دندان قروچه اغلب با استرس یا اضطراب مرتبط است. فشردن و ساییدن دندان‌ها یک واکنش غیرارادی رایج به خشم، ترس یا استرس است. در برخی افراد، این واکنش به طور مکرر در طول روز انجام می‌شود، حتی اگر به یک عامل استرس زا فوری پاسخ ندهند. این دندان قروچه غیر ارادی ممکن است مشکلات جدی برای دندان‌ها و فک ایجاد کرده که در ادامه این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی (بهترین متخصص عصب کشی تهران و همچنین متخصص درمان ریشه دندان) به آن خواهیم پرداخت.
دندان قروچه می‌تواند در بیداری یا خواب اتفاق بیفتد، اما در هنگام خواب افراد کمتر متوجه آن می‌شوند. دندان قروچه معمولاً علائمی ندارد، اما گاهی برخی از افراد دچار درد صورت و سردرد شده و به مرور زمان دندان‌های شما را فرسوده میکند. برای کاهش تأثیر دندان قروچه ابتدا باید علت آن را پیدا کرده، سپس برای درمان اقدام کنید.
دندان قروچه چیست؟
دندان قروچه یا براکسیسم (bruxism) مشکلی است که شما ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم ساییده یا فشار می‌دهید. این مشکل هم در روز و هم در شب به طور غیر ارادی اتفاق می‌افتد که به آن براکسیسم خواب گفته می‌شود. علائم و نشانه‌ها براکسیسم متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دندان‌های ساییده شده
- دندان‌های شکسته یا ترک خورده
- درد صورت
- دندان‌های بیش از حد حساس
- منقبض شدن عضلات صورت و فک
- سردرد
- دررفتگی فک
- قفل شدن فک
- ساییدگی مینای دندان، نمایان شدن عاج زیرین (داخل دندان)
- ترکیدن یا کلیک در مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
- تورفتگی‌های زبان
- آسیب به داخل گونه
علائم دندان قروچه ممکن است شبیه سایر شرایط یا مشکلات سلامتی باشد که برای تشخیص و درمان بهتر است به دندانپزشک مراجعه نمایید.
علت های اصلی دندان قروچه کدام است؟
متخصصان بهداشت دهان و دندان اغلب به استرس بیش از حد به عنوان دلیل دندان قروچه اشاره می‌کنند. دندان قروچه اغلب در افراد مبتلا به تنش عصبی مانند عصبانیت، درد یا ناامیدی اتفاق می‌افتد. همچنین بر افرادی که دارای تمایلات تهاجمی، عجولانه یا بیش از حد رقابتی هستند تأثیر می‌گذارد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد دندان قروچه در برخی افراد به دلیل عدم تعادل در انتقال دهنده‌های عصبی مغز ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است برخی از داروها مانند داروهای ضدافسردگی فلوکستین و پاروکستین باعث دندان قروچه شوند.
عوامل خطر
به طور کلی این عوامل خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش می‌دهند:
- فشار: افزایش اضطراب یا استرس می‌تواند منجر به دندان قروچه شود. خشم و ناامیدی نیز احتمال آن را افزایش می‌دهد.
- سن: دندان قروچه در کودکان خردسال شایع است و معمولاً در بزرگسالی از بین می‌رود.
- نوع شخصیت: داشتن تیپ شخصیتی پرخاشگر، رقابتی یا بیش فعال می‌تواند خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش دهد.
- داروها یا سایر مواد: دندان قروچه ممکن است یک عارضه جانبی غیر معمول برخی از داروهای روانپزشکی، مانند برخی داروهای ضد افسردگی باشد. سیگار کشیدن، نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین دار یا الکل یا استفاده از داروهای روان گردان ممکن است خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش دهد.
- اعضای خانواده مبتلا به دندان قروچه: براکسیسم خواب معمولاً یک مورد ارثی بوده و در خانواده‌ها رخ می‌دهد. اگر دندان قروچه دارید از سایر اعضای خانواده خود در مورد آن سؤال کنید.
سایر اختلالات دندان قروچه می‌تواند با برخی از اختلالات سلامت روان مانند بیماری پارکینسون، زوال عقل، اختلال رفلاکس معده به مری (GERD)، صرع، وحشت شبانه، اختلالات مرتبط با خواب مانند آپنه خواب، اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) مرتبط باشد.
استرس مهمترین عامل دندان قروچه
استرس یکی از مهمترین عوامل خطر دندان قروچه است. فشار دادن دندان‌ها هنگام مواجهه با موقعیت‌های منفی یک واکنش رایج است و می‌تواند به دوره‌های دندان قروچه در خواب نیز منتقل شود. همچنین برخی اعتقاد دارند که دندان قروچه با سطوح بالاتری از اضطراب مرتبط است.
سطح بالای استرس در هنگام بیداری و خواب باعث دندان قروچه می‌شود، بنابراین کاهش و مدیریت استرس ممکن است به طور طبیعی به کاهش دندان قروچه کمک کند. سعی کنید از قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس زا خودداری کنید، البته، حذف کامل استرس غیرممکن است. در نتیجه، بسیاری از رویکردها بر مبارزه با پاسخ‌های منفی به استرس به منظور کاهش آن مؤثرند، به عنوان مثال تکنیک‌های آرم‌سازی مانند یوگا یا مدیتیشن به کاهش استرس و خواب راحت کمک خواهند کرد. اگر استرس باعث دندان قروچه شماست، از پزشک یا دندانپزشک خود در مورد گزینه‌هایی برای کاهش استرس سوال کنید.
دندان قروچه در خواب نشانه چیست؟ (علت دندان قروچه در خواب)
دندان قروچه در خواب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به طور ناخوداگاه دندان‌ها را روی هم ساییده و به هیچ وجه متوجه آن نخواهد شد. دندان قروچه در خواب و بیداری کاملاً از هم متمایز است.
عوامل متعددی بر دندان قروچه در خواب تأثیر می‌گذارند، بنابراین معمولاً نمی‌توان یک علت واحد برای براکسیسم خواب شناسایی کرد. با این حال، عوامل خطر خاصی با احتمال بیشتر دندان قروچه در خواب مرتبط هستند، از جمله سیگار کشیدن، مصرف الکل، مصرف کافئین، افسردگی و خروپف. تحقیقات بیشتری برای درک این که چگونه این عوامل روی دندان قروچه خواب تأثیر می‌گذارند، مورد نیاز است.
محققان به این نتیجه رسیده‌اند که دندان قروچه در خواب دارای یک جزء ژنتیکی است و می‌تواند در خانواده‌ها ارثی باشد. تقریباً نیمی از افراد مبتلا به دندان قروچه خواب در خانواده خود فردی را دارند که این عارضه را تجربه کرده است.
به نظر می‌رسد دوره‌های دندان قروچه با تغییر الگوی خواب مرتبط باشد. بیشتر دندان قروچه با افزایش فعالیت مغز و قلب و عروق انجام می‌شود. این ممکن است ارتباطی را که بین دندان قروچه خواب و آپنه انسدادی خواب (OSA) یافت شده است، توضیح دهد، که باعث وقفه‌های موقت خواب ناشی از نقص در تنفس می‌شود.
یکی از چالش‌های کلیدی دندان قروچه در خواب این است که آگاهی فرد از آن بسیار سخت بوده و احتمالاً تا مدت‌ها متوجه آن نخواهد شد. اگر اختلال خواب باعث پراکسیسم می‌شود، با درمان آن می‌توانید ساییدن دندان‌ها روی هم را کاهش دهید.
چگونه دندان قروچه را از بین ببریم؟
دندانپزشک شما بهترین درمان را بر اساس موارد زیر تعیین میکند:
- چند سالت است؟
- سلامت کلی و سابقه پزشکی شما به چه صورت است؟
- چقدر خوب می‌توانید با داروها، رویه‌ها یا درمان‌های خاص کنار بیایید؟
- نظر یا ترجیح شما چیست؟
در بیشتر موارد، دندان قروچه را می‌توان با موفقیت درمان کرد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- محافظ دهان: ممکن است برای شما یک محافظ دهان پلاستیکی تعبیه شده باشد که می‌توانید آن را در شب در دهان قرار دهید تا نیروی فشار را جذب کند. اگر هنگام بیداری دندان قروچه کنید، می‌توانید در روز نیز از آن استفاده کنید. این محافظ دهان به جلوگیری از آسیب بعدی به دندان‌ها کمک خواهد کرد.
- بیوفیدبک: بیوفیدبک شامل یک ابزار الکترونیکی است که میزان فعالیت ماهیچه‌های دهان و فک را اندازه گیری میکند؛ سپس به شما سیگنال می‌دهد که فعالیت ماهیچه‌ای بیش از حد وجود دارد تا بتوانید اقداماتی را برای تغییر آن انجام دهید. این روش به ویژه برای دندان قروچه در روز مفید است.
- دارو: برخی از داروها ممکن است در تنظیم انتقال دهنده‌های عصبی مفید باشند. اگر مشخص شود که داروهای ضد افسردگی علت دندان قروچه هستند، ممکن است نیاز به تغییر دارو باشد.
نکات دیگری که به شما کمک میکند تا دندان قروچه را متوقف کنید عبارتند از:
- از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند نوشابه، شکلات و قهوه خودداری کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کنید.
- مداد یا خودکار یا هر چیزی که غذا نیست را نجوید. از جویدن آدامس خودداری کنید زیرا باعث می‌شود عضلات فک بیشتر به فشردن عادت کنند و احتمال دندان قروچه را افزایش می‌دهید.
- به خودتان آموزش دهید که دندان‌هایتان را به هم فشار ندهید. اگر متوجه شدید که در طول روز دندان‌ها را روی هم فشار می‌دهید، نوک زبانتان را بین دندان‌ها قرار دهید، این تمرین کمک کرده تا عضلات فک شما آرام شوند.
- با نگه داشتن یک پارچه گرم روی گونه و در جلوی لاله گوش، عضلات فک خود را در شب شل کنید.
عوارض مهم دندان قروچه
در برخی موارد، دندان قروچه مزمن می‌تواند منجر به شکستگی، لق شدن یا از دست دادن دندان شود. سایش مزمن ممکن است دندان‌ها را تا کنده‌ها ساییده کند. هنگامی‌که این اتفاقات رخ می‌دهد، ممکن است به بریج، تاج، کانال ریشه، ایمپلنت، دندان مصنوعی جزئی و حتی دندان مصنوعی کامل نیاز داشته باشید.
ساییدن شدید نه تنها می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند و منجر به از دست دادن دندان شود، بلکه می‌تواند بر فک تأثیر گذاشته و حتی ظاهر صورت شما را تغییر دهد. در بیشتر موارد، دندان قروچه عوارض جدی ایجاد نمی‌کند. اما دندان قروچه شدید ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- آسیب به دندان‌ها، ترمیم‌ها، تاج یا فک
- سردردهای تنشی
- درد شدید صورت یا فک
اختلالاتی که در مفاصل گیجگاهی فکی (TMJs) که درست در جلوی گوش شما قرار دارند، رخ می‌دهند نیز از عوارض دندان قروچه بوده که هنگام باز و بسته کردن دهان، صدای کلیک شنیده می‌شود.
آیا درمان دندان قروچه اهمیت دارد؟
پیامدهای طولانی مدت دندان قروچه می‌تواند شامل آسیب قابل توجهی به دندان‌ها باشد. دندان‌ها ممکن است به مرور پوسیده شده و دچار درد دندان شوید. تاج‌های دندان، پرکردگی‌ها و ایمپلنت‌ها نیز ممکن است آسیب ببینند. دندان قروچه همچنین می‌تواند خطر مشکلات مفصلی، که فک پایین را به جمجمه متصل میکند و به عنوان مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) شناخته می‌شود، افزایش دهد. مشکلات TMJ می‌تواند باعث اشکال در جویدن، درد مزمن فک، صدا دادن، کلیک کردن یا قفل شدن فک و سایر عوارض شود. به همین دلیل مهم است که به سرعت به دندان قروچه رسیدگی کرده و برای درمان آن اقدام کنید.
جمع بندی
اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را دارید یا نگرانی‌های دیگری در مورد دندان‌ها یا فک خود دارید، همین حالا با ما در مطب دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و جراح ریشه دندان تماس بگیرید. دکتر صفورا امامی به شما کمک کرده تا بسیاری از خدمات مربوط به مشکلات دهان و دندان مانند درمان ریشه، دندان ترک خورده، آسیب تروماتیک شکستگی دندان ناشی از دندان قروچه و سایر خدمات اورژانسی دندان را دریافت نمایید.
