ایدز و هپاتیت از جمله بیماری‌های ترسناکی هستند که باعث نگرانی بسیاری از افراد در هنگام مراجعه به دندانپزشکی می‌شوند. تاثیرات منفی جامعه و عدم پذیرش توسط جامعه نیز باعث نگرانی بیماران مبتلا به ایدز شده که باعث می‌شود بیماری خود را مخفی نگه دارند. همین موضوع ترس گروه اول را افزایش می‌دهد.
در حال حاضر با اطلاع رسانی‌های صورت گرفته سعی بر این است که نگرانی‌های هر دو گروه از بین رفته و افراد بتوانند با خیال راحت به دندانپزشکی مراجعه کنند. ما نیز در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی، قصد داریم نگرانی‌های افراد سالم نسبت به بیماری ایدز در دندانپزشکی را از بین برده و به بیماران مبتلا به ایدز نیز در راستای دریافت خدمات دندانپزشکی کمک کنیم.
ایدز چیست؟
HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) ویروسی است که به نوع خاصی از سلول‌های T معروف به سلول‌های CD4 حمله می‌کند. سلول‌های T بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن بوده که برای مبارزه با عفونت مورد نیاز هستند. در صورت عدم درمان، HIV می‌تواند سلول‌های CD4 زیادی را از بین ببرد که به این ترتیب بدن فرد دیگر نمی‌تواند با عفونت‌ها و بیماری‌ها مبارزه کند. ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) آخرین حالت عفونت HIV است که در آن سیستم ایمنی به قدری ضعیف می‌شود که عفونت و سرطان می‌تواند بر آن تأثیر بگذارد.
اچ آی وی از طریق تماس جنسی یا استفاده از سوزن یا سرنگ آلوده منتقل می‌شود. از هر 8 نفر یک نفر از ابتلای خود به این ویروس بی خبر است. این بیماری سه مرحله دارد:
- 1- مرحله اول: علائم اولیه شبیه به بیماری آنفولانزا است.
- 2- مرحله دوم: این مرحله نهفته است و بیماری شروع به پیشرفت می‌کند. در مرحله نهفتگی سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و بسیاری از بیماری‌های دیگر به سراغ فرد می‌آید.
- 3- مرحله سوم: این مرحله، مرحله پیدایش ایدز است. در این مرحله سیستم ایمنی و دفاعی بدن به طور کامل دچار آسیب شده و هرگونه عفونت، باکتری یا بیماری، زندگی فرد را تهدید می‌کند.
ویروس HIV چگونه تشخیص داده می‌شود؟
علائم به تنهایی برای تشخیص یک فرد مبتلا به HIV کافی نیست. تنها راه برای اطلاع از ابتلا به اچ آی وی انجام آزمایش است. همجنس‌گرایان، دوجنس‌گراها و افرادی که از بیماری خود بی اطلاع هستند، جمعیت‌هایی هستند که بیشتر تحت تأثیر HIV و انتقال آن قرار دارند. اگر فکر می‌کنید با فردی که به HIV مبتلا است در ارتباط بوده‌اید، فورا آزمایش دهید.
ایدز (HIV) چگونه درمان می‌شود؟
در حال حاضر هیچ درمانی پس از آلوده شدن به HIV وجود ندارد، اما راه‌هایی برای کنترل آن تعیین شده است. اگر فردی که قبلاً آلوده نشده بود در معرض ابتلا به ایدز قرار گرفت، دارویی که به عنوان پروفیلاکسی پس از مواجهه (PEP) شناخته می‌شود باید در اسرع وقت شروع شود تا به طور بالقوه از عفونت با ویروس جلوگیری شود. برای موثر بودن، HIV PEP باید در اسرع وقت پس از تماس شروع شده تا انتهای دوره به طور کامل مصرف شود، این دوره ممکن است تا چهار هفته طول بکشد.
اگر فردی به HIV مبتلا شود، ویروس را می‌توان با درمانی به نام درمان ضد رتروویروسی کنترل کرد. این شامل مصرف داروهای ضد رترو ویروسی و نظارت مداوم بر میزان ویروس در خون فرد و تعداد سلول‌های CD4 است.
HIV/AIDS چگونه بر دهان تأثیر می‌گذارد؟
دهان شما ممکن است اولین قسمتی از بدن باشد که در هنگام آلوده شدن به HIV تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از آنجایی که عفونت با HIV سیستم ایمنی شما را تضعیف می‌کند، به این معنی است که شما مستعد ابتلا به عفونت‌ها و سایر مشکلات خواهید بود. ایدز در دهان می‌تواند باعث درد و از دست دادن دندان شود. افراد مبتلا به HIV ممکن است مشکلات دهانی زیر را تجربه کنند:
- خشکی دهان
- برفک در دهان
- ضایعات سفید در طرفین زبان (لکوپلاکی مودار دهان)
- التهاب لثه با نوار قرمز
- پریودنتیت اولسراتیو
- سارکوم کارپوسی
- شیوع ویروس هرپس سیمپلکس
- آفت دهان
- زخم‌های دهان
مشکلات دندانی و دهانی مرتبط با HIV می‌تواند دردناک باشد که ممکن است باعث مشکل در جویدن یا بلع شود. این موضوع اغلب مانع از مصرف داروهای HIV می‌شود، همچنین می‌تواند منجر به سوء تغذیه شود، زیرا ممکن است در خوردن و جذب کافی مواد مغذی ضروری دچار مشکل شوید. سیستم گوارشی آسیب دیده ممکن است بر جذب درمان دارویی HIV تأثیر بگذارد.
چگونه با مشکلات دهان و دندان مرتبط با HIV کنار بیایم؟
بسیاری از مشکلات سلامت دهان مرتبط با HIV قابل درمان هستند. با دندانپزشک خود در مورد بهترین روش درمانی صحبت کنید. با این حال بهترین راه برای جلوگیری از این مشکلات انجام راهکارهای زیر است:
- برای قرار ملاقات‌های منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- دندان‌های خود را دو بار در روز به مدت دو دقیقه مسواک زده و نخ دندان بکشید.
- داروی HIV خود را طبق برنامه مصرف کنید.
- اگر داروی HIV شما باعث خشکی دهان شده است، به پزشک خود اطلاع دهید و بپرسید چه درمانی برای شما بهتر است.
- اگر دندانپزشک مخصوص ندارید، از ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه یا کلینیک خود برای معرفی دندانپزشک متخصص در این زمینه کمک بخواهید.
آیا امکان مراجعه به دندانپزشکی برای بیماران مبتلا به ایدز وجود دارد؟
بیماران مبتلا به ایدز لازم است همیشه از وضعیت سلامت جسمانی خود اطلاع داشته و به خوبی از خود مراقبت کنند. از آنجایی که سیستم ایمنی و دفاعی بدن این افراد دچار آسیب شده است، امکان ابتلا به انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها در دندانپزشکی وجود خواهد داشت. کوچک‌ترین عفونت می‌تواند برای بیماران مبتلا به ایدز دردسرساز باشد، بنابراین آگاهی پزشک به آن‌ها کمک می‌کند. یکی از مهم‌ترین مراقبت‌های بیماران مبتلا به ایدز، لزوم مراجعه به موقع به دندانپزشکی و دریافت خدمات دنداپزشکی است. در هنگام مراجعه به دندانپزشکی، اطلاع پزشک از بیماری، هم به نفع خود بیمار است و هم به نفع سایر افراد، زیرا همانطور که اشاره کردیم، بی‌خطرترین عفونت‌ها پس از وارد شدن به بدن این افراد ممکن است سلامت کلی آن‌ها را به خطر بیاندازد.
طبق دستور وزارت بهداشت و درمان، تمام پزشکان و دندانپزشکان موظف به پذیرش بیماران مبتلا به ایدز و سایر بیماران با هر نوع شرایط دیگری هستند؛ مگر این که از لوازم و امکانات کافی برخوردار نباشند. بیماران مبتلا به ایدز نیز موظف هستند در هنگام مراجعه به کلینیک یا مطب بیماری خود را اعلام کنند تا مرکز درمانی در صورت مجهز بودن، آن‌ها را پذیرش کند. عدم پذیرش می‌تواند با شکایت از سوی بیمار همراه شود. در صورتی که مرکز فاقد امکانات و تجهیزات مرتبط با بیماری ایدز باشد، بیمار را به یک مرکز درمانی مجهز مخصوص این بیماران معرفی می‌کند.
تشخیص به موقع مشکلات دهانی در این بیماری از وظایف مهم دندانپزشک است. در طول درمان لازم است حفره دهان سالم مانده و لازم است عفونت‌های حاد دندان و لثه به موقع درمان شود. متخصصین در مراکز مجهز، آموزش‌های لازم برای مراقبت از بیمار مبتلا به ایدز را دریافت کرده‌اند.
مطب دکتر صفورا امامی؛ متخصص عصب کشی و متخصص ریشه دندان
امکان ابتلا به ایدز در دندانپزشکی
با وجود آموزش‌های لازم در ارتباط با بیماری ایدز، اما هنوز هم در سراسر جهان تعداد مبتلایان به بیماری ایدز در حال افزایش است. در سال‌های اولیه پیدایش این بیماری، بسیاری از مردم از آن هراس داشتند و این افراد به سختی در کنار افراد جامعه زندگی می‌کردند. به همین دلیل بیشتر افراد مبتلا به ایدز بیماری خود را پنهان می‌کردند و همین موضوع باعث افزایش مبتلایان به بیماری ایدز در بین افراد جامعه می‌شد. خوشبختانه امروزه با آموزش‌هایی که در مورد این بیماری و نحوه انتقال آن صورت گرفته است، هراس از آن به میزان بالایی کاهش یافته است.
در حال حاضر افراد مبتلا به ایدز می‌توانند مانند سایر افراد جامعه و در کنار آن‌ها به زندگی خود ادامه دهند و از تمامی خدمات درمانی مانند دندانپزشکی بهره ببرند، اما لازم است به دلیل نوع بیماری خود، در دریافت خدمات احتیاط کرده و از پنهان کردن بیماری خود پرهیز کنند. به این ترتیب افراد دیگر نیز نباید از آن‌ها هراس داشته باشند، زیرا این بیماری تنها از طریق رابطه جنسی و خون آلوده منتقل می‌شود.
خدمات دندانپزشکی شامل برش بافت و خونریزی است، اما خوشبختانه تا به امروز موردی از ابتلا به بیماری ایدز در درمان‌های دندانپزشکی گزارش نشده است. در حال حاضر استریل لوازم و وسایل دندانپزشکی، نگرانی‌ها بابت دریافت خدمات دندانپزشکی را از بین برده است. همچنین اگر فرد مبتلا به ویروس HIV، بیماری خود را گزارش دهد، به مراکز مجهز ارجاع داده شده و این مراکز موظف هستند از لوازم یک بار مصرف برای درمان استفاده کنند.
مراکز مخصوص بیماران مبتلا به ایدز، مجهز به دستگاه اتوکلاو هستند، این دستگاه برای استریل کردن وسایل و تجهیزات دندانپزشکی استفاده می‌شود. ویروس اچ آی وی هرچند که ویروس خطرناکی است، اما به شرایط محیط بسیار حساس بوده و دستگاه اتوکلاو می‌تواند به راحتی آن را از بین برده و لوازم و تجهیزات را استریل کند.
افراد سالم نگران ارائه خدمات دندانپزشکی نباشند!
همانطور که اشاره کردیم، انتقال این بیماری تنها از طریق خود آلوده در دندانپزشکی صورت می‌گیرد. امروزه با رویکردهایی که صورت گرفته است، به شما اطمینان می‌دهیم که در دندانپزشکی خطری شما را تهدید نخواهد کرد. در حال حاضر برای ضدعفونی لوازم دندانپزشکی جهت از بین بردن ویروس‌ها و باکتری‌ها، دستورالعمل‌های بهداشتی سخت گیرانه‌ای صورت می‌گیرد. برای درمان بیماران از لوازم یک بار مصرف و مجزا استفاده شده و سایر لوازم و تجهیزات گران قیمت که امکان جایگزینی ندارند نیز از طریق دستگاه اتوکلاو به خوبی استریل و ضدعفونی می‌شوند.
از آنجایی که دندانپزشک بیش از هر فرد دیگری در طول روز با ابزار دندانپزشکی سروکار دارد، باید بیشتر نگران سلامتی خود باشد، زیرا امکان بریدن دست با ابزار تیز وجود دارد؛ بنابراین نگران خود و سلامتی خود در هنگام دریافت خدمات دندانپزشکی نباشید. ما نیز در کلینیک دکتر صفورا امامی، تمامی رویکردهای لازم برای پذیرش بیماران مبتلا به ایدز را در نظر گرفته‌ایم، شما می‌توانید با خیال راحت خدمات دندانپزشکی را در این مرکز دریافت نمایید.
