همان‌طور که میدانید، لبخند سفید مرواریدی نشانه بهداشت دهان و دندان است. بنابراین، یک دندان سیاه می‌تواند برای بسیاری از افراد نگران‌کننده باشد. یک دندان سیاه بر روی لبخند و اعتمادبه‌نفس شما تأثیر می‌گذارد. اولین چیزی که به‌عنوان علت سیاهی به ذهن شما می‌رسد، عادت‌های غلط بهداشتی و مراقبت نامناسب از دندان است. اما این را بدانید که اگرچه که عادت‌های بهداشتی نامناسب می‌توانند منجر به ایجاد لکه شوند؛ اما ممکن است تقصیر از شما و مراقبت‌های دندان شما نباشد. حتی کسی که به‌طور مرتب مسواک میزند و نخ دندان می‌کشد، بسته به سبک زندگی و رژیم غذایی‌اش ممکن است لکه‌های سیاه را در دندان خود مشاهده کند.
درک اینکه چه عواملی باعث ایجاد لکه‌های سیاه می‌شود، می‌تواند به شما کمک کند تا لبخند سفید و براق خود را احیا کنید. توصیه‌ها و خدمات دکتر صفورا امامی به‌عنوان متخصص درمان ریشه دندان و کانال در این زمینه همواره می‌تواند به علت‌یابی، درمان مشکل و بازیابی کامل سلامت دندان شما کمک کند.
درباره علائم درد ضربان دار دندان بیشتر بدانید.
چه عواملی باعث سیاه شدن دندان می‌شوند؟
دلایل زیادی وجود دارند که باعث سیاه شدن دندان می‌شوند. از لکه شدن ساده تا مرگ دندان می‌توانند علت این سیاهی یا تیرگی باشند. اما اگر به‌طور دقیق و علمی بخواهیم به شرح علت تغییر رنگ دندان بپردازیم، می‌توان گفت که سفیدی دندان به دلیل کلسیمی است که در سطح دندان قرار دارد و از بین رفتن آن به هر دلیلی می‌تواند موجب تغییر رنگ دندان شود. به‌طورکلی عوامل سیاه شدن دندان به دودسته خارجی و داخلی تقسیم می‌شوند:
عوامل خارجی: آسیب‌های خارجی از بیرون دندان ایجاد می‌شوند و شامل ساخت تارتار، ایجاد لکه‌ها، آسیب به مینا دندان هستند.
عوامل داخلی: عواملی داخلی از داخل شروع می‌شوند و به سمت خارج پیشرفت می‌کنند. این حالت وقتی اتفاق می‌افتد که یک شرایط درون دندان باعث پوسیدگی و آسیب شود.
معمولاً دندان به‌صورت یک‌شبه سیاه نمی‌شود و باگذشت زمان این اتفاق می‌افتد. در حالت ایده آل، فرد می‌تواند قبل از اینکه آسیب خیلی جدی شود به دندانپزشک مراجعه کند. برخی از دلایل رایج خارجی و داخلی دندان‌های سیاه موارد زیر را شامل می‌شوند:
- باکتری‌ها با از بین بردن مینای دندان، سوراخ‌های کوچکی را پشت سر می‌گذارند. این سوراخ‌ها می‌توانند ظاهری تیره به خود بگیرند. به‌این‌ترتیب، دندان دچار پوسیدگی و حفره‌های داخلی می‌شود.
- ایجاد عفونت در پالپ دندان (بخش نرم دندان) به‌مرورزمان موجب سیاهی دندان می‌شود. این مورد نیز مانند پوسیدگی دندان، جزو عوامل داخلی تیرگی دندان به شمار می‌آید.
- ترمیم دندان نیز می‌تواند ظاهر دندان را سیاه نشان دهد. پرکردگی‌ها و روکش‌هایی که حاوی آمالگام، به‌ویژه سولفید نقره هستند، می‌توانند دندان‌ها را سیاه نشان دهند.
- لکه شدن دندان یکی دیگر از عوامل است. خوردن و نوشیدن خوراکی‌های تیره مانند چای و نوشابه می‌توانند دندان‌ها را لکه‌دار کنند.
- مصرف داروهایی خاص مانند مکمل‌های مایع آهن می‌توانند منجر به لکه شدن دندان شوند.
- عامل سیاهی دندان شما ممکن است تجمع تارتارها باشد. تارتار، پلاک سخت شده‌ای است که می‌تواند روی دندان‌ها و لثه تجمع کند و معمولاً در زیرخط لثه ظاهر می‌شود. در ابتدا ممکن است رنگی مشابه دندان شما را داشته باشد؛ اما می‌تواند به شکل لکه نیز ظاهر شود. درواقع تارتارها سریع‌تر از دندان‌های طبیعی لکه‌دار می‌شوند. زیرا از ترکیباتی تشکیل‌شده‌اند که از بزاق خارج می‌شوند. عامل اصلی تجمع تارتارها، عدم رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان است.
- مصرف دخانیات مانند سیگار کشیدن و حتی جویدن تنباکو می‌تواند دندان‌ها را به میزان قابل‌توجهی تحت تأثیر قرار دهد و در آن تجمعات باکتریایی ایجاد کند.
لازم به ذکر است که این عوامل به‌تنهایی نمی‌توانند موجب سیاهی دندان شما شده باشند. یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در سیاه شدن دندان، تداوم عادت‌های رفتاری مانند نوشیدن نوشابه، مصرف تنباکو و بهداشت ضعیف دهان و دندان است.
بهداشت دندان و عادت‌های رفتاری و غذایی می‌توانند تأثیر چشمگیری در سلامتی و زیبایی دندان شما داشته باشند. فراموش کردن مسواک زدن و عدم استفاده از نخ دندان به‌مرورزمان باعث ایجاد لکه‌های ناشی از باقی ماندن مواد غذایی دردهان یا پلاک می‌شود. استفاده از موادی مانند تنباکو، چای سیاه، قهوه و نوشابه می‌تواند در مراحل اولیه ایجاد لک در دندان کند. اگر برنامه بهداشت دهان و دندان شما به‌اندازه کافی کامل نیست که بتواند هرروز باکتری‌های تولیدکننده اسید را از بین ببرد، درنهایت اسید به‌تدریج دندان شما را از بین می‌برد.
بیماری هایی که عامل سیاهی دندان هستند
اگر همراه با مشکلات لثه (لثه‌های قرمز و متورم یا مشاهده خونریزی از لثه)، روی دندان شما تارتار سیاه وجود دارد، این ممکن است نشانه‌ای از بیماری لثه باشد. اگر هنوز در مراحل اولیه هستید، می‌توانید از دهان‌شویه فلوراید استفاده کنید تا لثه شما را سالم نگه دارد. لازم به ذکر است که تارتارها فقط باید توسط دندانپزشک یا متخصص اندودنتیست برداشته شوند.
مرگ یک دندان
وقتی یک‌دندان از بین می‌رود، خون‌رسانی (که رنگ طبیعی و سالم دندان را به دندان می‌بخشد) متوقف می‌شود. ازآنجاکه دندان مواد مغذی موردنیاز خود را دریافت نمی‌کند، تیره شدن و مرگ تدریجی آن آغاز می‌شود. اگر یک‌دندان مرده درمان نشود، از بین رفتن و تجزیه بافت داخلی دندان و سیاه شدن آن را در پی دارد.
آیا دندان پس از عصب کشی سیاه می‌شود؟
یک تصور غلط رایج این است که دندان پس از روت کانال (عصب کشی) سیاه می‌شود. این در حالی است که دندان‌ها اغلب قبل از عصب کشی سیاه می‌شوند؛ زیرا دندان پوسیده و از داخل تجزیه می‌شود. اگر درمان روت کانال به‌خوبی انجام شود، تمام بافت‌های تجزیه‌شده از بین می‌روند و سیاهی بدتر نمی‌شود. بااین‌حال، ممکن است مقداری تیرگی دندان بعد از عصب‌کشی ایجاد شود که دقیقاً به نحوه درمان، ماده استفاده‌شده یا جنس دندان شما بستگی دارد.
آیا دندان ضربه خورده سیاه می‌شود؟
اگر ضربه محکم نبوده باشد، لزوماً سیاه نمی‌شود. اگر ضربه به‌قدری محکم بوده باشد که به خون‌رسانی دندان آسیب برساند (در صورت از بین رفتن عصب) ممکن است دندان شروع به سیاه شدن کند. اگر به دندان شما ضربه‌ای واردشده است و در لثه ناحیه دندان خونریزی مشاهده کردید، توصیه می‌کنیم برای بررسی دقیق‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا سفید شدن دندان بدون مراجعه دندانپزشک ممکن است؟
معمولاً افراد حتی با بهترین مراقبت در خانه نیز نمی‌توانند دندان‌های سیاه را اصلاح کنند. کیت‌های سفیدکننده خانگی ممکن است به تغییر رنگ خفیف کمک کنند؛ اما دندان‌های سیاه نیاز به درمان حرفه‌ای توسط یک متخصص دندانپزشکی دارند. دندانپزشک دندان شما را معاینه می‌کند، دلایل اساسی ایجاد سیاهی را مشخص می‌کند و روش‌های درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهد.
بیشتر بخوانید؛ سفید کردن دندان با زردچوبه
درمان تیرگی ناشی از تارتار
اگر علت اصلی سیاهی دندان شما تارتار باشد، تنها دندانپزشک می‌تواند به رفع آن رسیدگی کند. این کار به‌طورمعمول با تراشیدن تارتارهای روی دندان انجام می‌شود. ممکن است دندان پزشک از ابزارهای اولتراسونیک به‌منظور درمان دندان استفاده کند که از لرزش برای شکستن تارتار و برداشتن آسان‌تر آن بهره ببرد می‌گیرد.
درمان تیرگی ناشی از عادت‌های رفتاری و غذایی
درصورتی‌که علت تغییر رنگ دندان شما استفاده از چای، نوشابه و یا استعمال دخانیات باشد، نیاز است سریعاً عادات رفتاری و تغذیه‌ای خود را تغییر دهید تا این رویه ادامه پیدا نکند. اگر دندان شما در مراحل اولیه تغییر رنگ باشد، می‌توانید در خانه از کیت‌های سفیدکننده دندان استفاده نمایید.
درمان تیرگی ناشی از پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان ممکن است داخل یا بیرون دندان را در برگرفته باشد. به‌این‌ترتیب، دندانپزشک با توجه به شرایط پوسیدگی دندان به سه روش می‌تواند به شما کمک کند.
- پوسیدگی سطحی باشد: در این صورت دندانپزشک می‌تواند قسمت پوسیده را برداشته و جای آن را با استفاده از مواد مخصوص پر کند.
- پوسیدگی عمقی باشد: اگر پوسیدگی به عمق رسیده است، اما امکان نجات آن وجود دارد؛ دندانپزشک می‌تواند با پر کردن و روکش دندان به شما کمک کند.
- پوسیدگی غیرقابل‌جبران باشد: در این صورت راه دیگری جز کشیدن و جایگزین کردن دندان (روش‌هایی مانند ایمپلنت) برای دندان پزشک شما باقی نمی‌ماند.
درمان تیرگی براثر ضربه
در افرادی که علت سیاهی دندان آن‌ها ضربه به دندان در گذشته نه‌چندان دور است، عامل تغییر رنگ دندان تجزیه فرآورده‌های خونی در پالپ دندان است. این تغییر رنگ دائمی است، به‌صورت خودبه‌خودی نیز به حالت اصلی برنمی‌گردد و برجسته‌تر از بقیه دندان‌های شما می‌شود.
لازم به ذکر است که سفید شدن دندان‌های مرده نیز امکان‌پذیر است. این سفید کردن با استفاده از ژل پر اکسید که می‌تواند دندان‌ها را به‌طور قابل‌توجهی سفید کند، اتفاق می‌افتد . بااین‌حال، گاهی اوقات سفید کردن دندان‌ها از این طریق به‌تنهایی برای سفید شدن دندان مرده کافی نیست و باید از گزینه‌های دیگری مانند ترمیم یا روکش دندان بهره برد.
نکات پیشگیری از سیاه شدن دندان
همیشه این را شنیده‌ایم که پیشگیری بهتر از درمان است. اما بسیاری از ما به آن عمل نمی‌کنیم. این در حالی است که افراد اغلب با رعایت بهداشت دندان می‌توانند از سیاهی دندان جلوگیری کنند. توصیه همیشگی ما به شما رعایت نکات زیر است:
- پرهیز از غذاهای شیرین
- برنامه‌ریزی ویزیت‌های منظم دندانپزشکی
- مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید
- حداقل دو بار در روز تمیز کردن یا نخ دندان کشیدن بین دندان‌ها
دندان‌ها نقش بسیار مهمی در زیبایی، اعتمادبه‌نفس و روتین زندگی ما دارند. یک‌دندان خراب می‌تواند موجب دردهای پی‌درپی، کاهش اعتمادبه‌نفس و از بین رفتن اشتها یا توانایی جویدن بسیاری از غذاها شود که درنهایت می‌تواند بسیار آزاردهنده و طاقت‌فرسا باشد. دکتر صفورا امامی به‌عنوان متخصص عصب کشی و کانال ریشه دندان یکی از باتجربه‌ترین دندانپزشکان داخلی است که با استفاده از به‌روزترین دانش دنیا می‌تواند شما را در سلامت هر چه‌بهتر دندان‌هایتان یاری دهد.
