جراحی فک یکی از روش‌های مهم و موثر در درمان و تصحیح ناهنجاری‌های فک و دهان است که برای افرادی که با مشکلات مختلف در این ناحیه روبه‌رو هستند، ضروری می‌باشد. این نوع جراحی، به دلیل توانایی در اصلاح شکل و وضعیت استخوان‌های فک و صورت، بهبودی محسوسی در عملکرد و ظاهر فرد ایجاد می‌کند. در ادامه این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی، به بررسی اهمیت و ضرورت جراحی فک برای افراد، از جمله کسانی که با مشکلات فک و صورت مادرزادی، شکاف کام و لب، شکستگی‌های فک و صورت و سایر ناهنجاری‌های مختلف روبه‌رو هستند، خواهیم پرداخت.
جراحی فک چیست؟
جراحی فک یا ارتوگناتیک Orthognathic، عملی است که به تنظیم و تصحیح استخوان‌های فک می‌پردازد تا زیبایی و تعادل چهره را بهبود بخشد. این جراحی گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که مشکلات فک‌شان با درمان ارتودنسی قابل حل نمی‌باشد. از مزایای جراحی فک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برقراری تعادل و تناسب بیشتر در قسمت‌های پایینی چهره
- بهبود عملکرد فک
- بهبود وضعیت تنفس، جویدن و بلع
- رفع مشکل نفس کشیدن از طریق دهان
- بهبود زیبایی ظاهری
- افزایش اعتماد به نفس
این مزایا باعث می‌شود جراحی فک برای افرادی که با مشکلات فک مواجه هستند، یک گزینه جذاب و کارآمد باشد.
جراحی فک به چه صورت انجام می‌شود؟
جراحی فک یک روند پیچیده و طولانی است که نیازمند تخصص و تجربه جراح می‌باشد. این عملیات با هدف تصحیح ناهنجاری‌های فک و دهان انجام می‌شود و باید توسط جراحی متخصص انجام شود تا پس از آن بیمار با مشکلات کمتری مواجه شود. روند جراحی فک معمولاً با مشاوره و بررسی ابتدایی شروع می‌شود. دندانپزشک، ابتدا ناهنجاری‌های صورت را تشخیص داده و عملکردهای متأثر از آنها را بررسی می‌کند. اگر فک و نواحی آن غیر طبیعی باشند و باعث مشکلاتی مانند اختلال در تغذیه، تنفس و صحبت کردن شوند، دندانپزشک ممکن است جراحی فک و صورت را به بیمار پیشنهاد دهد.
اشخاصی که به دلیل عوامل ژنتیکی، سندرم‌های مادرزادی، ضربه‌های فک و صورت یا بیماری‌های مختلف دچار مشکلات فک و صورت شده‌اند، نیازمند جراحی فک و صورت می‌باشند. این عملیات می‌تواند مشکلاتی مانند جلوتر یا عقب تر بودن فک پایین، انحراف داشتن فک بالا یا پایین، مشاهده شدن بیشتر لثه هنگام لبخند زدن، تنفس از طریق دهان، مشکلات در جویدن و بلع، تنگی شدید فک بالا و درد مزمن در ناحیه فک و مفاصل آنها را رفع کند.
جراحی فک برای چه کسانی ضروری است؟
جراحی فک برای افرادی ضروری و نیاز واجب است که:
- مشکلات فک و دهانی به صورت مادرزادی دارند و نیاز به تصحیح ناهنجاری‌های فکی در آنها به چشم می‌خورد.
- فک آنها بیرون زده و با تورم مواجه هستند که نیازمند جراحی برای تصحیح شکل و وضعیت فک است.
- دارای درد شدید در ناحیه فک و یا درد مزمن در مفصل فک هستند که نیازمند مداخله جراحی جهت رفع آن می‌باشد.
- دچار تنفس دهانی غیر ارادی هستند که نیازمند جراحی فک برای بهبود عملکرد تنفسی است.
- صورت آنها از نظر تقارن و تعادل از روبه‌رو و پهلو از حالت مطلوب خارج است و نیاز به جراحی برای بهبود ظاهر صورت دارند.
- دچار مشکلاتی هنگام جویدن و گاز زدن هستند که نیازمند تصحیح با جراحی فکی می‌باشد.
- دارای تومورهای فکی هستند که نیازمند جراحی برای برداشتن یا تصحیح آنهاست.
- نمی‌توانند لب‌های خود را به طور صحیح روی هم بگذارند و نیازمند تصحیح فکی برای بهبود عملکرد آنها هستند.
- دچار ضربه و آسیب به فک یا صورت در اثر تصادف شده‌اند و نیاز به جراحی برای ترمیم و بهبود وضعیت فک و صورت دارند.
انواع جراحی فک و دهان
انواع جراحی دهان و فک به صورت زیر بیان می‌شود:
- جراحی تصحیحی (ارتوگناتیک Orthognathic): این جراحی به منظور تصحیح ناهنجاری‌های فک و دهان انجام می‌شود، مانند برجستگی یا آویزانی فک، انحرافات فکی، تنگی‌های فکی و غیره.
- جراحی شکستگی‌های فک و صورت: در این جراحی، شکستگی‌های فک و صورت ترمیم و بازسازی می‌شوند تا عملکرد و ظاهر فک و صورت به حالت اولیه برگردد.
- جراحی برای تومورها و کیست‌های فک و صورت: در این جراحی، تومورها و کیست‌های موجود در فک و صورت برداشته یا تصحیح می‌شوند.
- جراحی اصلاحی صورت (جراحی ارتوگناتیک): این نوع جراحی به منظور اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی صورت، مانند جلوتر یا عقب‌تر بودن فک، انحرافات فکی و غیره انجام می‌شود.
- بازسازی استخوان فک برای جایگذاری ایمپلنت: در این جراحی، استخوان فک بازسازی می‌شود تا بتوان ایمپلنت دندان را در آن جایگذاری کرد.
- بیماری‌های مفصل گیجگاهی: این نوع جراحی به منظور درمان بیماری‌های مفصل گیجگاهی صورت، مانند آرتروز مفصل گیجگاهی انجام می‌شود.
- نقایص مادرزادی مثل شکاف کام و لب: در این جراحی‌ها، نقایص مادرزادی مانند شکاف کام و لب تصحیح و اصلاح می‌شوند.
عوارض و خطرات جراحی فک
جراحی فک و دهان نیز مانند هر نوع عمل دیگری ممکن است با عوارض و خطراتی مواجه شود که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی: ممکن است پس از جراحی خونریزی رخ دهد که نیاز به کنترل و مداخله پزشکی دارد.
- عفونت: خطر عفونت در محل عمل جراحی وجود دارد که ممکن است نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک و درمان مناسب داشته باشد.
- درد و تورم: پس از جراحی، ممکن است درد و تورم در ناحیه عمل ایجاد شود که نیازمند مداخله درمانی است.
- عدم تطابق استخوان‌ها: ممکن است استخوان‌ها پس از جراحی به درستی در جای خود قرار نگیرند که می‌تواند نیاز به جراحی تکمیلی داشته باشد.
- مشکلات حسی: برخی افراد ممکن است پس از جراحی مشکلاتی در حس و حرکت داشته باشند که نیازمند مراقبت و درمان است.
- مشکلات تنفسی: در برخی موارد، جراحی فک می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی شود که نیازمند مراقبت و درمان تخصصی است.
- تغییرات زیبایی: ممکن است در اثر جراحی، تغییرات زیبایی در چهره و ناحیه فکی ایجاد شود.
- مشکلات عملکردی: بعضی افراد پس از جراحی فک ممکن است مشکلاتی در عملکرد دهان و دندان داشته باشند.
مراقبت‌های بعد از جراحی فک و دهان
بعد از انجام جراحی فک لازم است به نکات و مراقبت‌هایی که در ادامه به آن اشاره کرده‌ایم پایبند بوده تا از عوارض احتمالی پس از جراحی جلوگیری شود:
- استفاده از داروهای تجویز شده: پزشک ممکن است داروهای ضد التهاب، ضد درد و آنتی‌بیوتیک را تجویز کند. مهم است که دستورات پزشک را به دقت دنبال کرده و داروها را به موقع و به صورت دقیق مصرف کنید.
- استفاده از یخ: برای کاهش تورم و درد، بهتر است کمپرس یخ را روی ناحیه جراحی قرار دهید. این کار را به مدت 20 دقیقه یک بار تکرار کنید.
- مصرف مواد غذایی نرم: در ابتدای دوره بعد از جراحی، ممکن است نتوانید غذاهای سفت و سخت را مصرف کنید. به جای آن، از غذاهای نرم و آبکی مانند سوپ یا پوره شده استفاده کنید.
- استراحت و مراقبت از خود: در طول دوره نقاهت، استراحت کافی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین مهم است. همچنین، برای جلوگیری از عفونت، به دندان‌ها و ناحیه جراحی دقت کنید و همیشه دست‌های خود را قبل از لمس آنها بشویید.
- پیروی از دستورات پزشک: به دقت از دستورات پزشک خود پیروی کنید. اگر هر گونه علائم ناخوشایند مانند خونریزی شدید، تورم یا درد شدید را تجربه کردید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
تشخیص بهترین جراح فک و صورت
برای تشخیص بهترین جراح فک و صورت، می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:
- بهتر است از نظرات و تجربیات افرادی که قبلاً از خدمات جراح فک و صورت استفاده کرده‌اند، استفاده کنید تا بهترین جراح را انتخاب کنید.
- با مراجعه به پزشکان دندانپزشکی و جراحان فک و صورت، می‌توانید نظرات و پیشنهادات آنها را دریافت کرده و بهترین جراح را انتخاب کنید.
- بهتر است پرونده‌های پزشکی و سوابق کاری جراحان مختلف را در اینترنت جستجو کرده تا تجربه و تخصص آنها را بررسی و بهترین جراح را انتخاب کنید.
- مراجعه به مراکز تخصصی و بررسی تجهیزات و فناوری‌های استفاده شده در جراحی فک و صورت نیز می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین جراح را انتخاب کنید.
جمع بندی
با توجه به موارد مطرح شده، می‌توان نتیجه گرفت که جراحی فک برای افرادی که با مشکلات مختلف در ناحیه فک و دهان روبه‌رو هستند، ضروری و اساسی است. این نوع جراحی، با اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی و تصحیح وضعیت فک و صورت، می‌تواند بهبودی چشمگیری در عملکرد و ظاهر فرد ایجاد کند و از طریق ارتقاء کیفیت زندگی، اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد. برای دستیابی به نتایج رضایت بخش، تصمیم به انجام جراحی فک باید با مشورت و توجه به نظرات پزشکان متخصص و بررسی دقیق سوابق پزشک گرفته شود.