیدن دندان عقل پوسیده
کشیدن دندان عقل پوسیده یک اقدام پزشکی است در صورتی که نتوان دندان عقل را ترمیم کرد به کار می‌رود. دلایل اصلی برای کشیدن دندان عقل پوسیده عبارتند از:
- درد مداوم: دندان عقل ممکن است به دلیل پوسیدگی یا عفونت، باعث درد و ناراحتی شدید شود که با درمان دارویی بهبود نمی‌یابد.
- پریکورونیت راجعه: این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت بالایی دندان عقل (پوکه) به دور لثه گره خورده و باعث التهاب و درد می‌شود.
- کبودی و آبسه: پوسیدگی یا عفونت می‌تواند منجر به کبودی و آبسه در دهان شود.
- کیست‌های مربوط به دندان عقل: در برخی موارد، دندان عقل پوسیده می‌تواند باعث تشکیل کیست در بافت‌های اطراف شود که نیاز به مداخله جراحی دارد.
- تومور: اگرچه نادر است، اما پوسیدگی شدید دندان عقل می‌تواند باعث رشد تومور در ناحیه شود.
- آسیب به بافت‌های اطراف: پوسیدگی دندان عقل می‌تواند بافت‌های لثه و بافت‌های مجاور را تحت تاثیر قرار دهد و به طور عملی، دندان کنار آن را هم به خطر بیاندازد.
- مسائل مربوط به سایر دندان‌ها: در برخی موارد، دندان عقل به گونه‌ای در دهان جای می‌گیرد که در درمان سایر دندان‌ها اختلال ایجاد می‌کند.
به طور کلی، کشیدن دندان عقل پوسیده زمانی ضروری است که یکی یا چند مورد از مشکلات بالا رخ دهد. به طور کلی توصیه می‌شود در سنین جوانی (مانند 14 تا 22 سالگی) برای کشیدن دندان عقل اقدام نمایید؛ زیرا فرآیند کشیدن دندان عقل در این سنین آسان‌تر است و بهبودی سریع‌تری به همراه دارد. از طرف دیگر، در سنین بالاتر (مخصوصاً بالای 40 سال)، جراحی یا کشیدن دندان عقل ممکن است با عواقبی مانند عفونت همراه باشد.
جراحی دندان عقل پوسیده
دندان عقل، یا همان دندان سوم آسیاب، معمولاً در دوران بزرگسالی در جایی که فضای کافی برای رشد و جایگشت درست ندارد، مشکلاتی ایجاد می‌کند. این دندان ممکن است به طور ناقص در فک جای گرفته یا کاملاً نرویده باشد که به عنوان دندان عقل نیمه نهفته یا نهفته شناخته می‌شود که در این صورت لازم است دندان عقل با جراحی شود. بسیاری از افراد نیز به دلیل پوسیدگی دندان عقل و احتمال عفونت‌ها و مشکلات لثه‌ای نیاز به جراحی دندان عقل پوسیده دارند. مراحل جراحی دندان عقل پوسیده عبارت است از:
- تشخیص و تصویربرداری: دندانپزشک از رادیوگرافی (عکس برداری از دندان) برای بررسی وضعیت دندان عقل استفاده می‌کند و می‌بایست تعیین کند که آیا نیاز به جراحی وجود دارد یا خیر.
- جراحی خارج کردن دندان عقل: در صورت تصمیم به جراحی، دندانپزشک یا جراح دهان و فک، دندان را خارج می‌کند. این عملیات تحت بیهوشی موضعی انجام می‌شود و ممکن است با استفاده از فرآیندهای جراحی مختلفی مانند برش، تراشیدن استخوان و گاهی اوقات تقسیم دندان به بخش‌های کوچکتر صورت بگیرد.
- بهبودی پس از جراحی: بعد از جراحی، لازم است به توصیه‌های دندانپزشک توجه کرده و در صورت نیاز از داروهای ضد التهاب و ضد درد با دستور دندانپزشک استفاده نمایید.
جراحی دندان عقل ممکن است به علت دندان عقل پوسیده، عفونت‌های مکرر لثه، درد شدید، خراشیدگی فک و یا تغییر در ترکیب دندان‌های مجاور توصیه شود. در بعضی موارد، دندانپزشک ممکن است پیشنهاد دهد که دندان عقل را از دهان خارج نمایید، حتی اگر در حال حاضر مشکلی ایجاد نکرده باشد.
بیشتر بخوانید: ترمیم دندان پوسیده شده
خلاصه بحث
درمان و ترمیم دندان عقل پوسیده از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا این دندان‌ها به علت نهفته بودن و مشکلاتی نظیر پوسیدگی، می‌توانند عوارض جدی برای سلامت دهان و دندان‌های اطراف به همراه داشته باشند. با انجام روش‌های تشخیصی دقیق و استفاده از روش‌های مدرن درمانی، می‌توانید به طور موثر از این مشکلات پیشگیری نمایید. مراقبت مناسب پس از درمان نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است تا از بازگشت مشکلات جلوگیری شده و دندان عقل به درستی در دهان حفظ شود.
در پایان اگر برای درمان و جراحی دندان عقل پوسیده نیاز به راهنمایی دارید، ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر صفورا امامی، آماده پاسخگویی به سوالات شما هستیم!