جهان با تغییرات قابل توجهی در جمعیت سالمندان خود مواجه است. نسبت افراد مسن در حال افزایش است. در حال حاضر از هر 12 نفر در سراسر جهان یک نفر 65 سال و بیشتر دارد و انتظار می‌رود این میزان در 30 سال آینده دو برابر شود. تخمین زده می‌شود که تا سال 2050 تقریباً از هر پنج نفر یک نفر بالای 65 سال خواهد داشت که معادل 1.6 میلیارد نفر است.
علاوه بر این، در حال حاضر اغلب افراد مسن دندان‌های خود را برای مدت طولانی‌تری نگه می‌دارند. اگرچه این خبر خوب است اما حفظ دندان‌های طبیعی در طولانی مدت به این معنی است که نیاز بیشتری به مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان در روز، درمان دندانپزشکی و کارهای ترمیم و همچنین مراقبت بیشتر از دندان‌های ترمیم نشده وجود دارد.
افرادی که از بیماران مسن یا اعضای خانواده مسن خود مراقبت می‌کنند، به دلیل کاهش تحرک و همچنین از دست دادن توانایی، به احتمال زیاد با تقاضاها و مشکلات بیشتری در مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان مواجه می‌شوند. سالمندانی که از مشکلات دهان و دندان رنج می‌برند ممکن است درد و ناراحتی داشته باشند و مشکلات دهان و فک را تجربه کنند. آنها همچنین ممکن است در خوردن و آشامیدن مشکل داشته که می‌تواند منجر به کمبودهای تغذیه‌ای شود که در آینده بر سلامت آنها تاثیر می‌گذارد.
این مهم است که همه افراد سن بالا و مسن بیشتر به سلامت دهان و دندان خود توجه داشته باشند و علاوه بر این در صورت بروز مشکلات دندانی بدانند که به کجا مراجعه کنند. در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی بیشتر در مورد مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان صحبت خواهیم کرد.
با شایع ترین بیماری های دهان و دندان بیشتر آشنا شوید؛ کلیک کنید.
مشکلات دهان و دندان در سالمندان
افزایش سن بسیاری از سالمندان را در معرض خطر برخی از مشکلات بهداشت دهان و دندان قرار می‌دهد، که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تیره شدن دندان‌ها به دلیل تغییرات در عاج: عاج بافت استخوان مانندی است که زیر مینای دندان قرار دارد. مصرف طولانی مدت غذاها و نوشیدنی‌های لکه زا باعث تغییر رنگ عاج می‌شود. همچنین نازک شدن لایه خارجی مینای دندان، باعث تیره شدن رنگ دندان می‌شود. دندان یا دندان‌های تیره ممکن است نشانه مشکل جدی تری باشد و باید توسط دندانپزشک معاینه شود.
- خشکی دهان: ناشی از کاهش جریان بزاق است که می‌تواند در نتیجه درمان‌های سرطان با استفاده از پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن و همچنین برخی بیماری‌ها مانند سندرم شوگرن و عوارض جانبی دارو باشد. بسیاری از داروها می‌توانند باعث خشکی دهان شوند.
- کاهش حس چشایی: در حالی که افزایش سن باعث اختلال در حس چشایی می‌شود، اما بیماری‌ها، داروها و دندان مصنوعی نیز می‌توانند در از دست دادن حس چشایی نقش داشته باشند.
- پوسیدگی ریشه: پوسیدگی ریشه به دلیل قرار گرفتن ریشه دندان در معرض اسیدهای پوسیدگی ایجاد می‌شود. با عقب نشینی بافت لثه از دندان، ریشه‌های دندان در معرض دید قرار می‌گیرند. ریشه‌ها بیشتر از قسمت تاج دندان در معرض پوسیدگی هستند.
- بیماری لثه: این مشکل که در اثر پلاک و مواد غذایی باقی‌مانده در دندان‌ها ایجاد می‌شود، استفاده از محصولاتی مانند تنباکو، سیگار و دندان‌های مصنوعی نامناسب، رژیم غذایی نامناسب و برخی بیماری‌ها مانند کم‌خونی، سرطان و دیابت باعث بدتر شدن آنها می‌شود که در افراد مسن اغلب مشکل‌زا است.
- از دست دادن دندان: بیماری لثه یکی از دلایل اصلی از دست دادن دندان است.
- استخوان فک ناهموار: به دلیل دندان و سپس عدم جایگزینی دندان‌های از دست رفته ایجاد استخوان فک ناهموار می‌شود. این مشکل باعث می‌شود بقیه دندان‌ها حرکت کرده و به فضاهای باز منتقل شوند.
- برفک: بیماری‌ها یا داروهایی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌گذارند می‌توانند باعث رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس در دهان سالمندان شود.
سن به خودی خود عامل اصلی یا انحصاری در تعیین سلامت دهان و دندان نیست. با این حال، برخی از شرایط پزشکی، مانند آرتریت در دست‌ها و انگشتان، ممکن است مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن را دشوار یا غیرممکن کند. داروها همچنین می‌توانند بر سلامت دهان و دندان سالمندان تأثیر بگذارند و نیاز به درمان ضروری داشته باشند.
آیا تاثیر تغذیه بر سلامت و دهان و دندان را می‌دانید؟ کلیک کنید.
نکات بهداشت دهان و دندان برای سالمندان
مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن دندان‌های طبیعی برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است. پلاک می‌تواند به سرعت روی دندان‌های سالمندان ایجاد شود، به خصوص اگر بهداشت دهان و دندان نادیده گرفته شده که منجر به پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. برای مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان و افراد مسن لازم است نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
- حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- حداقل یکبار در روز از نخ دندان استفاده کنید.
- یک یا دو بار در روز با دهانشویه ضد عفونی کننده دهان خود شستشو دهید.
- طبق یک برنامه منظم برای تمیز کردن و معاینه دهان به دندانپزشک مراجعه کنید.
برای برخی از افراد، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به دلیل آرتروز یا ضعف در بازوها یا دست‌ها می‌تواند دشوار باشد. دستگیره‌های مخصوص، مسواک‌های برقی یا مسواک‌هایی با سر کوچک در این گونه مواقع می‌توانند کمک کننده باشند.
آنچه در طول معاینه دندان سالمندان رخ می‌دهد:
اگر شما یک سالمند هستید که برای معاینه به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، دندانپزشک با عکس برداری کامل، دندان‌های شما را معاینه می‌کند. سوالاتی که در طول معاینه پرسیده می‌شود شامل موارد زیر است:
- تاریخ تقریبی آخرین ویزیت دندانپزشکی و دلیل ویزیت
- آیا متوجه تغییرات اخیر در دهان خود شده‌اید؟
- آیا متوجه لق شدن یا حساس بودن دندان شده‌اید؟
- آیا متوجه مشکلی در چشیدن، جویدن یا بلع شده‌اید؟
- آیا هر گونه درد، ناراحتی، زخم یا خونریزی در دهان خود دارید؟
- آیا متوجه هرگونه توده، برآمدگی یا تورم در دهان خود شده‌اید؟
در طول معاینه دهان، دندانپزشک موارد زیر را بررسی می‌کند:
- صورت و گردن: از نظر تغییر رنگ پوست، خال، زخم
- عاج دندان: برای هرگونه مشکل در نحوه به هم رسیدن دندان‌ها هنگام باز و بسته کردن دهان
- فک: برای بررسی صداهای فک
- غدد لنفاوی و غدد بزاقی: برای بررسی هر نشانه‌ای از تورم یا توده
- داخل دهان: برای بررسی عفونت‌ها، زخم‌ها، آسیب‌های تروماتیک)
- زبان و سایر سطوح داخلی
- کف دهان
- کام نرم و سخت
- بافت لثه: برای علائم عفونت یا سرطان دهان
- دندان‌ها: برای پوسیدگی، وضعیت پرکردگی‌ها و ترک‌ها
اگر از دندان مصنوعی یا وسایل دیگر استفاده می‌کنید، دندانپزشک شما چند سوال در مورد زمان استفاده از دندان مصنوعی و زمانی که آنها را بیرون می‌آورید، می‌پرسد. دندانپزشک همچنین به دنبال هرگونه تحریک یا مشکل در نواحی دهان گشته و دندان مصنوعی را بررسی می‌کند تا علت تحریکات را پیدا کند.
سالمندان چند وقت یک بار چک آپ کنند؟
بر اساس سلامت دندان‌ها و لثه‌ها، دندانپزشک تصمیم می‌گیرد که چند وقت یکبار برای معاینه به آنها مراجعه کنید. زمان معاینه احتمالاً بین 12 تا 24 ماه است، اگرچه می‌تواند هر شش ماه یک بار باشد. دندانپزشک مطمئن می‌شود که هیچ مشکلی در مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان وجود ندارد برای جلوگیری از مشکلات بعدی توصیه‌های لازم را ارائه می‌دهد.
هزینه درمان دندانپزشکی در سالمندان چقدر است؟
هزینه به نوع درمان دندان بستگی دارد. روش‌های پیچیده تر گران تر هستند. قبل از معاینه بررسی کنید که هزینه‌های دقیق یک دوره کامل درمان چقدر است. اگر شما یک سالمند با درآمد محدود یا ثابت هستید و نمی‌توانید از عهده مراقبت‌های دندانپزشکی منظم برآیید، بسیاری از دندانپزشکان خدمات خود را با هزینه‌های کاهش یافته از طریق برنامه‌های کمکی تحت حمایت جامعه دندانپزشکی ارائه می‌دهند.
از آنجایی که کمک‌ها از جامعه‌ای به جامعه دیگر متفاوت است، برای کسب اطلاعات در مورد جایی که می‌توانید نزدیک‌ترین برنامه‌های کمکی و مکان‌های مراقبت کم‌هزینه را پیدا کنید، پیشنهاد می‌کنیم در اینترنت جستجو کنید.
اگر افراد مسن هر یک از مزایای زیر را دارند، درمان ممکن است برای آنها کاهش یابد:
- بیمه تکمیلی
- بخش اعتبار تضمینی اعتبار بازنشستگی
- پشتیبانی درآمد
- کمک هزینه اشتغال و حمایت مرتبط با درآمد
چگونه می‌توانیم یک دندانپزشک مخصوص سالمندان پیدا کنیم؟
می‌توانید با استفاده از وب‌سایت‌ها، دندانپزشک نزدیک خود را پیدا کنید. ممکن است برخی از دندانپزشکان خدمات ویژه‌ای برای سالمندان و افراد مسن ارائه دهند. گاهی برخی از دندانپزشکان، سالمندان را ویزیت نمی‌کنند که با یک تماس ساده یا سرچ در اینترنت می‌توانید از این موضوع برای سالمندان خود باخبر شوید.
برخی از دندانپزشکان ممکن است بتوانند افراد با نیازهای ویژه را در کلینیک خود درمان کنند. با این حال، برخی از افراد ممکن است به دلیل ناتوانی یا شرایط پزشکی نتوانند به مطب دندانپزشکی مراجعه کنند. در این صورت دندانپزشک باید بیمار را به خدمات دندانپزشکی تخصصی تری ارجاع دهد. از دندانپزشک بپرسید که چه چیزی برای ارجاع لازم است و آیا در مورد شما مناسب است یا خیر؟
نکاتی برای قرار ملاقات با دندانپزشک
اگر به یک خدمات دندانپزشکی متخصص ارجاع شده‌اید، مطمئن شوید که تمامی مدارک لازم برای معاینه مانند عکس رادیوگرافی را همراه خود داشته باشید. اگر سالمند شما نیازهای پزشکی خاصی مانند آلرژی دارویی یا ترس دارد آن را حتماً با دندانپزشک در میان بگذارید. با مراقبت صحیح از دهان و دندان در افراد مسن می‌توانید دندان‌های سالم را تا پایان عمر حفظ کنید.
اگر در زمینه مراقبت از سلامت دهان و دندان سالمندان و افراد مسن سوالی دارید، آن را در بخش نظرات همین پست از وب سایت دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و جراحی ریشه دندان مطرح نمایید. ما در صورت امکان به سوالات شما پاسخ خواهیم داد.
