عفونت دندان یا آبسه، مجموعه‌ای از چرک و باکتری است که در داخل دندان یا لثه تشکیل می‌شود. بدون درمان مناسب، عفونت دندان می‌تواند به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند که این خود می‌تواند منجر به عوارض جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی شود. برای کاهش خطر عوارض، فرد باید در اسرع وقت به دنبال درمان عفونت دندان باشد. اگر بهداشت دهان و دندان کامل رعایت نشود، پلاک‌ها رو سطح دندان‌ها تجمع می‌کنند و فضای مناسبی برای رشد انواع باکتری‌ها فراهم می‌گردد.
در این مطلب از دکتر صفورا امامی، متخصص درمان ریشه و کانال، ما به شرح آنچه اتفاق می‌افتد و هنگامی که عفونت دندان گسترش می‌یابد می‌پردازیم و همچنین اطلاعاتی در مورد نحوه درمان و پیشگیری از عفونت دندان را به شما ارائه می‌دهیم.
درصورت نیاز به اطلاعات درباره بهترین متخصص عصب کشی تهران کلیک کنید.
برای تعیین وقت ملاقلات (ویزیت) با شماره‌های مطب دکترا صفورا امامی تماس بگیرید؛ 02126255102 و 02126255088
چه اتفاقی می‌افتد که عفونت ریشه دندان گسترش پیدا می‌کند؟
اگر عفونت دندان درمان نشود، می‌تواند به صورت و گردن هم برسد. دهان پر از باکتری‌های موجود در غذاها، بزاق و پلاک است. گاهی اوقات این باکتری‌ها می‌توانند وارد دندان یا زیر خط لثه شوند و در نتیجه باعث عفونت و آبسه دندان شوند. آبسه یک اصطلاح پزشکی برای جیب چرک و باکتری است که در بافت‌های بدن تشکیل می‌شود. در بیشتر موارد، عفونت دندان به راحتی قابل درمان است. با این حال، فردی که درمان را به تعویق می‌اندازد، در معرض خطر ابتلا به عوارض زیر است:
- استئومیلیت: عفونت استخوان اطراف دندان است.
- ترومبوز سینوس غاری: عفونت‌های رگ‌های خونی داخل سینوس‌ها است.
- سلولیت: عفونت پوست و چربی مستقیم در زیر پوست است.
- آبسه پارافارنکس: آبسه‌ای در پشت دهان است.
- سپسیس: یک بیماری پزشکی جدی که در آن سیستم ایمنی بدن به شدت نسبت به عفونت در خون واکنش نشان می‌دهد.
بدون درمان، عفونت دندان می‌تواند به صورت و گردن هم برسد. عفونت‌های شدید حتی ممکن است به نقاط دور دست بدن نیز گسترش پیدا کند. در بعضی موارد، ممکن است سیستمیک شوند و بر روی چند بافت و سیستم بدن تأثیر بگذارند.
علائم و نشانه‌ها
معمولا به ندرت اتفاق می‌افتد که عفونت دندان به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کند. با این حال، اگر این اتفاق بیفتد، عواقب آن می‌تواند بسیار شدید باشد. علائم زیر می‌تواند نشان دهنده گسترش عفونت دندان به قسمت دیگری از بدن باشد. فردی که مشکوک به عفونت دندان است و دچار هریک از علائم زیر می‌شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
- - زبان و دهان دردناک
- - تورم صورت گردن و گونه‌ها
- - احساس خارش یا سوزش روی پوست
- - حالت تهوع و استفراغ
- - تب و سردرد شدید
- - دو دید شدن یا از دست دادن بینایی
- - افتادگی پلک‌ها
- - تنفس دشوار
- -گیجی
انواع عفونت ریشه دندان
همانطور که گفتیم، آبسه دندان جیب چرکی است که می‌تواند در قسمت‌های مختلف دندان در نتیجه عفونت باکتریایی ایجاد شود و گاهی اوقات دندان آبسه شده نیز نامیده می‌شود. یک دندان آبسه‌دار، باعث دردی متوسط تا شدید می‌شود که ممکن است گاهی به گوش یا گردن شما تابانده شود.
در صورت عدم درمان، دندان آبسه شده می‌تواند به یک وضعیت جدی و تهدید کننده زندگی تبدیل شود. سه نوع رایج آبسه عبارتند از: آبسه پری اپیکال، آبسه پریودنتال و آبسه لثه که در ادامه توضیحاتی در مورد هر کدام از آن‌ها ارائه می‌دهیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع مختلف عفونت ریشه دندانی و چگونگی شناختن آن‌ها، ادامه مطلب را بخوانید.
آبسه پری اپیکال: آبسه پری اپیکال، یک آبسه در انتهای ریشه دندان است. باکتری‌ها معمولا از طریق یک حفره وارد پالپ که قسمت نرم دندان است، می‌شوند
آبسه پریودنتال: این یک آبسه روی لثه و کنار ریشه دندان است. همچنین ممکن است به بافت و استخوان اطراف نیز گسترش پیدا کند. بیماری لثه معمولا این نوع عفونت را ایجاد می‌کند.
آبسه لثه: یک عفونت روی لثه است. بدنه خارجی آن به صورت پوسته پوسته در لثه‌های شما جاسازی می‌شود.
علائم اصلی آبسه دندان، درد تپنده نزدیک دندان و لثه است یا درد معمولا به صورت ناگهانی بروز می‌کند و با گذشت زمان شدت می‌یابد. علاوه بر این، درد ممکن است به گوش برسد. علائم دیگر عبارتند از: دردی که به گوش و گردن شما تابیده می‌شود، دردی که هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود، درد در هنگام جویدن یا گاز گرفتن، قرمزی و تورم صورت، لثه‌های متورم و قرمز، تغییر رنگ یا شل شدن دندان‌ها، حساسیت دندان، طعم ناخوشایند دهان و بوی بد آن و تب.
پزشک چگونه عفونت ریشه دندان را برطرف می‌کند؟
نوع درمانی که فرد برای عفونت دندان دریافت می‌کند، به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله:
- - محل اولیه آبسه
- - میزان گسترش عفونت در دهان و دندان بیمار
- - میزان واکنش سیستم ایمنی بدن بیمار در برابر عفونت
درمان‌های احتمالی عفونت دندان
درمان کانال ریشه (RCT) ممکن است برای درمان آبسه در ریشه و اعماق دندان لازم باشد. این روش شامل سوراخ کاری در دندان، برای از بین بردن چرک و باکتری‌های جمع شده در ریشه است. پس از آن، دندانپزشک فضا را با ماده‌ای مانند لاستیک، به نام گوتا پرکا پر خواهد کرد. هنگامی که دندان بهبود پیدا کرد، دندانپزشک آن را با تاج و پر کردن دائمی ترمیم می‌کند تا از عفونت‌های بعدی جلوگیری شود.
عمل اپیکو
گاهی اوقات (RCT) برای خلاص شدن از عفونت دندان کافی نیست. در چنین مواردی، دندان پزشک ممکن است روشی به نام اپیکو یا برداشتن انتهای ریشه را توصیه کند. این روش شامل باز شدن لثه‌ها برای از بین بردن انتهای ریشه دندان همراه با هرگونه بافت آلوده است.
آنتی بیوتیک‌ها
همچنین ممکن است یک دندانپزشک برای کاهش عفونت و جلوگیری از انتشار آن، آنتی بیوتیک تجویز کند. اگر عفونت از قبل گسترش یافته باشد، ممکن است لازم باشد فرد دوره درمان آنتی بیوتیکی خود را طولانی‌تر کند. متناوباً ممکن است لازم باشد که به نوع دیگری از آنتی بیوتیک روی بیاورد.
اگر عفونت شدید باشد، ممکن است فرد نیاز به ماندن در بیمارستان و دریافت آنتی‌بیوتیک از طریق قطره داخل وریدی داشته باشد.
زهکشی
در موارد خاص، ممکن است لازم باشد چرک به طور مستقیم از محل عفونت تخلیه شود. به عنوان مثال، ممکن است تخلیه برای برداشتن چرک از آبسه پارافارنکس در پشت دهان لازم باشد.
درمان سپسیس
سپسیس یک بیماری پزشکی جدی است که زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به شدت نسبت به عفونت در خون واکنش نشان می‌دهد. سپسیس درمان نشده می‌تواند منجر به شوک سپتیک شود. با شوک سپتیک، فشار خون فرد به طور خطرناکی پایین می‌آید که می‌تواند منجر به نارسایی عضو و حتی مرگ بیمار شود.
افرادی که سپسیس دارند، نیاز به درمان از یک بخش مراقبت‌های ویژه دارند. چنین درمانی معمولاً شامل آنتی بیوتیک و مایعات داخل وریدی است. سایر روش‌های درمانی ممکن است برای حمایت از اندام‌های بدن و محدود کردن آسیب‌های ناشی از عفونت لازم باشد. چنین درمانی ممکن است شامل دیالیز یا جراحی باشد.
پیشگیری قبل از عفونت ریشه دندان
در صورت بروز عفونت دندان فرد باید فوراً به دندانپزشک پزشک خود مراجعه کند. اما نکات زیر باید به کاهش ابتلای فرد به عفونت دندان کمک کند:
- - مسواک زدن دندان‌ها دوبار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
- - از شستشوی دهان یا نوشیدن هرچیزی بلافاصله پس از مسواک زدن اجتناب کنید.
- - حداقل یک بار در روز از نخ دندان یا برس بین دندانی استفاده کنید.
- - محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و نوشیدنی‌ها
- - به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
چه موقع باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
فرد باید در اولین نشانه عفونت دندان، به دندان پزشک خود مراجعه کند. قطعا درمان زود هنگام به شما کمک می‌کند تا از انتقال عفونت به سایر بافت‌ها جلوگیری کنید. عفونت دندان که گسترش پیدا کرده است، یک فوریت پزشکی به حساب می‌آید. چنین عفونت‌هایی می‌توانند به سرعت گسترده و شدید شوند. عفونت‌های سیستمیک حتی می‌توانند زندگی فرد را تهدید کنند.
شخص مبتلا باید در اسرع وقت با یک دندانپزشک برای قرار ملاقات اورژانسی تماس بگیرد. اگر دندانپزشک در دسترس نیست، فرد باید به بخش اورژانس نزدیکترین بیمارستان محل زندگی خود مراجعه کند. یک دندانپزشک یا پزشک، روش‌هایی را برای هدف قرار دادن عفونت و جلوگیری از گسترش بیشتر آن ارائه می‌دهد.
در این مطلب از دکتر صفورا امامی به علائم، عوامل ایجاد و درمان عفونت ریشه دندان پرداخته شد. خوشبختانه امروزه بیشتر عفونت‌های دندان به راحتی قابل درمان هستند. با این حال، اگر فردی درمان را به تاخیر بیاندازد، عفونت دندان می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن او گسترش یابد و پس از گسترش عفونت، می‌تواند به سرعت منجر به عوارض شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی شود. بنابراین کسی که به گسترش عفونت دندان خود مشکوک است، باید فوراً تحت درمان پزشکی قرار گیرد. موثرترین راه پیشگیری از عفونت دندان، رعایت بهداشت دهان و دندان است. افراد می توانند این کار را با محدود کردن مصرف قند، مسواک زدن دوبار در روز و مراجعه منظم به دندانپزشک انجام دهند.
