شاید در حین غذا خوردن هستید که یک آن متوجه ترک خوردن دندان خود شوید. یا شاید با زبان خود شکستگی را در سطح یکی از دندان‌هایتان احساس کنید. یا اصلا ممکن است متوجه آن نشده باشید تا زمانی که دندانپزشک در معاینه متوجه شود که یکی از دندان‌های شما ترک خورده است.
بسته به شدت ترک، ممکن است درمان آن یک اورژانس دندانپزشکی باشد یا نباشد. اما در هر صورت، اجازه ندهید که دندان ترک خورده شما خیلی طولانی به همان صورت باقی بماند، زیرا زمانی که مینای سختی که روی دندان را می‌پوشاند شکسته شود، خطر آسیب به پالپ وجود دارد و این می‌تواند منجر به نیاز به عصب کشی دندان شود. با این حال، سوال اصلی که برای ما پیش می‌آید این است که چرا دندان ما ترک خورد؟
همانطور که ممکن است انتظار داشته باشید، تنها یک دلیل وجود ندارد. در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی به برخی از شایع‌ترین علل ترک‌خوردگی دندان اشاره کرده‌ایم. اگر دندان شما ترک خورده، می‌توانید از دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی دندان، خدمات مناسب و باکیفیتی را دریافت کنید.
انواع ترک خوردن دندان
درجات مختلفی از ترک‌ها و شکستگی‌ها در دندان وجود دارد. دندان زمانی ترک می‌خورد که خطوطی در سطح آن ایجاد شود اما به طور کامل شکسته نشود. شکستگی به این معنی است که یک دندان شکسته یا به چند قسمت تقسیم شده باشد، دندان‌های ترک خورده به طور معمول به یکی از انواع زیر طبقه بندی می‌شوند: خطوط کریز، کاسپ‌های شکسته، ترک‌هایی که از تاج دندان می‌گذرد و به خط لثه می‌رسد، دندان‌های شکاف خورده و شکستگی‌های عمودی ریشه.
این پنج دسته نشان دهنده رایج ترین انواع دندان‌های ترک خورده هستند که لازم است در صورت مواجه شدن با آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.
خطوط کریز (Craze lines)
این مدل از ترک خوردن دندان‌ها از خوش خیم ترین انواع آن بوده و اغلب در بزرگسالان شایع است. اگر چه این مدل از نظر فنی شکستگی درنظر گرفته نمی‌شود، اما این خطوط ترک‌های ریز و مویی هستند که در مینای دندان ایجاد شده و معمولاً به صورت خطوط عمومی ریزی روی دندان ظاهر می‌شوند. خطوط کریز به لثه‌های آسیبی نمی‌رسانند و در بیشتر موارد، تنها یک نگرانی سطحی است که نیاز به درمان خاصی ندارد.
Craze lines به ندرت باعث ایجاد درد می‌شوند و فقط در صورت بدتر شدن و گسترش به عاج دندان، سلامت دهان و دندان شما را تهدید می‌کنند. نیش ناهموار، دندان قروچه، ناخن جویدن، جویدن یخ و بسیاری از مسائل دیگر همگی می‌توانند باعث ایجاد ترک در مینای دندان شده و منجر به ایجاد خطوط کریز روی دندان شوند. تشخیص این که آیا مینای دندان درگیر شده است یا خیر دشوار است، بنابراین برای تشخیص لازم است ابتدا دندانپزشک متخصص دندان‌های شما را به خوبی معاینه کرده و بررسی‌های مختلفی را برای تعیین مشکل انجام دهد.
شکستگی کاسپ (Fractured cusp)
شکستگی کاسپ زمانی اتفاق می‌دهد که تکه ای از سطح جونده دندان جدا شود. این نوع شکستگی اغلب در دندان‌هایی قبلا پر کرده‌اید ایجاد می‌شود. شکستگی کاسپ ممکن است تا خط لثه یا زیر آن گسترش یابد، اما اغلب به پالپ دندان (محل قرارگیری اعصاب، عروق خونی و بافت همبند) آسیبی نمی‌رساند. اگر پالپ در معرض شکستگی کاسپ قرار گیرد، ممکن است دندان دچار آسیب جدی شده و نیاز به عصب کشی یا درمان ریشه داشته باشید. اگر شکستگی پیشرفت نکرده باشد، می‌توان آن را تنها با یک پرکردگی و روکش درمان کرده و دندان را نجات داد.
برای درمان این شکستگی‌ها معمولاً روکشی که هدف آن پوشاندن و محافظت از دندان است، روی دندان قرار می‌گیرد. اگر شکستگی در عمق دندان باشد، درمان ریشه به ترمیم دندان کمک می‌کند.
ترک خوردن دندان (Cracked tooth)
دندانی که به صورت عمودی ترک می‌خورد (از سطح رویی به سمت پایین و قسمت ریشه امتداد می‌یابد) می‌تواند گاهی تا خط لثه یا زیر آن ادامه پیدا کند. با این حال، این نوع ترک ناقص است، بنابراین دندان به دو قسمت تقسیم نشده و اغلب می‌توان آن را نجات داد. آسیب به پالپ حساس در این نوع ترک‌ها شایع است و اغلب از درمان‌های ریشه برای آن استفاده می‌شود. اما گاهی اوقات نمی‌توان آن را نجات داده و دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان می‌شود. از آنجایی که ترک خوردن دندان به سمت ریشه پیش می‌رود، احتمال پاتوز ریشه (بیماری ریشه دندان) زیاد است.
متغیرهای زیادی برای ترک خوردن دندان ها بسته به محل و وسعت ترک وجود دارد، بنابراین تعیین درمان مناسب که موفقیت طولانی مدت را به دنبال داشته باشد می‌تواند بسیار دشوار باشد. درمان بستگی به شدت و عمق ترک دارد. دو نوع ترک وجود دارد: قابل درمان و غیر قابل درمان. برای یک دندان قابل درمان، روکش معمولاً گزینه درمانی برای ترمیم دندان و جلوگیری از پیشرفت ترک است. این نوع ترک خوردگی دندان معمولاً دردناک است و برای جلوگیری از آن لازم است قبل از وقوع به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید.
شکاف دندان (Split tooth)
زمانی که ترک به ریشه دندان می‌رسد و دندان به دو نیم تقسیم می‌شود، اصطلاحا به آن شکاف دندان یا Split tooth گفته می‌شود. در این نوع ترک خوردگی، نجات دندان اغلب دشوار بوده و معمولاً لازم است دندان کشیده شود. با این حال، در برخی موارد در دندان‌های مولر که ریشه‌های متعددی دارند، می‌توان بخشی از دندان را با کشیدن قسمت آسیب دیده دندان و درمان‌های ریشه نجات داد. اگر عادات مضری مانند دندان قروچه، جویدن یخ یا اشیا و خوردن مواد غذایی سفت دارید، ممکن است به نوع ترک خوردن دندان‌ها دچار شوید.
شکستگی عمودی ریشه (Vertical root fracture)
شکستگی عمودی ریشه از ریشه دندان شروع شده و به سمت بالا و قسمت سطح جونده پیش می‌رود. درد و علائم این نوع شکستگی اغلب بسیار ضعیف است و در برخی موارد ممکن است برای مدتی طولانی قابل شناسایی نباشند. این شکستگی معمولاً زمانی مشخص می‌شود که استخوان و بافت دندان عفونی شود. با این حال شکستگی عمودی ریشه با رادیوگرافی قابل تشخیص است. اگر دچار شکستگی عمودی ریشه شوید، لازم است دندان کشیده شود، مگر این که دندانپزشک بتواند با برداشت ریشه (رزکسیون ریشه) یا جراحی اندودانتیک بخشی از دندان را نجات دهد.
به طور کلی، درمان ترک خوردن دندان به نوع، محل و شدت ترک بستگی دارد. به عنوان مثال، خطوط کریز معمولاً به هیچ درمانی نیاز ندارند، در حالی که ترکی که از وسط دندان تا خط لثه امتداد می‌یابد، نیاز به توجه فوری و کشیدن دندان دارد.
دلایل اصلی ترک خوردن دندان
اگر بخواهیم دلایل اصلی ترک خوردن دندان را بیان کنیم، 5 مورد از اصلی‌ترین موارد عبارتند از:
1- گرم یا سرد شدن دندان
آیا تا به حال آب سرد را در یک ظرف شیشه ای که مایع داغی در آن وجود دارد، ریخته‌اید؟ احتمالاً مشاهده خواهید کرد که ظرف شیشه‌ای ترک خورده یا حتی خرد می‌شود. دندان‌های شما، به همان اندازه که سخت هستند، اما به همان میزان قابل شکستن نیز می‌باشند. اگر یک نوشیدنی گرم و به دنبال آن یخ بخورید، دمای زیاد باعث می‌شود که سطح آن منبسط شده و سپس به‌سرعت منقبض شود و این منجر به ترک خوردن دندان شما خواهد شد.
2- ضربه به دهان و دندان
تروما با نیروی بلانت به دهان نیز می‌تواند باعث ترک خوردن دندان شود. این مشکل اغلب به صورت صدمات ورزشی، تصادفات رانندگی یا سقوط رخ می‌دهد. برای جلوگیری از آسیب دیدگی می‌توانید هنگام ورزش از محافظ دهان استفاده کنید، اما سایر حوادث را نمی‌توان پیش بینی کرد.
پیرسینگ نوعی عمل زیبایی است که روی زبان و گونه نصب می‌شود، داشتن یک قطعه جواهرات که بتواند در دهان شما حرکت کند، شما را در معرض خطر قرار می‌دهد. حتی آن ذره کوچک فلز که به دندان شما برخورد می‌کند می‌تواند مینای دندان را ضعیف کرده و در نهایت باعث ایجاد ترک شود.
3- جویدن اجسام یا مواد غذایی سخت
این یک علت اصلی برای ترک خوردن دندان‌های شماست. جویدن یک آب نبات سفت، یک پسته در بسته یا حتی یک هویج یا یک نان سفت می‌تواند باعث شکسن دندان شود. این موضوع به استحکام و یکپارچگی دندان‌های شما و میزان سختی غذا بستگی دارد.
بسیاری از افراد نیز پس از اتمام نوشیدنی یخ می‌جوند. اما این عادت اغلب باعث ترک خوردن دندان‌ها می‌شود. اگر این عادت را دارید، فورا یخ لیوان نوشیدنی را کنار گذاشته تا وسوسه نشوید. علاوه بر این موارد به هیچ عنوان از دندان‌های خود برای باز کردن اجسام سخت استفاده نکنید.
4- دندان قروچه
اگر هنگام بیداری یا خواب دندان قروچه می‌کنید، ممکن است باعث ترک خوردن یک یا چند دندانتان شده باشید. این به این دلیل است که نیروی جانبی مزمنی که به دندان‌های شما وارد می‌شود، طبیعی نیست. اگر سرع دارید، با دندانپزشک خود در مورد استفاده از محافظ دندان صحبت کنید
5- افزایش سن
با افزایش سن، دندان‌های شما ممکن است کمی ضعیف‌تر شوند. این باعث می‌شود که آنها بیشتر مستعد ترک خوردن و آسیب‌های دیگر باشند. ترک‌های دندانی در افراد بالای 50 سال بیشتر از افراد جوان اتفاق می‌افتد. هیچ کاری نمی‌توانید برای جلوگیری از این اتفاق انجام دهید، اما معاینات منظم دندانپزشکی به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید که هر گونه ترک فورا تشخیص داده می‌شود.
صرف نظر از علت ترک خوردن دندان ها، اگر متوجه شدید که دندان شما ترک خورده است، یا اگر فکر می‌کنید ممکن است دندان شما ترک خورده باشد، هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر در هنگام خوردن آب یا خوراکی‌های سرد، گاز گرفتن مواد غذایی یا جویدن احساس درد شدید می‌کنید، ممکن است دندان شما ترک خورده باشد. آن را نادیده نگیرید و بلافاصله با دندانپزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
جمع بندی
تشخیص زودهنگام در نجات دندان آسیب دیده و ترک خورده بسیار مهم است. به طور کلی، ترک‌ها از نظر بالینی قابل مشاهده نیستند و اکثر اوقات از طریق علائم تشخیص داده می‌شوند. اگر علائمی مانند گزگز، عمدتاً هنگام غذا خوردن احساس کردید، یا اگر هنگام جویدن غذا در طرف دیگر دهان احساس درد کردید، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. دندانپزشک از یک بایت چوب برای گاز گرفتن توسط شما استفاده می‌کند تا سعی کند این حس را شبیه سازی کرده و تشخیص دهد علت درد چیست؟
اگر احساس شکستگی در دندان خود داشتید، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید. هرچه بیشتر صبر کنید، دندان در برابر شکستگی بیشتر و گزینه‌های درمانی گران‌قیمت‌تر آسیب‌پذیرتر می‌شود. ما در کلینیک دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و جراح ریشه دندان، آماده ارائه انواع خدمات دندانپزشکی تخصصی دندان از جمله درمان دندان ترک خورده و دندان شکسته به شما هستیم. برای دریافت مشاوره یا تنظیم قرار ملاقات همین حالا با ما تماس بگیرید.
