عفونت دندان حفره ای از چرک (آبسه) است که در اثر تکثیر باکتری‌ها ایجاد می‌شود. معمولاً یک آبسه در پالپ یا بافت نرم و زنده داخل دندان قرار دارد. آبسه پری اپیکال از عفونت در پالپ ایجاد شده که در ریشه دندان باعث بروز آبسه می‌شود، در حالی که آبسه پریودنتال بین دندان و بافت لثه اطراف آن ایجاد می‌شود.
علائم عفونت دندان ممکن است شامل دندان درد شدید، حساسیت به گرما و سرما، تورم غدد، تورم در لثه‌ها، بوی بد دهان و درد هنگام جویدن غذا باشد. اگر عفونت به استخوان‌های اطراف گسترش یابد، ممکن است خطرناک بوده و دندانپزشک برای رفع عفونت، آنتی بیوتیک تجویز کند. درباره آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های دندان و این که آیا مصرف آنها به تنهایی کافی است یا خیر در این مقاله از وب سایت دکتر صفورا امامی، صحبت خواهیم کرد.
چه زمانی از آنتی بیوتیک برای عفونت دندان استفاده می‌شود؟
عفونت دندان همیشه به آنتی بیوتیک نیاز ندارد. در بسیاری از موارد، ممکن است خود به خود برطرف شوند. شستشو با آب نمک گرم یا مصرف داروهای بدون نسخه، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، ممکن است به کاهش درد و تورم دندان کمک کند.
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) توصیه می‌کند که دندانپزشکان به دلیل عوارض جانبی احتمالی، از تجویز آنتی بیوتیک برای اکثر عفونت‌های دندان خودداری کنند. درمان‌های دندانپزشکی، پر کردن سطحی، تمیز کردن عمقی دندان یا عصب کشی (درآوردن پالپ عفونی از دندان) ممکن است گاهی اوقات لازم باشد. با این حال، اگر شما دچار نقص ایمنی هستید (سیستم ایمنی ضعیفی دارید) یا اگر عفونت دندان در حال گسترش است و علائم زیر را مشاهده کردید، دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
- تب
- خستگی
- کسالت
- تورم در فک یا گردن
- درد یا تورم شدید که از بین نمی‌رود.
در صورت عدم درمان، عفونت دندان ممکن است به استخوان‌ها و بافت‌های اطراف سرایت کند. این می‌تواند منجر به عوارض جدی سلامتی از جمله موارد زیر شود:
- از دست دادن دندان
- عفونت خون
- پنومونی (عفونت ریه)
- عفونت مغزی
- اندوکاردیت (عفونت در قلب)
اگر عفونت شدید دندان دارید، دندانپزشک ممکن است یک دوره آنتی بیوتیک برای جلوگیری از گسترش آن تجویز کند.
آیا مراجعه به دندانپزشک ضروری است؟
اگر مشکوک به عفونت دندان هستید، بسیار مهم است که فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان درد شدید دارید که از بین نمی‌رود، اگر لثه‌هایتان قرمز و ملتهب است یا اگر حباب‌های جوش مانند در امتداد خط لثه مشاهده کردید، هرچه سریع‌تر یک قرار ملاقات با دندانپزشک خود تنظیم کنید.
آیا بی توجهی به عفونت ریشه دندان خطرناک است؟ کلیک کنید.
مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دندان
دندانپزشک می‌تواند با یک معاینه فیزیکی کامل، عفونت دندان را تشخیص دهد. همچین برای تشخیص دقیق‌تر، از آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس استفاده می‌شود. اگر عفونت دندان شما شدید یا مداوم باشد، ممکن است دندانپزشک آنتی بیوتیک تجویز کند. هدف از مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت دندان جلوگیری از از دست دادن دندان و سایر عوارض جدی سلامتی است. طبق نظر ADA، آنتی بیوتیک‌های تجویزی ابتدایی برای عفونت دندان عبارتند از:
- آموکسی سیلین خوراکی
- پنی سیلین V پتاسیم خوراکی
آموکسی سیلین و پنی سیلین V پتاسیم هر دو در دسته ای از آنتی بیوتیک‌ها هستند که به عنوان داروهای پنی سیلین شناخته می‌شوند. آنها برای مبارزه با عفونت‌ها از طریق کشتن باکتری‌ها یا توقف رشد آنها کار می‌کنند. این نوع پنی سیلین برای درمان عفونت‌های ویروسی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اگر به داروهای پنی سیلین حساسیت دارید، دندانپزشک ممکن است یکی از آنتی بیوتیک‌های زیر را به جای آن تجویز کند:
- آزیترومایسین خوراکی
- کلیندامایسین خوراکی
- سفالکسین خوراکی
آزیترومایسین، کلیندامایسین و سفالکسین همگی معمولاً برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شوند.
دوز مصرفی آنتی بیوتیک جهت درمان عفونت‌های دندان
توصیه‌های فعلی ADA برای دوز مصرفی آنتی بیوتیک جهت درمان عفونت‌های دندان به شرح زیر است:
- آموکسی سیلین خوراکی: 500 میلی گرم، سه بار در روز
- پنی سیلین V پتاسیم خوراکی: 500 میلی گرم، چهار بار در روز
- آزیترومایسین خوراکی: 500 میلی گرم در روز اول و سپس 250 میلی گرم به مدت چهار روز.
- کلیندامایسین خوراکی: 300 میلی گرم، چهار بار در روز
- سفالکسین خوراکی: 500 میلی گرم، چهار بار در روز
مدت زمان مصرف آنتی بیوتیک
مدت زمان مصرف یک دوره آنتی بیوتیک برای درمان عفونت دندان به صورت زیر است:
- آموکسی سیلین خوراکی: سه تا هفت روز
- پنی سیلین V پتاسیم خوراکی: سه تا هفت روز
- آزیترومایسین خوراکی: پنج روز
- کلیندامایسین خوراکی: سه تا هفت روز
- سفالکسین خوراکی: سه تا هفت روز
برخی از علائم عفونت دندان باید پس از دو تا سه روز از بین بروند. با این حال، مهم است که دوره کامل آنتی بیوتیک را طبق تجویز دندانپزشک مصرف کنید، حتی اگر به سرعت احساس بهبودی داشته باشید. اگر مصرف آنتی بیوتیک‌ها را خیلی زود قطع کنید، ممکن است عفونت شما باقی بماند. همچنین ممکن است خطر ابتلا به عفونت باکتریایی مقاوم به آنتی بیوتیک را افزایش دهید.
عوارض استفاده از آنتی بیوتیک برای عفونت دندان
آنتی بیوتیک‌هایی پنی سیلین، مانند آموکسی سیلین و پنی سیلین V پتاسیم، معمولاً آنتی بیوتیک‌های ابتدایی هستند که دندانپزشکان برای درمان عفونت دندان تجویز می‌کنند. با این حال، واکنش‌های آلرژیک به پنی سیلین‌ها رایج است. اگر پس از مصرف داروهای نوع پنی سیلین سابقه علائم آلرژی (مانند کهیر، تورم یا فشار خون پایین) دارید، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. در این گونه موارد ممکن است یک آنتی بیوتیک ماکرولید مانند کلیندامایسین برای رفع عفونت شما تجویز شود.
در برخی موارد نیز دندانپزشک ممکن است نوع دیگری از آنتی بیوتیک را تجویز کند، مانند:
- آگمنتین (آموکسی سیلین با کلاولانات)
- فلاژیل (مترونیدازول)
این داروها معمولاً در صورتی تجویز می‌شوند که سایر آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان علائم مؤثر نباشند یا اگر عفونت دندان شروع به گسترش کرده باشد.
اثرات جانبی آنتی بیوتیک‌ها
برخی از شایع ترین عوارض جانبی آنتی بیوتیک‌ها شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- سردرد
- اسهال
- عفونت قارچی
- تغییر در طعم دهان
- کهیر
- دشواری در تنفس
- خس خس سینه
- قرمزی پوست یا تاول
- تورم در صورت، چشم‌ها یا دهان
- گرفتگی معده
- درد مفاصل
- بدتر شدن علائم عفونت دندان
- تب
راه‌های جلوگیری از عفونت دندان
آبسه و عفونت دندان گاهی اوقات ممکن است به دلیل ترک خوردگی دندان، آسیب یا شکستگی دندان ایجاد شود. با این حال، در بیشتر موارد، عفونت دندان به دلیل پوسیدگی دندان رخ می‌دهد. بهترین راه برای پیشگیری از عفونت دندان رعایت بهداشت دهان و دندان است. در اینجا به چند راهکار برای محافظت از دندان در برابر پوسیدگی و بیماری لثه اشاره کرده‌ایم:
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- به طور منظم از نخ دندان یا از مسواک‌های بین دندانی استفاده کنید تا پلاک‌های صعب العبور را از بین دندان‌های خود پاک کنید.
- مصرف قند را به خصوص بین وعده‌های غذایی محدود کنید.
- به طور منظم برای تمیز کردن و معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه مدت طول می‌کشد تا آنتی بیوتیک‌ها اثر کنند؟
آنتی بیوتیک دارویی است که برای از بین بردن یا کاهش رشد باکتری‌ها استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عفونت را با حمله به دیواره اطراف باکتری، تداخل در تولید مثل یا با مسدود کردن تولید پروتئین آنها درمان کنند. اگرچه ممکن است بلافاصله متوجه آن نشوید، اما آنتی بیوتیک‌ها به محض شروع مصرف، شروع به کار می‌کنند. پس از مصرف آنتی بیوتیک معمولاً در عرض 2 تا 3 روز، احساس بهتری خواهید داشت و شاهد بهبودی در عفونت خواهید بود. به طور متوسط، یک دوره کامل آنتی بیوتیک بسته به نوع استفاده شده بین 7 تا 14 روز طول می‌کشد.
در اغلب موارد، عفونت‌ها زمانی برطرف می‌شوند که آنتی بیوتیک‌ها به درستی استفاده شوند، اما مواردی وجود دارد که اثربخش نیستند، مانند درمان یک دندان با عفونت بسیار شدید. در این گونه موارد، برای جلوگیری از کشیدن دندان، نیاز به درمان کانال ریشه یا عصب کشی خواهید داشت.
چرا آنتی بیوتیک‌ها برای درمان کامل عفونت ریشه دندان موثر نیستند؟
همانطور که اشاره کردیم، به عفونت‌های دهان آبسه نیز می‌گویند. پاکت‌های کوچک، چرک و بافت مرده را در خود نگه می‌دارند که می‌تواند به صورت برآمدگی جوش مانند روی لثه ظاهر شود که معمولاً نزدیک ریشه دندان است. اغلب، این عفونت‌ها، نتیجه پوسیدگی درمان نشده، شکست در کار دندانپزشکی، تروما یا ترک خوردگی دندان است.
اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، می‌تواند باعث ورود باکتری به ریشه شود. سپس باکتری‌ها از بافت‌های عصبی و عروق خونی شما تغذیه می‌کنند. این کار، به آنها اجازه می‌دهد تا پخش و تکثیر شده و در دهان باعث آسیب شوند. در این مرحله، آنتی‌بیوتیک‌ها برای حل مشکل کافی نیستند، زیرا علت اصلی عفونت را درمان نمی‌کنند و لازم است ریشه دندان به طور اصولی درمان شود.
خلاصه و نتیجه‌گیری
عفونت دندان حفره ای از چرک است که در داخل پالپ دندان به دلیل تکثیر باکتری‌ها ایجاد می‌شود. عفونت دندان معمولاً در اثر پوسیدگی دندان، عملیات دندانپزشکی ناموفق، شکستگی دندان یا آسیب ایجاد می‌شود. همه عفونت‌های دندان نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ندارند. با این حال، گاهی اوقات ممکن است دندانپزشک برای حفظ دندان و جلوگیری از گسترش عفونت آنتی بیوتیک تجویز کند.
وقتی دندان درد شروع می‌شود، ممکن است وسوسه شوید که تماس با دندانپزشک را به تاخیر بیندازید. اما عفونت دندان در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود. اگر شک دارید که آبسه یا عفونت دندان دارید، فوراً به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
دکتر صفورا امامی با سال‌ها تجربه در درمان ریشه دندان، جراحی انتهای ریشه دندان، درمان دندان های ترک خورده و آسیب‌های تروماتیک شکستگی دندان، می‌تواند از بروز آسیب‌های جدی دندانی جلوگیری کرده و با از بین بردن عفونت، به حفظ دندان شما کمک کند. برای دریافت نوبت با ما تماس بگیرید.
