در زمینه دندانپزشکی، جراحی اپیکواکتومی به عنوان یک روش درمانی مهم برای حل مشکلاتی که حتی پس از انجام عصب‌کشی حل نشده‌اند، به کار می‌رود. این جراحی، با باز کردن لثه و دسترسی به انتهای ریشه دندان، امکان حذف بافت‌های آلوده یا مشکل‌دار در این ناحیه را فراهم می‌کند. در این نوشتار از وب سایت دکتر صفورا امامی، به بررسی روش اپیکواکتومی، مواردی که این جراحی می‌تواند برای درمان آنها موثر باشد و ریسک‌های مرتبط با این روش پرداخته خواهد شد. همراه ما باشید.
جراحی اپیکواکتومی دندان چیست؟
اپیکواکتومی یا جراحی انتهای ریشه دندان Apicoectomy Surgery، یک روش جراحی در حوزه دندانپزشکی است که برای درمان التهاب یا عفونت در نزدیکی انتهای ریشه دندان به کار می‌رود. در این جراحی، متخصص ریشه با باز کردن بافت لثه در نزدیکی دندان، به استخوان زیرین دسترسی پیدا کرده و بافت ملتهب یا آلوده را از بین می‌برد.
همچنین، انتهای ریشه نیز برداشته و فضای خالی باز شده توسط مواد خاصی پر می‌شود. این جراحی به نام‌های دیگری مانند جراحی اپیکال نیز شناخته می‌شود که به راس یا انتهای دندان اشاره دارد. عملیات اپیکواکتومی معمولاً زمانی انجام می‌شود که علائم التهاب یا عفونت در اطراف انتهای ریشه دندان پس از انجام روت کانال تراپی (عصب‌کشی) همچنان ادامه دارد.
در صورتی که متخصص عصب کشی و جراحی ریشه دندان، بعد از بررسی تصاویر رادیوگرافی و ارزیابی وضعیت دندان، به نتیجه برسد که اپیکواکتومی لازم است، احتمالاً به دلیل عدم توانائی در بهبود کامل التهاب یا عفونت در نزدیکی نوک ریشه به این نتیجه رسیده است. این جراحی عمدتاً توسط متخصصین کانال ریشه در کلینیک‌های مجهز انجام می‌شود.
جراحی اپیکواکتومی چگونه انجام می‌شود؟
در جراحی اپیکواکتومی، مراحل زیر به ترتیب اجرا می‌شود:
-
باز کردن بافت لثه:
متخصص ریشه با ابزارهای خاص بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا به نوک ریشه دسترسی پیدا کند.
-
برداشتن بافت ملتهب:
متخصص با دقت به نوک ریشه دست یافته و بافت‌های ملتهب یا آلوده را از اطراف آن برداشته و پاک می‌کند.
-
برداشتن انتهای ریشه:
در این مرحله، انتهای ریشه دندان نیز برداشته می‌شود. این کار با هدف حذف کلیه بافت‌های آلوده و جلوگیری از ادامه عفونت انجام می‌شود.
-
پر کردن فضای خالی:
پس از برداشتن انتهای ریشه، فضای خالی با استفاده از مواد خاصی پر می‌شود که از نظر سازگاری با بافت دهان مناسب است.
-
بستن بافت لثه:
نهایتاً بافت لثه که باز شده بوده را دوباره می‌بندند تا منطقه جراحی به خوبی ترمیم شود.
اپیکواکتومی به ویژه در مواردی که عفونت در اطراف انتهای ریشه دندان گسترش یافته و با عصب کشی نتوانسته بهبود یابد، اجرا می‌شود. این جراحی باعث حذف کامل عفونت و جلوگیری از بازگشت آن می‌شود.
چه زمانی به اپیکواکتومی دندان نیاز داریم؟
جراحی اپیکواکتومی دندان ممکن است در موارد زیر توسط متخصص عصب کشی دندان پیشنهاد شود:
-
عفونت مجدد پس از عصب کشی:
اگر دندانی که قبلاً تحت عصب کشی قرار گرفته بود، مجدداً دچار عفونت شود، احتمالاً به دلیل وجود مشکل در نزدیکی انتهای ریشه است. جراحی اپیکواکتومی این مشکل را حل کرده و نیاز به خارج کردن دندان را کاهش می‌دهد.
-
درد مداوم و عدم تشخیص با اشعه ایکس:
اگر درد مداوم در دندان احساس کردید ولی در عکسبرداری با اشعه ایکس مشکلی مشاهده نشود، ممکن است دندان دچار شکستگی یا مشکلات در کانال ریشه باشد که توسط روش‌های غیر جراحی تشخیص داده نمی‌شود. در این صورت، جراحی اپیکواکتومی به متخصص اندودانتیکس این امکان را می‌دهد که به دقت مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را انجام دهد.
-
عدم بهبود پس از عصب کشی:
در برخی موارد، عصب کشی ممکن است باعث بهبود کامل نشود یا ممکن است دچار عفونت شود. در این حالت، جراحی اپیکواکتومی می‌تواند به نجات دندان کمک کند.
-
برای درمان سطوح آسیب‌دیده ریشه یا استخوان:
در مواردی که سطوح ریشه یا استخوان اطراف دچار آسیب شده باشند، جراحی اپیکواکتومی ممکن است به عنوان راهکار مؤثر برای حل مشکلات جراحی باشد.
پس از بررسی و تشخیص دقیق، متخصص یا جراح ریشه دندان تصمیم به انجام جراحی اپیکواکتومی می‌گیرد تا بهترین راه حل برای درمان مشکلات دندانی انتخاب شود.
جراحی اپیکواکتومی چه تفاوتی با عصب کشی دندان دارد؟
اپیکواکتومی و عصب‌کشی دو روش مختلف درمانی در حوزه دندانپزشکی هستند و در مواقع مختلف برای درمان مشکلات دندانی به کار می‌روند. در ادامه به تفاوت‌های اصلی بین این دو روش اشاره کرده‌ایم:
-
هدف و زمینه اعمال:
عصب‌کشی: این روش معمولاً برای درمان دندان‌هایی استفاده می‌شود که عفونت یا التهاب در کانال‌های ریشه دندان دارند. در این روش، عصب آسیب‌دیده حذف شده و کانال‌های ریشه باز و پر می‌شوند تا بهبود ایجاد شود.
اپیکواکتومی: این جراحی برای درمان مشکلاتی استفاده می‌شود که حتی پس از انجام عصب‌کشی، عفونت یا مشکلات دیگر در انتهای ریشه دندان باقی مانده باشند. این جراحی با باز کردن لثه در نزدیکی دندان و حذف بافت آلوده در ناحیه انتهای ریشه به درمان می‌پردازد.
-
نحوه انجام:
عصب‌کشی: این روش عمدتاً به صورت غیرجراحی انجام می‌شود. دندانپزشک با دسترسی به داخل دندان، عصب را حذف کرده و سپس کانال‌های ریشه را تمیز و پر می‌کند.
اپیکواکتومی: این جراحی به صورت جراحی انجام می‌شود. با باز کردن بافت لثه در نزدیکی دندان، دندانپزشک به انتهای ریشه دسترسی پیدا می‌کند و بافت‌های آلوده را حذف و فضای خالی پر می‌شود.
-
استفاده از جراحی:
عصب‌کشی: به طور معمول برای درمان دندان‌هایی که به روش غیرجراحی قابل درمان نیستند، به کار می‌رود.
اپیکواکتومی: زمانی که پس از عصب‌کشی، عفونت در نزدیکی انتهای ریشه باقی مانده است یا مشکلات دیگری در این ناحیه وجود دارد، این جراحی اجرا می‌شود.
در کل، عصب‌کشی و اپیکواکتومی به ترتیب برای درمان مشکلات کانال ریشه دندان و درمان مشکلات در ناحیه انتهای ریشه دندان به کار می‌روند. انتخاب بین این دو روش بستگی به شرایط و مشکلات خاص هر بیمار دارد که تشخیص آن با دندانپزشک معالج می‌باشد.
مراقبت قبل از عمل جراحی اپیکواکتومی دندان
مراقبت‌های قبل از جراحی اپیکواکتومی به منظور حفظ بهترین شرایط برای انجام عمل و بهبود سریع‌تر پس از جراحی عبارتند از:
- قبل از انجام اپیکواکتومی، با دندانپزشک متخصص اندودانتیکس مشورت کنید. او به شما توضیح خواهد داد که چگونه باید برای جراحی آماده شوید و به هر گونه سوال یا نگرانی شما پاسخ خواهد داد.
- ممکن است دندانپزشک شما نیاز به انجام آزمایش‌های قبل از جراحی داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که شرایط کلی سلامت شما مناسب است.
- اگر هرگونه دارویی مصرف می‌کنید، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. او ممکن است توصیه کند که قبل از جراحی برخی از داروها را متوقف کنید.
- آماده شدن روحی برای جراحی نیز مهم است. اگر سوالات یا نگرانی‌هایی دارید، با دندانپزشک خود در مورد آنها صحبت کنید تا انجام عمل اطمینان حاصل نمایید.
- رعایت بهداشت دهانی قبل از جراحی می‌تواند به بهبود سریع‌تر و موفق‌تر عمل کمک کند. ممکن است دندانپزشک شما توصیه‌هایی در زمینه شستشوی دهان یا استفاده از محلول‌های ضدعفونی ارائه دهد.
- دندانپزشک شما ممکن است توصیه‌های خاصی برای شما داشته باشد، مانند خوردن و نوشیدن قبل از جراحی یا محدودیت‌های موقت در استفاده از غذاها و مایعات.
مراقبت پس از جراحی اپیکواتومی دندان
مراقبت‌های پس از جراحی اپیکواکتومی همچنین بسیار حائز اهمیت است تا بهبود سریع‌تر و بهتری در منطقه جراحی اتفاق بیافتد. در زیر مراقبت‌های پس از اپیکواکتومی آورده شده است:
- استراحت: بعد از جراحی، استراحت کافی بسیار مهم است. فعالیت‌های فیزیکی شدید باید محدود شود تا از خونریزی و عوارض دیگر جلوگیری شود.
- مصرف داروها: داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک باید به دقت و به تعداد صحیح مصرف شوند. این ممکن است شامل مصرف داروهای ضد درد، ضد التهاب و آنتی‌بیوتیک باشد.
- توجه خاص به بهداشت دهان: بهداشت دهان باید به دقت رعایت شود. دهان خود را با آب نمک یا محلول‌های دهانی مخصوص شستشو دهید. همچنین، باید از خوردن و نوشیدن در ناحیه جراحی خودداری کنید.
- خنک کردن منطقه: برای کاهش احتمال ورم و درد، می‌توانید یک کیسه یخ یا یک کمپرس یخ را درون یک حوله قرار داده و روی ناحیه جراحی شده قرار دهید. این کار را به طور مداوم و با توجه به دستورات دندانپزشک انجام دهید.
- مصرف غذا و نوشیدنی: در روزهای اولیه پس از جراحی، ممکن است ناحیه جراحی نسبت به خوردن و نوشیدن حساس باشد. بهتر است از مصرف غذاها و مایعات خنک یا گرم پرهیز کرده و مواد غذایی سخت یا تند مصرف نکنید.
- رعایت دستورات دندانپزشک: هر دستور و توصیه‌ای که دندانپزشک شما بدهد، باید به دقت رعایت شود. این شامل استفاده از داروها، شستشوی دهان و هر دستور دیگری می‌شود.
- پیگیری با دندانپزشک: برنامه مراقبت پس از جراحی باید شامل ملاقات با دندانپزشک برای بررسی ناحیه پس از عمل باشد؛ این کار به ارزیابی پیشرفت و بهبود شما کمک می‌کند.
برای بهبود سریع‌تر و بدون مشکل پس از اپیکواکتومی، مهم است که به دقت به دستورات دندانپزشک خود توجه کرده و هر گونه تغییرات یا ناراحتی را به او اطلاع دهید.
حتما بخوانید: داروهای مهم بعد از عصب کشی
آیا جراحی اپیکواکتومی دندان با درد همراه است؟
اپیکواکتومی ممکن است با کمی درد همراه باشد، اما بی‌حسی‌های موضعی که در طول جراحی استفاده می‌شوند، به شما کمک می‌کنند تا احساس درد به حداقل برسد. این بی‌حسی‌ها معمولاً توسط دندانپزشک قبل از جراحی اعمال می‌شوند و در طی اعمال جراحی، شما هیچ دردی احساس نخواهید کرد.
همچنین، در دوره بهبودی پس از اپیکواکتومی، احتمال احساس ناراحتی و تورم جزئی وجود دارد. در این مواقع، متخصص ریشه دندان معمولاً داروهای مناسب درد را تجویز می‌کند تا از ناراحتی شما کاسته شود. این درد ممکن است در طول زمان بهبودی کمتر شود، اما معمولاً با استفاده از داروها و رعایت توصیه‌های دندانپزشک، می‌توان به مرور زمان بهبودی موفقیت‌آمیزی را تجربه کنید. اهمیت توجه به توصیه‌های پس از جراحی و مراقبت‌های دندانپزشکی، بهبودی سریع‌تری به همراه خواهد داشت.
ریسک‌های جراحی اپیکواکتومی
ریسک‌های جراحی اپیکواکتومی در دندان‌ها بسیار مهم و قابل توجه هستند. یکی از مهم‌ترین ریسک‌ها عدم جواب دادن به جراحی اپیکواکتومی است، که در این صورت ممکن است بافت‌های آلوده یا عفونی به‌طور کامل حذف نشده و درمان ناکام مانده و دندان نیاز به کشیده شدن داشته باشد. این موضوع به دلیل پیچیدگی ساختار ریشه و مکان قرارگیری دندان است. در برخی موارد، محل قرارگیری دندان ممکن است باعث افزایش ریسک‌های جراحی شود، به‌ویژه زمانی که دندان در نواحی حساس نظیر دندان‌های خلفی فک بالا و پایین واقع شده باشد.
یکی دیگر از مشکلات احتمالی، احتمال عفونت سینوس‌ها در دندان‌های خلفی فک بالاست. این موضوع به دلیل نزدیکی دندان به سینوس‌ها و ارتباط مستقیم میان دندان و سیستم سینوسی می‌باشد. در صورت وقوع عفونت، دندانپزشک ممکن است نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک داشته باشد تا عفونت کنترل و از بروز عوارض جلوگیری شود. همچنین، در دندان‌های خلفی فک پایین به دلیل نزدیکی به اعصاب فکی، ریسک آسیب به این اعصاب وجود خواهد داشت. با این حال، این ریسک بسیار پایین است و دندانپزشک با ارزیابی دقیق تصاویر رادیوگرافی، اطلاعات کافی به بیمار را ارائه می‌دهد و اطمینان حاصل می‌کند که هر گونه ریسک آسیب به اعصاب به حداقل ممکن می‌رسد.
شما می‌توانید با اعتماد به دکتر صفورا امامی، متخصص جراحی ریشه دندان، ریسک جراحی اپیکواکتومی را به حداقل رسانده و از این خدمات دندانپزشکی بهترین نتایج را دریافت کنید. برای دریافت وقت ویزیت همین حالا تماس بگیرید.
