باقی ماندن ریشه در لثه: کشیدن دندان که همان استخراج دندان است، به دلایلی مانند ضربه به دندان، بیماری پریودنتال و شلوغی دندان، ممکن است اتفاق بیفتد. اغلب اوقات روند کار بسیار ساده است و استخراج به سرعت انجام میشود. اما در بعضی موارد، استخراج پیچیده‌تر میشود و نیاز به جراحی دارد. در بیشتر موارد نیاز به تزریق بی‌حسی موضعی است.
معمولا در مواردی که دندان به طور کامل خارج نشده است و مقداری از آن هنوز در لثه است، روش جراحی به کار می‌رود. اما آیا باقی ماندن ریشه در لثه مهم است؟ اگر مقداری از دندان در لثه باقی بماند و خارج نشود، چه پیامد‌هایی را به همراه خواهد داشت؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، ادامه این مطلب از دکتر صفورا امامی، متخصص درمان ریشه دندان و کانال را بخوانید.
برای تعیین وقت ملاقلات (ویزیت) با شماره‌های مطب دکترا صفورا امامی تماس بگیرید؛ 02126255102 و 02126255088
جا ماندن ریشه دندان بعد از کشیدن
زمانی که دندانپزشک دندانی را می‌کشد، معمولاً ریشه‌ها را نیز برمی‌دارد، مگر اینکه قصد داشته باشند از این ریشه‌ها برای حمایت از دندان مصنوعی استفاده کنند. به این ترتیب، هیچ بافتی باقی نمی‌ماند که به عنوان غذا برای باکتری‌های مهاجم استفاده شود. با این حال، زمانی که دندان در اثر ضربه یا پوسیدگی به شدت آسیب می‌بیند، گاهی اوقات ریشه‌ها تنها بخشی از دندان هستند که باقی می‌مانند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، بافت لثه روی ریشه‌ها به طور جزئی یا کامل بهبود می‌یابد.
اگرچه همه ریشه‌های حفظ شده مشکل ساز نمی‌شوند، اما بسیاری از آن‌ها باعث دردسر خواهند شد. ممکن است چندین سال یا بیشتر هیچ عارضه ای را تجربه نکنید، با این حال، اگر عفونت رخ دهد، ممکن است زمان برداشتن ریشه باشد.
آیا باقی ماندن ریشه در لثه خطرناک است؟
علیرغم آنچه معمولاً رخ می‌دهد که دندان‌ها همیشه به طور کامل کشیده می‌شوند، گاهی دندان‌ها از خط لثه جدا نمی‌شوند و ریشه در دهان باقی می‌ماند. از آنجایی که این اتفاق همیشه باعث درد نمی‌شود، ممکن است افراد فکر کنند که رها کردن ریشه در دهان باعث ایجاد آسیب نمی‌شود. با این حال، اگر ریشه در دهان شما باقی مانده است، بهتر است هرچه سریع‌تر به دندانپزشک خود مراجعه کرده تا در اسرع وقت آن را خارج و از مشکلات جلوگیری کنید.
ریشه‌های باقی مانده می‌توانند عفونی شوند.
مانند دندان‌های نهفته که در لثه یا استخوان قرار می‌گیرند، ریشه‌های باقیمانده می‌توانند باعث عفونت شوند. این امر به ویژه اگر ریشه‌ها فقط تا حدی پوشیده شده باشند صادق است. از آنجایی که ریشه‌ها اساساً مواد مرده هستند، می‌توانند غذای باکتری‌ها شوند. باکتری‌ها ریشه‌های باقیمانده را مانند دندان‌ها یا لثه‌ها آلوده می‌کنند.
هنگامی که باکتری‌ها به ریشه‌های باقی مانده حمله می‌کنند، آبسه تشکیل میشود. این آبسه که در داخل لثه شما به دام افتاده است، با گلبول‌های سفید، ارگانیسم‌های باکتریایی مرده و سایر مواد زائد پر میشود. اگر این آبسه به موقع درمان نشود، چرک که برای مواد بیولوژیکی مانند استخوان سمی است، شروع به آسیب رساندن به استخوان فک شما می‌کند. عفونت‌ها همچنین می‌توانند در دوره‌های کوتاه اما مکرر رخ دهند که به تدریج باعث شکستگی استخوان در ناحیه اطراف میشود. اگر استخوان به طور کامل از بین برود، ممکن است استخوان کافی برای ایمپلنت دندان نداشته باشید، مگر اینکه پیوند استخوانی برای جایگزینی استخوان از دست رفته انجام دهید.
ریشه می‌تواند باعث مشکلات سلامت کلی بدن شود.
قسمت داخلی دندان شما حاوی پالپ و اعصاب است. این ماده برای رساندن مواد مغذی که دندان‌ها و لثه‌ها را سالم نگه می‌دارد و گلبول‌های سفید خون که به مبارزه با عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها کمک می‌کنند، ضروری است. هنگامی که ریشه دندان در لثه باقی می‌ماند، این قسمت داخلی در معرض باکتری‌های موجود در دهان قرار می‌گیرد و به طور قابل توجهی احتمال عفونت دندان را افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی از جمله درد خفیف، تورم یا آبسه دندان شود. باکتری‌های ناشی از عفونت می‌توانند به جریان خون شما پیدا کنند و باعث مشکلات دیگری در بدن مانند بیماری قلبی و آسیب مغزی شوند. کمترین مشکل ممکن است بروز بیماری پریودنتال باشد.
البته باید توجه داشت که ماندن ریشه در لثه همیشه باعث بروز آسیب نمی‌شود. برخی از افراد سال‌ها با ریشه‌های مانده در دندان زندگی می‌کنند، بدون اینکه هیچ عارضه‌ای داشته باشند. معمولاً آنچه اتفاق می‌افتد این است که لثه‌ها روی ناحیه آسیب‌دیده بسته می‌شوند، که ممکن است تا حدی از آن محافظت کند. به طور کلی، به هر حال، شما می‌خواهید حداقل با یک دندانپزشک در مورد این موضوع مشورت کنید تا به شما اطلاع دهد که آیا دندان باید فوراً بیرون بیاید یا می‌توانید منتظر زمان مناسب تری مانند مراجعه مجدد به دندانپزشکی باشید.
اگر ریشه دندان در لثه بماند چه باید کرد؟
اگر یک ریشه باقی مانده برای چندین سال در جای خود باقی مانده باشد، احتمالاً حداقل بخشی از بافت لثه روی آن رشد کرده است. گاهی ممکن است تمام ریشه پوشیده شود. متأسفانه، این مورد ممکن است نیاز به برداشتن لثه یا بافت استخوانی داشته باشد. هنگامی که دندانپزشک مجبور است استخوان را در حین استخراج ریشه باقیمانده بردارد، ممکن است استخوان را با پیوند استخوان جایگزین کند.
در موارد ساده، جایی که ریشه‌ها قابل رویت و در معرض دید هستند، دندانپزشک برای برداشتن ریشه‌های باقی مانده به اندکی بیشتر از فورسپس دندان نیاز دارد. اگر ریشه دندان کشیده شده در دهان شما باقی مانده است و نگران هستید، بهتر است در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. هرچه زودتر کمک‌های دندانپزشکی دریافت کنید، زودتر می‌توانید از بروز عفونت و مشکلات آینده جلوگیری کنید.
معمولا بعد از شکستن ریشه دندان بهتر است چند بار تلاش برای خارج کردن آن انجام شود و اگر موفقیت آمیز نبود باید به شرایط نگاه کرد. اگر قطعه شکسته شده کوچک و ریشه دندان غیر عفونی است نیازی به خارج کردن آن نیست و محل کشیدن به طور کاملا طبیعی ترمیم میشود.
هنگام باقی ماندن ریشه در لثه چه روشی استفاده میشود؟
استخراج دندان به روش جراحی، یک روش پیچیده است. اگر دندان در لثه شکسته باشد یا هنوز نروییده باشد یا دندان به طور مستقیم رشد نکند، از این روش استفاده میشود. استخراج به روش جراحی، معمولاً توسط جراحان دهان و دندان انجام میشود. با این حال، در برخی شرایط توسط دندانپزشکان عمومی نیز انجام میشود. در یک عمل جراحی، دندانپزشک یک برش کوچک به لثه شما ایجاد می‌کند و در بعضی موارد لازم است که مقداری از استخوان اطراف دندان را برداشته و دندان را تحریک کند تا آن را بیرون بیاورد.
در استخراج ساده، یک کشیدن ساده بر روی دندانی انجام میشود که در دهان قابل مشاهده است و دارای ریشه‌هایی است که برای جدا شدن آسان شکل گرفته است. همچنین استخراج ساده به جراح دهان و دندان نیاز ندارد و به طور کلی یک روش معمول است. کشیدن دندان شما چه ساده باشد و چه نیاز به جراحی داشته باشد، دندانپزشک آن را با ارزیابی تشخیص می‌دهد
در دندان کشیدن ساده، دندانپزشک دندان را با ابزار مخصوص خود سوراخ می‌کند. سپس برای برداشتن دندان، از ابزاری به نام فورسپس استفاده می‌کند. به طور معمول وقتی دندان‌ها با پنس برداشته می‌شوند، فشار آهسته و ثابت با نیروی کنترل شده اعمال میشود. اما همین مقدار هم برای برخی از افراد ممکن است ناراحت کننده باشد.
باقی ماندن ریشه دندان در لثه
آیا بعد از کشیدن دندان، یک قطعه استخوان در لثه خود احساس کرده‌اید؟ این شرایط در بعضی مواقع و به طور خاص پس از کشیدن دندان پوسیده رخ می‌دهد. استخوان لثه پس از کشیدن دندان خود به خود بهبود می‌یابد. بنابراین اگر یک قسمت خاص غیر ضروری باشد، لثه آن را به بیرون می‌راند. این بیرون کشیدن قطعه ممکن است باعث شود که زبان یک لکه تیز در لثه را احساس کند که باعث ناراحتی زبان میشود. زیرا به طور مداوم به سمت ناحیه‌ای که دندان برداشته شده است می‌رود.
در چنین مواقعی، ممکن است فرد احساس کند استخوان کوچکی از لثه خارج شده است. این قطعه بخش جدا شده از استخوان است که پس از استخراج خود را اصلاح می‌کند. در حین عمل کشیدن، قسمت کوچکی از دندان ممکن است شکسته و در لثه باقی بماند. این قطعه استخوان یا دندان در لثه ممکن است زبان را تحریک کرده و باعث ایجاد عفونت در لثه شود. بنابراین حذف آن برای بیمار مفید خواهد بود. روش حذف قطعه استخوان از لثه، از تشکیل و پخش عفونت در لثه جلوگیری می‌کند.
دندانپزشک همچنین ممکن است ناحیه‌ای را که از استخوان خارج میشود صاف کند. بنابراین احتمال بیرون آمدن قطعات دیگر از لثه کمتر میشود. در هر صورت، اگر بعد از کشیدن دندان احساس ترکش استخوان در لثه دارید، با دندان پزشک خود تماس بگیرید و در مورد گزینه‌های مناسب لثه‌های خود صحبت کنید.
چه مدت طول می‌کشد تا پس از برداشتن دندان، دندان مجدداً خود را بازیابی کند؟
بهبودی شما چقدر طول می‌کشد؟ آیا مجبور خواهید شد کارهای روزمره خود را برای مدتی کنار بگذارید؟ دندان شکسته در داخل لثه به طور طبیعی نمی‌افتد. به خصوص در دندان‌های بزرگسالان که ورودی مسدود شده است. اما بهبودی پس از استخراج چقدر طول می‌کشد؟ پاسخ به این سوال می‌تواند در هر بیمار بسته به چند فاکتور مهم متفاوت باشد.
فاکتورهایی مثل اندازه و محل قرارگیری دندان، سلامت دندان بیمار و انطباق بیمار با دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعدی و ... . در یک کشیدن ساده که شامل برداشتن دندانی است که به راحتی جدا میشود، روند بهبودی معمولاً بسیار کوتاه است. به طور معمول جراح دهان و دندان از شما می‌خواهد که حداقل ۴۸ تا ۷۲ ساعت وقت بگذارید تا آرام شوید و ناحیه درمان بهبود پیدا کند. پس از آن بیمار به راحتی می‌تواند به به فعالیت‌های طبیعی روزانه خود برگردد. بافت نرم هم معمولاً طی حدود ۳ تا ۴ هفته بهبود پیدا می‌کند.
هنگامی که بیمار تحت یک عمل جراحی قرار گرفت که در آن دندان هنوز در داخل لثه و استخوان فک است، روند بهبودی کمی طولانی‌تر میشود. در این شرایط، پزشک احتمالاً توصیه خواهد کرد که بیمار ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول را برای بهبودی صبر کند و پس از آن قبل از شروع فعالیت‌های طبیعی، باید فعالیت بدنی خود را برای حدود یک هفته محدود کند.
اینکه پس از استخراج دندان بیمار به چه مقدار زمان برای بهبودی نیاز دارید، بستگی زیادی به میزان فعالیت بدنی مورد نیاز و شغل فرد دارد. این موضوع باید پیش از این و توسط بیمار و جراح دهان و دندان وی مورد بحث قرار گیرد تا در صورت لزوم بیمار بتواند هماهنگی های لازم را انجام دهد.
دکتر صفورا امامی؛ رتبه 2 بورد تخصصی اندودانتیکس و متخصص درمان مجدد ریشه
مراقبت های پس از جراحی ریشه باقی مانده (جامانده) در لثه
پس از استخراج، ضروری است که از بایدها و نبایدهایی که برای بهبودی دندان انجام می‌دهید آگاه باشید. دندان پزشک دستورالعمل‌های مفصلی را در مورد نحوه مراقبت از بهداشت دهان و دندان بعد از عمل جراحی به شما ارائه می‌دهد. شما باید به بدن خود زمان بدهید تا بهبودی کامل را به دست آورید. هیچ گونه حرکت سنگین یا حرکتی که باعث تکان خوردن یا حرکت اجباری سر شما شود، انجام ندهید. برای چند روزی به خوردن غذاهای سرد و نرم پایبند باشید.
با بهبود دندان می‌توانید غذاهای گرم و جامد را به مرور بخورید. محل استخراج دندان را تحریک نکنید و بگذارید روند بهبود خودش به مرور طی شود. حداقل ۴۸ ساعت پس از استخراج سیگار نکشید. مواد شیمیایی موجود در سیگار از لخته شدن و ترمیم مناسب جلوگیری می‌کند. بعد از ۲۴ ساعت از انجام عمل می‌توانید دهان خود را با آب نمک گرم بشویید. از یک دوم قاشق چای خوری نمک در یک فنجان آب استفاده کنید. معمولا بیشترین تورم و خونریزی طی یک یا دو روز پس از جراحی پایان می‌یابد و بهبودی اولیه حداقل دو هفته طول می‌کشد.
همان طور که گفتیم، پزشک شما قطعا به شما دستورالعمل‌های مفصلی در مورد اینکه چه کاری باید انجام دهید و چه انتظاری بعد از جراحی دارید، به شما می‌دهد. اگر سوالی دارید، قبل از اینکه از مطب‌دندانپزشکی خارج شوید، حتما آن را از پزشک بپرسید. فراموش نکنید که شما جراحی دندان انجام داده‌اید.
بیمار حتی پس از یک استخراج ساده، باید انتظار برخی ناراحتی‌ها را داشته باشد. ناراحتی‌هایی که معمولاً خفیف هستند و خیلی زود برطرف می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، می‌تواند درد پس از کشیدن دندان را تا حد زیادی کاهش دهد. این داروها شامل ایبوبروفن و سایر داروهای مسکن هستند. دوز مصرفی پزشک را ۳ تا ۴ بار در روز مصرف کنید. پیش از، از بین رفتن بی حسی موضعی اولین قرص‌ها را مصرف کنید. مصرف آن‌ها را به مدت سه روز ادامه دهید و دستورالعمل‌های کامل را از پزشک خود بخواهید.
در هر صورت بیشترین درد هم باید بعد از چند روز از بین برود. بریدگی در دهان بیشتر از بریدگی روی پوست خونریزی می‌کند. زیرا نمی‌تواند خشک شود و پوست جدید بسازد. پس از استخراج از شما خواسته میشود به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یک قطعه گاز استریل را به دندان بگیرید. این فشار باعث لخته شدن خون میشود. شما تا حدود ۲۴ ساعت آینده هنوز مقدار کمی خونریزی خواهید داشت. بعد از آن باید خونریزی قطع شود. لخته ایجاد شده بر روی زخم را دستکاری نکنید. برای کاهش تورم می‌توانید کیسه‌های یخ را روی صورت خود قرار دهید. اگر بعد از برطرف شدن ورم، فک شما دردناک و سفت است، کمپرس‌های گرم را امتحان کنید. برای چند روز غذاهای نرم و خنک بخورید و سپس غذاهای دیگر را امتحان کنید.
در صورت نیاز به بخیه، پزشک ممکن است از نوعی که خود به خود حل میشود استفاده کند. این کار معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد. شستشو با آب نمک گرم به حل شدن بخیه ها کمک می‌کند. البته برخی از بخیه‌ها باید توسط دندانپزشک یا جراح برداشته شوند. بعد از جراحی نباید سیگار بکشید. این اقدامات می‌تواند لخته خون را از سوراخی که دندان در آن بود خارج کند.
خطرات خارج کردن دندان
مشکلی به نام سوکت خشک در حدود ۳ درصد تا ۴ درصد کل استخراج‌ها ایجاد میشود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در سوراخ ایجاد نشود یا لخته خون خیلی زود شکسته یا تجزیه شود. در یک سوکت خشک، استخوان زیرین در معرض هوا است که می‌تواند بسیار دردناک باشد و باعث ایجاد بوی بد یا طعم بد دهان شود. به طور معمول، سوکت‌های خشک از روز سوم پس از جراحی درد ایجاد می‌کنند. سوکت خشک تا ۳۰ درصد از مواقع، هنگام برداشتن دندان‌های نهفته روی می‌دهد. همچنین بعد از استخراج های دشوار، احتمال آن بیشتر است.
سیگار کشیدن در روز جراحی خطر را بیشتر افزایش می‌دهد. خونریزی باید با پانسمان متوقف شود و ناحیه بهبود یابد. عفونت می‌تواند پس از استخراج ایجاد شود. با این حال اگر سیستم ایمنی سالم داشته باشید، احتمالاً عفونت نخواهید کرد.
نکته دیگری که در این موضوع مهم است، اگر فرد در آینده بخواهد در محل کشیدن دندان از پروتز و دندان مصنوعی استفاده کند و یا همچنین ایمپلنت انجام بدهد، باید ریشه جا مانده خارج شود. زیرا ممکن است ریشه باقی مانده و جامانده باعث ایجاد عوارض در ایمپلنت گردد و یا همچنین در زیر دندان مصنوعی موجب ایجاد درد و ناراحتی لثه شود.
چرا دندان‌ها کشیده می شوند؟
در حالی که بسیاری از نوجوانان و برخی بزرگسالان دندان عقل خود را می‌کشند، دلایل دیگری وجود دارد که ممکن است کشیدن دندان در بزرگسالی ضروری باشد. پوسیدگی زیاد دندان، عفونت دندان و شلوغی، همگی می‌توانند به کشیدن دندان نیاز داشته باشند. کسانی که بریس می‌گیرند ممکن است نیاز به این داشته باشند که یک یا دو دندان برداشته شود تا با قرار گرفتن در جای خود، جای دندان‌های دیگر خود را فراهم کنند. علاوه بر این، کسانی که تحت شیمی درمانی هستند یا قصد پیوند اعضا را دارند، ممکن است برای سالم نگه داشتن دهان خود نیاز به برداشتن دندان‌های آسیب دیده داشته باشند.
اگر دندانی در اثر پوسیدگی شکسته یا آسیب دیده باشد، دندانپزشک می‌تواند آن را با استفاده از پر کردن تاج یا روش درمانی دیگر درست کند. گاهی اوقات آسیب دیدگی زیادی برای ترمیم دندان وجود دارد. در این حالت نیاز به کشیدن دندان است. یک دندان بسیار شل نیز اگر قابل نجات نباشد، حتی با جراحی پیوند استخوان نیز، نیاز به استخراج دارد.
دلایل دیگر نیز برای کشیدن دندان وجود دارد. برخی از افراد دندان‌های اضافی دارند که مانع ورود دندان‌های دیگر میشود. گاهی اوقات هم دندان‌های شیری به موقع نمی‌ریزند که اجازه دهند دندان‌های دائمی وارد شوند. افرادی که از ناحیه سر و گردن تحت تابش قرار می‌گیرند، ممکن است نیاز به در آوردن دندان در زمینه پرتودهی داشته باشند.
افرادی که داروهای سرطانی دریافت می‌کنند، ممکن است دچار دندان‌های آلوده شوند. زیرا این داروها سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند. ممکن است دندان‌های آلوده نیاز به کشیدن داشته باشند. بعضی از دندان‌ها که بعد از پیوند اعضا می‌توانند منبع عفونت شوند، ممکن است نیاز به کشیده شدن داشته باشند. افراد مبتلا به پیوند اعضا در معرض خطر زیادی برای عفونت هستند زیرا آن‌ها باید داروهایی را مصرف کنند که باعث کاهش و تضعیف سیستم ایمنی بدن میشود.
دندان‌های عقل نیز که دندان‌های آسیای سوم نامیده می‌شوند، اغلب قبل و بعد از ورود آن‌ها کشیده می‌شوند. آن‌ها معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ می‌رویند و در صورت پوسیدگی، درد یا داشتن کیست یا عفونت باید برداشته شوند. این دندان‌ها غالباً درفک می‌رویند که می‌تواند لثه را تحریک کرده و باعث درد و تورم شود. در این حالت باید دندان برداشته شود. در صورت نیاز به برداشتن هر ۴ دندان عقل، معمولاً همزمان آن‌ها را بیرون می‌آورند.
بیشتر بخوانید؛ علائم عفونت دندان
جمع‌بندی
در این مطلب از دکتر صفورا امامی، در خصوص انواع استخراج دندان و عوارض باقی مانده ریشه در لثه بحث شد. اگر شما هم به جراحی ریشه دندان نیاز دارید، در صورتی که تا یک هفته قبل از جراحی، سرفه، گرفتگی بینی یا سرما خوردگی دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است او بخواهد از بیهوشی جلوگیری کند. اگر شب قبل از عمل تهوع و استفراغ داشتید، صبح اول وقت با مطب پزشک تماس بگیرید.
ممکن است شما نیاز به تغییر در بیهوشی برنامه‌ریزی شده داشته باشید. در روز جراحی سیگار نکشید. زیرا می‌تواند خطر یک مشکل دردناک به نام سوکت خشک را افزایش دهد. پس از استخراج، شخصی باید شما را به خانه برساند و در آنجا با شما بماند. علاوه بر این‌ها، دندانپزشک به شما دستورالعمل‌های بعد از جراحی را می‌دهد که بسیار مهم است. پس حتما آن‌ها را دنبال کنید.
