با وجود پیشرفت در بهداشت و مراقبت از دندان، پوسیدگی دندان برای بسیاری از کودکان و بزرگسالان هنوز یک مشکل بزرگ است. اگر پوسیدگی دندان به درستی و به موقع درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری برای سلامت دندان از جمله آبسه یا از دست دادن دندان شود. به همین دلیل مهم است که به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا بتواند علائم پوسیدگی دندان و سایر مشکلات سلامت دندان را بررسی کند.
پر کردن دندان پس از درمان پوسیدگی اغلب با استفاده از مواد مصنوعی برای پر کردن شکاف‌های مینای دندان پوسیده، شکسته یا آسیب دیده انجام می‌شود. انواع مختلفی از این مواد وجود دارد که می‌توان برای پر کردن حفره‌ها استفاده کرد. در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی، در مورد انواع مواد برای پر کردن دندان‌ها صحبت خواهیم کرد.
چه زمانی نیاز به پر کردن دندان دارید؟
برای سهولت جویدن و جلوگیری از آسیب بیشتر، پوسیدگی و از دست دادن دندان، برای بازگرداندن شکل و ثبات دندان به پرکردن دندان نیاز است. پرکردن دندان ممکن است در موارد زیر استفاده شود:
- پوسیدگی دندان، برای پر کردن سوراخ‌هایی که در مینای دندان ایجاد شده اما بر پالپ داخلی دندان‌ها که رگ‌های خونی و اعصاب در آن قرار دارند تأثیری نداشته است.
- دندان‌های آسیب دیده یا شکسته که در آن مینای دندان از بین رفته و دندان را در معرض پوسیدگی قرار داده است.
- برای حفظ دندان فرسوده و پوسیده
مراحل پر کردن دندان
قبل از انجام پر کردن دندان‌ها، دندانپزشک لثه‌های اطراف دندان آسیب دیده را با استفاده از تزریق بی حس کننده موضعی بی حس می‌کند. هنگامی‌که ناحیه بی حس شد، دندان آسیب دیده بررسی می‌شود. پر کردن بر اساس میزان پوسیدگی یا آسیب دندان تعیین می‌شود. اگر پوسیدگی دندان وجود داشته باشد، نواحی آسیب دیده دندان‌ها برداشته شده و دندان تمیز، شسته و خشک می‌شود. سپس مواد پرکننده در جایی که ناحیه آسیب دیده بود وارد شده و شکل اصلی دندان ترمیم می‌شود. سپس از بیمار خواسته می‌شود تا دندان‌ها را محکم روی هم فشار داده و از بلندی و کوتاهی آن اطمینان حاصل کند.
انواع مواد برای کردن دندان‌ها
معمولاً از پنج نوع ماده برای پوشاندن سوراخ ناشی از پوسیدگی استفاده می‌شود. آنها عبارتند از:
آمالگام نقره
این ماده نوعی پر کننده بسیار محبوب است. آمالگام نقره بیش از نقره حاوی مواد معدنی دیگری از جمله قلع، روی، مس، جیوه و سایر فلزات (50٪ جیوه، 35٪ نقره و 15٪ قلع) است. این ماده استحکام، ماندگاری و قیمت کمتری نسبت به سایر مواد پرکننده دارد. آمالگام نقره از 10 تا 15 سال دوام داشته و دندانپزشکان استفاده از آن را بهتر می‌دانند زیرا به راحتی شکل می‌گیرد.
از آنجایی که آمالگام (Amalgam) از نظر زیبایی شناسی خوشایند نیست، انتخابی مناسب برای دندان‌های انتهایی است. این ماده همچنین ممکن است با انقباض و انبساط به تغییرات دما پاسخ دهد و باعث ترک خوردن دندان شود. این نوسانات شکافی بین پرکردن و دندان ایجاد کرده و باعث ورود غذا و باکتری‌ها و تشکیل حفره‌های جدید می‌شود. علیرغم اختلاف نظر پیرامون جیوه در آمالگام نقره، این ماده پرکننده برای استفاده بی خطر اعلام شده است.
قبل از قرار دادن آمالگام روی دندان، دندانپزشک باید با از بین بردن تمام پوسیدگی‌ها و شکل دادن به حفره برای نگه داشتن پرکردگی، ناحیه را آماده کند. اگر دندان به شدت شکسته شده باشد، ممکن است دندانپزشک نیاز داشته باشد که یک پین کوچک از جنس استیل ضد زنگ داخل دندان قرار دهد تا به پرکردگی آن کمک کند.
فواید آمالگام:
- ارزان است.
- سریع و راحت شکل می‌گیرد.
- دوام بالایی دارد.
- بیشتر در دسترس است.
- برای نواحی کوچک تا متوسط پوسیدگی در دندان‌های انتهایی که به راحتی قابل مشاهده نیست، انتخاب مناسبی است.
معایب آمالگام:
- ممکن است برای بیمارانی که به نقره، قلع یا مس حساسیت دارند آسیب زا باشد. (تاکنون مشکل خاصی گزارش نشده است.)
- ممکن است با انقباض و انبساط باعث ترک خوردن دندان شود.
- از نظر زیبایی شناسی نامناسب است و اغلب برای دندان‌های انتهایی استفاده می‌شود.
آیا استفاده از آمالگام خطراتی دارد؟
جیوه موجود در آمالگام دندان پس از ترکیب شدن با سایر مواد موجود در پر کردن، سمی نیست. ماهیت شیمیایی آن تغییر می‌کند به طوری که بی ضرر است. تحقیقات در مورد ایمنی آمالگام دندانی بیش از 100 سال است که انجام شده و تاکنون هیچ مطالعه معتبری بین پر کردن دندان با آمالگام و هرگونه مشکل پزشکی پیدا نشده است.
پر کردن دندان‌ها با کامپوزیت
پرکننده‌های کامپوزیت (Composite) به رنگ دندان هستند و از پودر شیشه کوارتز، سیلیس یا سایر ذرات سرامیکی که به پایه رزین اضافه می‌شود ساخته می‌شوند. این مواد نرم بوده و پس از قرارگیری در داخل دندان با نور کیور سخت می‌شوند. کامپوزیت‌ها اغلب با رنگ دندان مطابقت دارند و می‌توان آن را برای مطابقت با رنگ دندان‌های بیمار سفارشی کرد، بنابراین مانند پرکننده آمالگام نقره ای مشخص نیست. با این حال، پرکننده‌های کامپوزیت به اندازه سایر پرکننده‌ها ماندگاری ندارند. آنها بین 5 تا 10 سال دوام داشته و پس از آن ممکن است نیاز به جایگزینی باشد. پرکننده‌های کامپوزیت محکم هستند اما به سختی آمالگام نیست.
مزایای کامپوزیت:
- با رنگ دندان مطابقت دارد.
- محکم و بادوام است.
- فرآیند باندینگ نشتی و پوسیدگی حاشیه را در مقایسه با آمالگام کاهش می‌دهد.
- برای پرکردگی‌های کوچک تا متوسط در تمام دندان‌های جلو یا عقب مناسب است.
معایب احتمالی کامپوزیت:
- ممکن است برای برخی از بیمارانی که به رزین‌ها، پلاستیک‌ها یا مواد باندینگ خاصی حساسیت دارند باعث ایجاد واکنش شود.
- برخی از مارک‌های کامپوزیت دندان ممکن است حاوی BPA باشند (از دندانپزشک خود در مورد آن سوال کنید).
- بسیار حساس بوده و ممکن است در مناطقی از دهان که نمی‌توان در حین قرار دادن خشک نگه داشت مناسب نباشد.
- ممکن است به مرور زمان تغییر رنگ داده و در صورت عدم رعایت بهداشت دچار لک شوند.
پر کردن دندان با سرامیک
سرامیک (Ceramic) با استفاده از مواد چینی ساخته شده که آن را هم بادوام و هم از نظر زیبایی جذاب می‌کند. پرکننده‌های سرامیکی نسبت به سایر پرکننده‌ها گرانتر اما همرنگ دندان هستند و نسبت به رزین کامپوزیت در برابر لکه و سایش مقاومت بیشتری دارند. تنها مشکل سرامیک این است که نسبت به کامپوزیت شکننده‌تر بوده بنابراین برای جلوگیری از شکستگی باید روی حفره‌های بزرگ استفاده شود. دندانپزشک می‌تواند ناحیه را بزرگ کند تا جایی برای حجم اضافی ایجاد کند.
این نوع پرکننده دندان واقعی‌ترین و طبیعی‌ترین مواد برای پر کردن دندان‌ها هستند و اغلب گزینه مناسبی برای زیبا شناسی محسوب می‌شوند. پرسلن سرامیک همچنین به گرما و سرما نیز حساس نیست، بنابراین حساسیت به غذاهای سرد و گرم در طول دوره قرار دادن اولیه اغلب کاهش می‌یابد. اما با این حال دارای برخی از خواص منحصر به فرد است که ممکن است آن را به بهترین انتخاب برای پر کردن دندان تبدیل نکند.
فواید پر کردن دندان با سرامیک:
- نتیجه طبیعی و همرنگ دندان به همراه دارد.
- گرما یا سرما را به خوبی منتقل نمی‌کند، حساسیت دما را کاهش می‌دهد.
- در بیماران با حساسیت به فلزات مناسب است.
- از نظر زیبایی شناسی حرف اول را می‌زند.
- مقاومت بیشتری در برابر لکه و تغییر رنگ نسبت به کامپوزیت دارد.
معایب سرامیک برای پر کردن دندان:
- بسیار شکننده و حساس است.
- ساختار دندان باید بیشتر از آنچه برای مواد دیگر لازم است برداشته شود.
- به طور قابل توجهی گرانتر از کامپوزیت یا آمالگام است.
پر کردن دندان با روکش‌های طلا
روکش طلا (Gold) را می‌توان در بیشتر دندان‌ها استفاده کرد. طلا نسبت به سایر پرکننده‌ها ماندگارتر و سخت‌تر است و سال‌ها دوام خواهد داشت. مزیت طلا این است که کدر نمی‌شود و استحکام زیادی دارد. یکی از تفاوت‌های طلا با سایر مواد پرکننده این است که پرکننده طلا در آزمایشگاه ساخته می‌شود. تیم دندانپزشکی شما معمولاً از حفره آماده شده عکس‌برداری می‌کند و آن را به آزمایشگاه می‌فرستد تا تکنسین آن را بسازد. در این فاصله، یک پر کردن موقت در حفره قرار داده می‌شود. پس از پرکننده طلا ساخته شد، دندانپزشک آن را با سیمان دندان در جای خود ثابت می‌کند. این نوع پر کننده گران‌ترین نوع است.
مزایای طلا:
- بسیار بادوام و ماندگار است.
- سخت و محکم است.
- نسبت به سایر پرکننده کمتر باعث ایجاد حساسیت می‌شود.
- برای نواحی کوچک تا متوسط پوسیدگی در دندان‌های پشتی مناسب است.
معایب احتمالی طلا:
- نسبت به دماهای گرم و سرد حساس است که منجر به ایجاد حساسیت اولیه برای چند هفته پس از قرار دادن می‌شود.
- به طور قابل توجهی گرانتر از سرامیک، کامپوزیت یا آمالگام است.
- ممکن است در برخی از بیماران با حساسیت‌های فلزی خاص واکنش نشان دهد.
- تفاوت آشکاری با دندان‌های طبیعی دارد.
- طلا می‌تواند در طی سال‌ها فرسوده شود، به‌ویژه وقتی در مقابل یک تاج چینی کامل قرار می‌گیرد یا در بیمارانی که عادت به دندان قروچه و فشردن دندان‌ها روی هم دارند.
- طلا مانند جواهراتی از فلز مذاب ریخته می‌شود که گاهی اوقات می‌تواند شکاف‌های کوچکی در حاشیه لثه ایجاد کند که در برابر پوسیدگی آسیب پذیرتر هستند.
پرکننده گلاس آینومر
این پرکننده Glass ionomer از ترکیب شیشه و اکریلیک ساخته شده و معمولا برای کودکانی که دندان‌هایشان هنوز در حال شکل گیری است استفاده می‌شود. پر کردن گلاس آینومر یک پیوند شیمیایی با دندان ایجاد می‌کند. آنها همچنین ممکن است فلوراید آزاد کنند که به جلوگیری از پوسیدگی بیشتر دندان کمک می‌کند. این نوع پر کردن نسبتا ضعیف است؛ به همین دلیل، معمولاً فقط روی دندان‌های شیری و سطوح با پوسیدگی بسیار کم استفاده می‌شوند.
آماده سازی زیادی برای این نوع پرکننده نیاز نیست زیرا مستقیماً به دندان می‌چسبد. با این حال، آنها فقط چند سال دوام دارند و نسبت به سایر پرکننده‌ها ماندگاری کمتری داشته و ممکن است ترک بخورند یا فرسوده شوند. گلاس آینومر معمولی مانند رزین کامپوزیت ظاهر طبیعی ندارد.
جمع بندی
اگر پوسیدگی دندان دارید، باید برای ترمیم دندان به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک بهترین نوع پر کردن دندان را برای بازگرداندن دندان به حالت طبیعی خود توصیه می‌کند. تیم دندانپزشکی به شما توصیه می‌کند که چه نوع مواد پرکننده با شرایط شما مناسب است. اگر نوع خاصی از مواد پرکننده مانند پرکننده‌های همرنگ دندان را می‌خواهید، در مورد آن با دندانپزشک خود صحبت کنید.
ما در مطب دکتر صفورا امامی آماده ارائه انواع خدمات دندانپزشکی از جمله عصب کشی، درمان ریشه، درمان دندان ترک خورده و... به شما هستیم. پس از پایان مراحل درمان، دندان شما با پرکننده مناسب و مطابق با نظر شما پر و ترمیم می‌شود.
