هنگام جستجوی رشته دندانپزشکی در گوگل، ممکن است فکر کنید که اولین نامی که روی صفحه ظاهر می‌شود، همان درمانی را ارائه می‌دهد که همه دندانپزشکان ارائه می‌دهند. با این حال، درست مانند بسیاری از رشته‌های پزشکی، انواع خاصی از دندانپزشکان در زمینه‌هایی تخصص دارند که گزینه‌های درمانی مشابهی را که اکثر بیماران انتظار دارند ارائه نمی‌دهند.
اگر به دنبال عصب کشی یا درمان‌های سخت ریشه دندان هستید، باید به دنبال متخصص عصب و کشی و جراح ریشه دندان باشید و اگر نیاز به ارتودنسی دارید، حتماً با یک متخصص ارتودنسی ملاقات خواهید کرد. بنابراین اگر تصمیم دارید در رشته دندانپزشکی تحصیل کنید، بهتر است قبل از هرگونه انتخاب، درک درستی از رشته دندانپزشکی و دروس و واحدهای آن داشته باشید.
در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی، راهنمای جامعی از رشته دندانپزشکی و دروس و واحدهای آن به شما ارائه داده‌ایم تا بتوانید به راحتی انتخاب خود را انجام دهید.
معرفی تخصص‌های رشته دندانپزشکی
دندانپزشک عمومی
یک دندانپزشک عمومی انواع درمان‌های پیشگیرانه، زیبایی و ترمیمی را ارائه می‌دهد. اگر به دنبال تمیز کردن دندان‌های خود هستید، می‌خواهید از طریق درمان‌های سفید کردن دندان لبخندی درخشان‌تر داشته باشید یا نیاز به ترمیم دندانی دارید که ترک خورده یا شکسته است، دندانپزشک عمومی نوع مراقبتی را که می‌خواهید دریافت کنید، ارائه می‌دهد.
یک دندانپزشک عمومی می‌تواند اکثر مشکلات سلامت دهان و دندان را که ممکن است بیمار تجربه کند، مدیریت کند و برخی از دندانپزشکان عمومی نیز درمان‌های تخصصی تری را ارائه می‌دهند. با این حال، مواقعی وجود دارد که یک دندانپزشک عمومی باید بیمار را به یک متخصص ارجاع دهد تا درمان مورد نیاز خود را به صورت تخصصی دریافت کند. این رشته‌های تخصصی شامل نام‌هایی است که ممکن است نام آنها را شنیده باشید. در ادامه سایر تخصص‌های رشته دندانپزشکی را معرفی کرده‌ایم.
متخصص ارتودنسی
زمینه ای که اکثر افراد احتمالاً با آن آشنایی دارند، متخصص ارتودنسی در صاف کردن دندان‌ها و بهبود بایت بیمار تخصص دارد. در حالی که برخی از دندانپزشکان عمومی درمان‌های ارتودنسی را ارائه می‌دهند، بسیاری از آنها همچنان بیماران را زمانی که دندان‌هایشان نیاز به صاف کردن یا تراز مجدد فک دارند، به ارتودنتیست‌های متخصص ارجاع می‌دهند. همچنین جهت بررسی مراحل ارتودنسی دندان کلیک کنید.
پریودنتیست
هنگامی که سلامت لثه بیمار به طور قابل توجهی به خطر می‌افتد، دندانپزشک عمومی ممکن است دیگر نتواند نوع درمان لازم برای بازگرداندن لثه‌ها را ارائه دهد. متخصص پریودنتیست (Periodontist) در بیماری‌هایی که به بافت لثه حمله می‌کنند تخصص دارد.
هنگامی که اشکال خفیف بیماری لثه، مانند التهاب لثه، شدید می‌شود، پریودنتیست می‌تواند درمان و مراقبت‌های لازم را برای جلوگیری از آسیب بیشتر و بازگرداندن سلامت لثه‌ها ارائه دهد. پریودنتیست علاوه بر انجام درمان‌هایی مانند صاف کردن ریشه و جرم‌گیری، می‌تواند روش‌های پیچیده‌تری مانند پیوند لثه، ایمپلنت‌های دندانی و کانال‌های ریشه را نیز انجام دهد. برای مشاهده راهکارهای درمان عفونت لثه کلیک کنید.
جراح فک و صورت
یکی دیگر از تخصص‌های دندانپزشکی، جراح فک وصورت است. این رشته از آن دست رشته‌هایی است که ممکن است بسیاری از افراد اطلاعی از وجود آن نداشته باشند. جراحان فک و صورت جراحی‌هایی را بر روی بافت نرم و سخت دهان انجام می‌دهند. آنها مسائل مربوط به لثه‌ها، کام نرم و سخت، لب‌ها، گونه‌ها و زبان را حل می‌کنند. همچنین بافت صورت را عمل می‌کنند.
بیمارانی که دندان عقل نهفته عمیقی دارند اغلب برای مراجعه به جراح فک و صورت ارجاع می‌شوند، زیرا روش برداشتن دندان عقل از لثه و حتی استخوان فک نیاز به یک نوع جراحی دقیق دهان دارد. بیمارانی که دچار ضربه شدید صورت شده‌اند نیز باید تحت عمل جراحی ترمیمی قرار گیرند و لازم است به این نوع جراح مراجعه نمایند.
اندودنتیست
در حالی که لایه بیرونی دندان‌ها، مینای دندان، می‌تواند آسیب‌های زیادی را متحمل شود، اما فضای داخلی دندان‌ها بسیار ظریف است. هنگامی‌که به پالپ، اعصاب و ریشه دندان‌ها آسیب وارد می‌شود، بیماران باید به متخصص ریشه مراجعه کنند.
هنگامی که پالپ دندان پوسیده می‌شود، متخصص اندودنتیست کانال ریشه را درمان کرده و لازم است به طور تخصصی روی ریشه دندان، درمان انجام دهد. در بیشتر موارد، پزشک سعی می‌کند قبل از برداشتن پالپ و پر کردن دندان، دندان را نجات دهد.
اگر دندانپزشک عمومی پیش بینی کند که آسیب جدی به پالپ وارد شده است، اغلب بیمار را به متخصص ریشه ارجاع می‌دهد. دکتر صفورا امامی، متخصص عصب کشی و درمان ریشه دندان، به طور تخصصی در این رشته تحصیل کرده و به بیماران خود درمان ارائه می‌دهد.
متخصص پروتزهای دندانی
بیمارانی که به دنبال پروتزهای متحرک، پروتزهای ثابت، پروتز پارسیل و ایمپلنت‌های دندانی هستند، معمولاً به این متخصص مراجعه می‌کنند. متخصص پروتز، درمان‌های مربوط به انواع پروتز را انجام می‌دهند.
متخصص اطفال
برای کنترل کودکان در رشته دندانپزشکی نیاز به تخصص استو متخصصین دندانپزشکی اطفال در دوره‌های تخصصی کنترل و هدایت کودکان آموزش دیده‌اند. علاوه بر این، درمان دندان‌های شیری برای جلوگیری از آسیب‌های شدید در دوران بزرگسالی بر عهده متخصصین اطفال است.
رشته دندانپزشکی چند ترم است؟
به طور کلی برای تحصیل در رشته دندانپزشکی لازم است 6 سال یا 12 ترم بگذرانید. دروس این دوره شامل 22 واحد دروس عمومی، 149 واحد دروس اختصاصی و 46 واحد دروس پایه است. این دروس در 2 مرحله علوم پایه و تخصص ارائه می‌شود.
دوره علوم پایه
طول تحصیل در این دوره 2 سال می‌باشد. دانشجویان در این دوره، کلیه دروس عمومی و پایه و برخی از دروس اختصاصی را به صورت نظری و عملی می‌گذرانند. دروس این دوره به صورت زیر دسته بندی می‌شود:
- دروس عمومی رشته دندانپزشکی شامل: اندیشه اسلامی 1 و 2، تاریخ اسلام، فارسی، تربیت بدنی 1 و 2، اخلاق و تربیت اسلامی، زبان خارجی، متون اسلامی(آیات و احادیث)، انقلاب اسلامی‌و ریشه‌های آن از قرن سیزدهم
- دروس علوم پایه رشته دندانپزشکی: آسیب شناسی عمومی نظری، بافت شناسی انسانی نظری، روانشناسی، عمومی، آسیب شناسی عمومی عملی، بافت شناسی انسانی عملی، ژنتیک انسانی، اصول و مبانی یارانه، بهداشت عمومی و آشنایی با نظام ارائه خدمات بهداشتی درمانی، بیوشیمی نظری، بیوشیمی عملی، ایمنی شناسی نظری، آناتومی عمومی نظری، فیزیولوژی نظری، ایمنی شناسی عملی، آناتومی عمومی عملی، فیزیولوژی عملی، جنین شناسی انسانی، انگل شناسی نظری عملی، میکروب شناسی نظری، ویروس شناسی نظری عملی، فیزیک پزشکی نظری عملی، میکروب شناسی عملی
دوره اختصاصی دندانپزشکی
برای ورود به دوره اختصاصی دندانپزشکی لازم است در آزمون جامع علوم پایه دندانپزشکی قبول شوید. پس از قبولی، طول این دوره 4 سال یا 8 ترم است و لازم است دروس اختصاصی به صورت عملی یا نظری گذرانده شود. این دور از تحصیل رشته دندانپزشکی بیشتر در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی و کلینیک‌های دندانپزشکی گذرانده می‌شود. دروس اختصاصی رشته دندانپزشکی که 149 واحد می‌باشد، به صورت زیر است:
- فارماکولوژی
- تغذیه و نقش آن در بهذاشت دهان و دندانپزشکی پیشگیری
- آسیب شناسی دهان و فک و صورت نظری 1 و 2
- اخلاق پزشکی
- کنترل عفونت در دندانپزشکی
- زبان تخصصی 1 و 2
- آسیب شناسی دهان و فک و صورت عملی 1 و 2
- بیماری‌های داخلی 1 و 2
- نظام پزشکی و طب قانونی
- روش تحقیق در علوم پزشکی
- آشنایی با وسایل و تجهیزات دندانپزشکی و نگهداری آنها
- آناتومی دندان نظری و عملی
- ارتودنسی 1 و 2 و 3 نظری
- اندودنتیکس 1 و 2 و 3 نظری
- جنین و بافت شناسی دهان، دندان و فک نظری
- بیماری‌های روانی
- ارتودنسی 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- اندودنتیکس 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- جنین و بافت شناسی دهان، دندان و فک عملی
- بیولوژی دهان
- پریودنتولوژی 1 و 2 و 3 نظری
- پریودنتولوژی 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- بیماری‌های دهان و تشخیص 1 و 2 و 3 نظری
- پروتز ثابت 1 و 2 و 3 نظری
- پروتز متحرک 1 و 2 و 3 عملی
- پروتز متحرک پارسیل 1 و 2 نظری
- بیماری‌های دهان و تشخیص 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- پروتز ثابت 1 و 2 و 3 عملی
- جراحی دهان ، فک و صورت 1 و 2 و 3 و 4 نظری
- پروتز متحرک کامل 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- پروتز متحرک کامل 1 و 2 نظری
- دندانپزشکی کودکان 1 و 2 و 3 نظری
- جراحی دهان ، فک و صورت 1 و 2 و 3 و 4 و 5 عملی
- دندانپزشکی ترمیمی 1 و 2 و 3 نظری
- دندانپزشکی ترمیم 1 و 2 و 3 و 4 عملی
- دندانپزشکی کودکان 1 و 2 عملی
- رادیولوژی دهان 1 و 2 و 3 نظری
- رادیولوژی دهان 1 و 2 و 3 عملی
- دندانپزشکی جامعه نگر نظری
- درمان جامع دندانپزشکی
- رساله 1 و 2 و 3 و 4 نظری عملی
طول دوره تحصیل رشته دندانپزشکی عمومی معمولاً 6 سال است و برخی از دانشجویان ممکن است پس از پایان تحصیل در دوره تخصصی دندانپزشکی شرکت نمایند.
دوره تخصصی رشته دندانپزشکی
دوره تخصص دندانپزشکی به طور معمول ممکن است 3 سال طول بکشد. البته تحصیل در برخی از رشته‌ها مانند جراحی فک و صورت ممکن است بیشتر طول بکشد. طول دوره تحصیل برخی از تخصص‌های رشته دندانپزشکی به صورت زیر است:
- متخصص تشخیص بیماری‌های دهان و دندان: طول دوره تحصیل در این رشته معمولاً در ایران و سایر دانشگاه‌های خارج از ایران، 3 سال است.
- ارتودنسی: طول دوره تحصیل در رشته ارتودنسی به طول تخصصی 3 سال یا 6 ترم است.
- متخصص پروتزهای دندانی: طول دوره تحصیل در این تخصص نیز 3 سال می‌باشد.
- متخصص بیماری‌های لثه: مدت زمان تحصیل در این رشته تخصصی دندانپزشکی، 3 سال یا 6 ترم است که دانشجویان در زمینه بیماری‌های لثه و ایمپلنت به طور تخصصی تحصیل می‌کنند.
متخصصین رشته‌های دندانپزشکی پس از دریافت تخصص در یک آزمون جامع شرکت کرده و پس از قبولی در آزمون، می‌توانند دانشنامه یا گواهی بورد تخصصی دریافت نمایند.
آیا فلوشیپ همان تخصص است؟
خیر فلوشیب با تخصص فرق دارد. دریافت مدرک تخصص در رشته دندانپزشکی به وسیله امتحان ورودی دانشگاه‌ها صورت گرفته و اغلب در تمامی رشته‌ها 3 سال طول می‌کشد. اما دوره فلوشیپ یک دوره آموزشی محدود در یک زمینه تخصصی خاص است. این دوره معمولاً توسط برخی از کشورها به صورت آزاد توسط دانشگاه ارائه می‌شود. در ایران نیز دوره فلوشیپ تحت نظارت وزارت بهداشت و از طریق آزمون پذیرش انجام می‌شود.
