بهداشت روزانه دهان و دندان برای داشتن مجموعه‌ای سالم و کارآمد از دندان‌ها و لثه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. گاهی اوقات، با وجود مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم، باز هم ممکن است با مشکلات مختلف دندانی مانند شکستگی دندان یا بروز ترک مویی دندان مواجه شوید.
اگر هنگام گاز زدن یک میوه خوش طعم، درد شدید و ناگهانی احساس کردید که به سرعت ناپدید می‌شود، ممکن است نشانه ترک مویی در دندان شما باشد. انواع مختلفی از ترک‌های مویی دندان وجود دارد که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود. دانستن علائم شناسایی این ترک‌ها ضروری است تا درمان به موقع بتواند قبل از بدتر شدن مشکل را حل کند.
در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی در مورد دلایل به وجود آمدن ترک مویی دندان، علائم و نحوه درمان آن صحبت خواهیم کرد.
ترک مویی دندان چیست؟
ترک مویی دندان یک شکستگی یا ترک کوچک در دندان است. در واقع این مشکل یک بیماری شایع و یکی از علل اصلی از دست دادن دندان محسوب می‌شود.
شکستگی دندان می‌تواند روی تاج بالای لثه یا در ریشه‌های زیر لثه اتفاق بیفتد. ترک مویی بر برخی یا همه لایه‌های تاج و ریشه تأثیر می‌گذارد. در زیر به برخی از انواع ترک‌هایی که ممکن است روی دندان‌های شما ایجاد شوند، اشاره کرده‌ایم:
- خطوط کریز: خطوط کریز ترک‌های کوچکی هستند که روی مینای دندان ظاهر می‌شوند. خطوط کریز هیچ گونه دردی نداشته و نیازی به درمان ندارند.
- ترک عمودی: ترک‌های عمودی از بالا به پایین روی دندان ایجاد می‌شوند. اگر ترک عمودی به گونه‌ای باشد که تا خط لثه امتداد پیدا نکند، اغلب می‌توان دندان را حفظ کرد. با این حال، اگر ترک به خط لثه برسد، به احتمال زیاد باید دندان را کشید.
- شکاف دندان: این نوع ترک دندان را به دو بخش تقسیم می‌کند. اگر ترک بزرگ باشد، معمولاً نمی‌توان دندان را حفظ کرد.
- کاسپ شکسته: کاسپ‌های شکسته معمولاً در اطراف دندان‌های پرشده ایجاد می‌شوند. از آنجایی که کاسپ‌های شکسته اغلب بر پالپ دندان تأثیر نمی‌گذارند، معمولاً درد زیادی نخواهند داشت.
ترک مویی همچنین به عنوان سندرم دندان ترک خورده نیز شناخته می‌شود، ترک‌های شدید که باعث کشیدن دندان می‌شوند دارای ظاهری آشکار روی دندان‌ها هستند. ترک مویی دنان می‌تواند خفیف یا شدید باشد. کودکان و افراد مسن بیشتر در معرض خطر شکستگی دندان هستند.
علت به وجود آمدن ترک مویی دندان
مهم ترین علت به وجود آمدن ترک دندان افزایش سن است. ترک‌های مویی دندان در کودکان و بزرگسالان 50 سال به بالا شایع است. گاز گرفتن مواد غذایی سفت مانند آب نبات یا ذرت بو داده همچنین می‌تواند باعث ایجاد ترک مویی شود. علاوه بر این، جویدن آدامس یا یخ نیز ممکن است منجر به شکستگی و ترک مویی دندان شود.
اگر به طور مداوم دچار دندان قروچه (براکسیسم) می‌شوید، به احتمال زیاد دچار شکستگی یا ایجاد ترک مویی روی دندان‌هایتان خواهید شد. همچنین، ضربه شدید به دندان‌ها در اثر افتادن، تصادف و خشونت ممکن است منجر به ایجاد ترک مویی دندان شود. علاوه بر این، پوسیدگی احتمال شکستگی دندان‌ها را حتی در زمانی که ضربه به آرامی به آنها اثابت کند، افزایش می‌دهد.
به طور کلی برخی از شایع‌ترین عواملی که ممکن است باعث شکستگی دندان و ایجاد ترک مویی شوند عبارتند از:
- جویدن یک جسم سخت، مانند یک تکه یخ یا آب نبات سفت.
- فشار ناشی از فشردن فک یا دندان قروچه.
- ضربه به دهان بر اثر تصادف، آسیب ورزشی یا افتادن.
- پرکردگی‌هایی که بیش از حد بزرگ هستند و یکپارچگی دندان را ضعیف می‌کنند.
- تغییرات دمایی ناگهانی در دهان؛ مثل خوردن غذای داغ و نوشیدن بلافاصله آب یخ پس از آن.
- افزایش سن که مشخص شده است اکثر ترک‌های دندان در افراد بالای 50 سال اتفاق می‌افتد.
علائم و نشانه های ایجاد ترک مویی در دندان
اگر ترک خوردگی شدید باشد، درد زیادی احساس خواهید کرد، زیرا فشاری که هنگام گاز گرفتن وارد می‌کنید باعث باز شدن ترک می‌شود. هنگامی که گاز گرفتن را متوقف می‌کنید، فشار برداشته شده و ترک به سرعت بسته می‌شود که این نیز منجر به درد شدید دیگری می‌شود. با وجود اینکه ترک‌ها تقریباً ریز و میکروسکوپی هستند، اما وقتی باز می‌شوند، پالپ حساس داخل دندان را آشکار می‌کنند.
اگر پالپ عفونی یا آسیب ببیند، ممکن است برای نجات دندان نیاز به درمان ریشه دندان یا عصب کشی دندان داشته باشید. علائم ترک مویی اغلب هنگام گاز گرفتن یا جویدن ظاهر می‌شوند. معاینات مکرر دندان توسط دندانپزشک می‌تواند به آشکار شدن علائم قبل از ظهور آنها روی دندان کمک کند. با این حال، تجربه هر یک از موارد زیر می‌تواند نشانه ای از وجود ترک مویی در دندان شما باشد:
- درد زودگذر: هنگام جویدن یا گاز گرفتن با استفاده از دندان دارای ترک مویی، دندان درد خواهید داشت. به ویژه هنگامی که گاز را رها می‌کنید.
- تورم: تورم در لثه اطراف دندان آسیب دیده ایجاد می‌شود. هنگامی که دندان دچار آبسه می‌شود نیز ممکن است نشان دهنده وجود ترک مویی روی دندان باشد.
- حساسیت: حساسیت به دمای شدید (گرما یا سرما) و محصولاتی با قند زیاد درد در دندان دارای ترک مویی را افزایش می‌دهد.
تشخیص دندان ترک خورده
اولین قدم در تشخیص شکستگی و ترک مویی دندان، شناسایی علائم است. شما همچنین می‌توانید با جستجوی علائم، آن را تشخیص دهد، اما دندانپزشک تایید و تشخیص نهایی را انجام می‌دهد. معمولاً دندانپزشکان در مورد فعالیت‌های خاصی که باعث بروز ترک مویی دندان می‌شوند سؤال می‌پرسند. آنها همچنین در مورد سابقه دندانی شما سوال پرسیده تا به تعیین منشاء شکستگی و در نهایت به درمان کمک کنند. پس از آن دندانپزشک به دنبال دندان‌های شکسته یا دارای ترک می‌گردد. تشخیص ترک خوردگی‌های بسیار ریز اغلب سخت است زیرا ترک آنقدر کوچک است که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست. اگر برخی از علائم ترک مویی را تجربه می‌کنید، دندانپزشک گزینه‌های مختلفی برای تشخیص این مشکل ارائه می‌دهد.
دندانپزشک اغلب از چوبی برای گاز گرفتن توسط بیمار استفاده کرده تا نواحی درد را پیدا و دندان‌ها را از نظر ترک خوردگی بررسی کند. معاینه لثه برای بررسی شدت ترک انجام می‌شود. Transillumination شکستگی دندان را نشان می‌دهد. سپس دندانپزشک برای بهبود تصویربرداری اشعه ایکس، دندان آسیب دیده را با یک رنگ، رنگ آمیزی می‌کند.
پروب پریودنتال، که شامل بررسی اینکه آیا ابزارها می‌توانند در ترک تاثیر بگذارند، آخرین مرحله در تشخیص و درمان دندان ترک خورده است. تصویربرداری اشعه ایکس زمانی کمک کننده است که ترک موازی با پرتوها باشد تا امکان نفوذ را فراهم کند. با این حال، اگر ترک به اندازه کافی بزرگ باشد، همیشه از دست دادن عمودی استخوان در نزدیکی ریشه قابل مشاهده است. در این حالت، استفاده از ذره بین و نور زیاد در امتداد خط رنگ می‌تواند به یافتن ترک کمک کند.
به طور کلی مراحل تشخیص ترک مویی دندان را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:
- آزمون بصری: دندانپزشک شما ممکن است با استفاده از یک لنز ذره بین ترک‌ها را بررسی کرده و تشخیص دهد.
- معاینه فیزیکی: اگر دندانپزشک نتواند ترک را مشاهده کند، احتمال با یک معاینه فیزیکی مانند کشیدن یک کاوشگر روی دندان، ترک را بررسی کند و ببیند آیا کاوشگر شکاف می‌خورد یا خیر؟
- بررسی لثه: دندانپزشک لثه‌های شما را بررسی می‌کند که ببیند آیا ترک عمودی باعث تحریک لثه‌های شما می‌شود یا خیر؟ همچنین دندان را از نظر التهاب و وجود آبسه بررسی می‌کند.
- رنگ دندان: استفاده از رنگ دندان بر روی دندان‌ها می‌تواند به برجسته تر شدن ترک کمک کند.
- اشعه ایکس: در حالی که اشعه ایکس نمی‌تواند ترک‌های مویی ریز را نشان دهد، اما می‌تواند سلامت پالپ ضعیف را نشان دهد، که گاهی اوقات نشانه ای از ترک است.
همچنین می‌توانید با توجه به اینکه تقریباً در کجا احساس درد هنگام جویدن و چه زمانی و در کجا به گرما، سرما و شیرینی حساسیت دارید، به دندانپزشک خود کمک کنید تا ترک را راحت‌تر پیدا کند.
درمان ترک مویی دندان
درمان ترک مویی دندان به عوامل مختلفی از جمله اینکه ترک در کجا قرار دارد، اندازه ترک و اینکه آیا به خط لثه کشیده می‌شود یا نه بستگی دارد. برای درمان ترک مویی پس از تخشیص علت، دندانپزشک ممکن است یکی از راه حل‌های زیر را توصیه کند:
- پر کردن ترک: در طول باندینگ، دندانپزشک شما از یک رزین پلاستیکی برای پر کردن ترک استفاده می‌کند.
- استفاده از تاج و روکش: روکش‌های سرامیکی یا چینی که روی دندان آسیب دیده قرار می‌گیرند راه حلی مناسب برای جلوگیری از کشیدن دندان هستند. همچنین برای مطالعه درباره انواع روکش دندان و مزایا هرکدام کلیک کنید.
- عصب کشی و درمان ریشه: اگر ترک به داخل پالپ گسترش یابد، درمان ریشه می‌تواند پالپ آسیب دیده را جدا کرده و یکپارچگی دندان را بازگرداند.
- کشیدن دندان: اگر دندان، ریشه و اعصاب به شدت آسیب دیده باشد، گاهی اوقات تنها گزینه، کشیدن دندان است.
اگر هنگام گاز گرفتن دچار درد شدید و ناگهانی می‌شوید، ممکن است دندان شما ترک خورده باشد، پس همین امروز با دندانپزشک خود قرار ملاقات بگذارید تا بتواند گزینه‌های درمانی را بررسی کرده و درد شما تسکین پیدا کند. جمع آوری اطلاعات کافی برای جلوگیری از آسیب عصبی و رشد آبسه در دندان ترک خورده مهم است. متخصص و جراح ریشه دندان با توجه به نوع آسیب و میزان ترک، دندان را درمان می‌کند.
درمان‌های خانگی ترک مویی دندان
اگر ترک مویی دندان باعث ایجاد درد می‌شود، می‌توانید قبل از مراجعه به دندانپزشک، برای تسکین درد، درمان را در خانه شروع کنید. قبل از رفتن به مطب دندانپزشک، موارد زیر را انجام دهید:
- روی صورت خود کمپرس یخ قرار دهید تا تورم کاهش یابد.
- برای شستشوی دهان از محلول آب و نمک استفاده کنید. محلول نمک یک ضد عفونی کننده است و ضمن از بین بردن میکروب‌ها، هر زخمی را درمان می‌کند.
- برای کاهش درد و تورم از مسکن و ضد التهاب استفاده کنید.
جمع بندی
ترک مویی دندان یا شکستگی به عنوان سندرم دندان ترک خورده (CTS) شناخته می‌شود. شدت ترک می‌تواند متفاوت باشد. ترک ممکن است کوچک و بدون درد شروع شود اما به حدی پیشرفت کند که باعث دو قسمت شدن دندان شود. گزینه‌های درمانی به عواملی مانند اندازه ترک و میزان شدت آن بستگی دارد. ترک‌های کوچک ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند؛ اما اگر ترک شدید باشد، دندانپزشک روکش دندان، درمان ریشه یا حتی کشیدن دندان را توصیه می‌کند.
اگر احساس کردید ترک مویی روی دندان شما وجود دارد، همین حالا با ما در کلینیک دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و جراح ریشه دندان تماس بگیرید. ما آماده پاسخگویی به سوالات شما هستیم.