مراحل عصب کشی دندان: یکی از اعضای بدن انسان که جزء اصلی‌ترین اعضا شناخته می‌شود، دندان است. این عضو علاوه بر آنکه تاثیر زیادی درر زیبایی صورت و ظاهر ما دارد، وظایف بسیار مهم دیگری بر عهده دارد. خرد کردن مواد غذایی مختلف، هضم غذاها، توانایی صحبت کردن به راحتی و تناسب در صورت و فک، همگی جزء وظایف این عضو به ظاهر کوچک و کم اهمیت است. با توجه به این میزان اهیمت، سلامت دندان نیز دارای اهمیت زیادی است.
گاهی اوقات در دندان‌های خود احساس دردهای وحشتناک می‌کنید؛ به طوری که توان جویدن غذا و یا نوشیدن مایعات سرد و گرم را با آن دندان را ندارید. در این موارد تنها نمی‌توان به سراغ مسکن‌های مختلف رفت تا درد دندان را برای ساعتی تسکین داد.
اولین و بهترین اقدام در این شرایط مراجعه به دندان پزشک متخصص و رفع مشکل دندان به صورت اصولی و ریشه‌ای است. در بیشتر موارد نیز دندان پزشک بعد از معاینه دندان، راهکار درمان آن را عصب کشی و پر کردن دندان می‌داند. در این نوشتار از خانم دکتر صفورا امامی مراحل مختلف عصب کشی دندان را با هم مرور می‌کنیم.
دوام دندان عصب کشی شده
عصب کشی دندان چیست و چه زمانی نیاز به این کار است؟
عصب کشی دندان یا روت کانال (Root Canal) یک پروسه دندانپزشکی است. در این پروسه مبنای کار از بین بردن بخش داخلی و نرم دندان یا پالپ (pulp) است. بخش نرم و داخلی دندان که با نام پالپ شناخته می‌شود، از اعصاب، بافت همبند و عروق خونی ساخته شده است. این بافت نرم به رشد دندان كمک می‌كند. هنگامی که دندان پزشک قصد دارد دندان را عصب کشی کند، این کار را تحت بی حسی موضعی انجام می‌دهد.
زمانی که پالپ یا قسمت داخلی بافت دندان آسیب ببیند و یا اینکه دچار التهاب، تورم و یا عفونت شود، باید عصب کشی دندان صورت گیرد. گاهی اوقات نیز پالپ یا مغز دندان از بین رفته و یا در اصطلاح مرده است. در این موارد نیز بخش بالایی دندان یا همان تاج می‌تواند دست نخورده باقی بماند. اما بهترین کار برای حفظ سلامتی بقیه ساختار دندان، عصب کشی و یا از بین بردن پالپ دندان آسیب دیده است.
پالپ دندان هم به دلایل متعددی مانند ترک در دندان، آسیب و تروما به دندان، انجام چندین مرحله درمانی دندانپزشکی و یا پوسیدگی عمیق در دندان‌ها، آسیب می‌بیند. صدمه در پالپ دندان به علائمی مانند تورم در لثه، احساس گرما در لثه و احساس درد شدید در دندان خود را نشان می‌دهد که باید اقدامات در جهت درمان پالپ صورت گیرد.
در این شرایط دندانپزشک ابتدا دندان مورد نظر را معاینه و بررسی می‌کند و در صورت نیاز به عصب کشی، این کار را انجام می‌دهد. البته فراموش نکنید که برای انجام یک عصب کشی با کیفیت و اصولی حتما به دندانپزشکی متخصص و کاملا با تجربه و آگاه مراجعه کنید. در غیر این صورت ممکن است در آینده با عوارضی در دندان روبرو شوید.
عصب کشی دندان راهکار رفع پوسیدگی دندان
یکی از مشکلات و بیماری‌های شایع دهان و دندان، پوسیدگی دندان است. این اتفاق مربوط به سن خاصی نیست و از کودکی تا بزرگ‌سالی ممکن است در دندان‌ها ایجاد شود. این عارضه به دلیل فعالیت باکتری خاصی که در حفره دهان وجود دارد، ایجاد می‌شود.
این باکتری با تولید اسیدی به نام اسیدلاکتیک باعث تخریب مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر بافت مینای دندان می‌شود و درجات مختلفی از پوسیدگی در دندان ایجاد می‌کند. در این شرایط با توجه به وسعت پوسیدگی دندان، ترمیم آن انجام می‌شود و در شرایط حاد و شدیدی، عصب کشی دندان تجویز می‌شود.
برای انجام عصب کشی دندان، ابتدا پوسیدگی و میزان آسیب به پالپ دندان بررسی می‌شود. مسلما پوسیدگی دندان نیز دارای درجات مختلفی است و علائم متفاوتی دارد. در پوسیدگی‌های سطحی و کم، مینای دندان آسیب می‌بیند و علائمی مانند درد ندارد و فقط رنگ دندان به سمت قهوه‌ای تغییر می‌کند.
در صورتی که پوسیدگی دندان شدید باشد و در قسمت عاج و یا دانتین دندان رخ دهد، علائمی مانند درد خفیف دارد و هنگام خوردن شیرینی‌ها و یا مایعات حالت آزاردهنده و مانند گزگز به شما دست می‌دهد.
گاهی اوقات نیز پوسیدگی به مغز دندان و یا پالپ کشیده شده و علائم شدید و غیر قابل تحمل ایجاد می‌کند. درد شدید در دندان، بی قراری موقع خواب و استراحت، و حساسیت به مایعات از علائم این درجه از پوسیدگی دندان است. در این مرحله نمی‌توان درمان ترمیمی برای دندان در نظر گرفت. به همین دلیل دندانپزشک شما عصب کشی دندان را انجام می‌دهد.
عصب کشی دندان در 8 مرحله مختلف انجام می‌شود و در ادامه تمامی این مراحل را با هم مرور می‌کنیم.
مراحل عصب کشی دندان
دندانپزشک قبل از هر اقدامی ابتدا علت دندان درد را به طور کامل بررسی می‌کند. در صورتی که دندانپرشک این بررسی را به درستی انجام ندهد، ممکن است به اشتباه درمان دیگر انتخاب کند که مناسب نباشد. به همین دلیل این کار نیاز به تبحر و تجربه بالای دندانپزشک دارد.
برای تشخیص درست و صحیح ابتدا توسط روش‌های معمول تشخیصی مانند رادیوگرافی، دوربین تشخیص پوسیدگی، پالپ تستر و... این کار انجام می‌شود. البته این ابزارها به تنهای کافی نیستند و مهم‌ترین مسئله، آگاهی و تجربه دندانپرشک در تشخیص درست عارضه است تا درمان نتیجه درستی به همراه داشته باشد.
-
2- دسترسی پیدا کردن به عصب دندان معیوب
در این مرحله باید راه دسترسی بدون مشکل به عصب دندان فراهم شود. برای این کار ابتدا بی حسی کامل دندان مورد نظر انجام می‌شود و بعد از آن دندانپزشک توسط فرز و توربین، مینا و تاج دندان را برمی‌دارد. این کار تا جایی انجام می‌شود که دندانپزشک بتواند وارد پالپ دندان شود و بعد به کانال دندان دسترسی کامل پیدا کند.
-
3- یافتن مدخل کانال دندان
هر دندان دارای چندین کانال مختلف است. در عصب کشی دندان، پیدا کردن این کانال‌ها یکی از چالش‌های دندانپزشک شناخته می‌شود. اما دندانپزشک با تجربه از محل هر کانال به خوبی اطلاع دارد و در مدخل کانال‌ها به دنبال ریشه دندان است.
-
4- شکل دهی به کانال دندان و پاکسازی آن
در این مرحله از عصب کشی دندان، پاکسازی ریشه دندان صورت می‌گیرد. پاکسازی دندان یکی از مراحل مهم عصب کشی است که با ابزارهای ریزی که فابل نام دارد، انجام می‌شود. این فایل‌ها از نازک به ضخیم وارد کانال دندان می‌شوند و با گشاد کردن کانال‌ها، باکتری و بافت‌های مرده را از آن خارج می‌کنند تا داخل کانال دندان پاک شود.
این پاکسازی باید تا انتهای ریشه دندان انجام شود و اگر این کار به صورت کامل و درست انجام نشود، عصب کشی دندان به احتمال زیاد موفقیت آمیز نخواهد بود. در این صورت نیاز به درمان مجدد ریشه، جراحی ریشه دندان و یا کشیدن دندان است.
این مرحله از کار دارای اهمیت بسیار زیادی است و اگر به درستی انجام نشود، تمامی پروسه عصب کشی دندان با شکست مواجه می‌شود و ممکن است جراحی ریشه دندان بعدها نیاز شود.
زمانی که روی دندان عصب کشی انجام می‌شود، ترد و شکننده می‌شود و احتمال شکستن دندان عصب‌کشی شده بیشتر می‌شود. برای اینکه این مشکل در دندان ایجاد نشود باید یک میله برای تقویت ساختار دندان داخل کانال دندان قرار بگیرد.
در گذشته این میله‌ها فلزی بودند؛ اما امروزه از فایبر پست‌ها استفاده می‌شود. زیرا علاوه بر استحکام دارای نوسانی همسان با دندان هستند و باعث ترکیدن ریشه دندان نمی‌شوند.
بعد از آنکه داخل ریشه دندان پست قرار داده شد، تاج دندان با کامپوزیت پر می‌شود. در حال حاضر بهترین ماده برای پر کردن تاج دندان کامپوزیت‌های نانو هستند. برای پر کردن دندان ابتدا سطح دندان با استفاده از مواد اسید فسفریک 35 درصد پر می‌شود و با نور آبی ثابت می‌شود. بعد از آن کامپوزیت در چند مرحله و به صورت لایه به لایه داخل تاج دندان قرار می‌گیرد تا کاملا پر شود. برای پر کردن کامپوزیت از نور آبی استفاده می‌شود.
اگر دندان عصب کشی شده ساختار و بافت تاج خود را از دست نداده باشد، پر کردن، آخرین مرحله از عصب کشی دندان است و این دندان ماندگاری بالایی خواهد داشت. اما در صورتی که ساختار دندان قوی نباشد و بافت آن به میزان زیادی تخریب شده باشد، باید روی دندان پر شده روکش دندان قرار بگیرد. این کار نیز با تشخیص دندانپزشک انجام می‌شود.
-
8- قرار دادن روکش روی دندان عصب کشی شده
دندان‌هایی که ساختار شکننده دارند و بافت آن خرابی زیادی داشته باشد، نیاز به روکش دارد. روکش دندانی دارای انواع مختلفی مانند روکش سرامیک روی فلز، روکش سرامیک روی زیرکونیا و روکش تمام زیرکونیا است. روکش زیرکونیا بهترین و جدیدترین نوع روکش است و کاملا کامپیوتری ساخته می‌شود.
تمامی مراحل عصب کشی دندان دارای اهمیت زیادی هستند و باید با دقت و تجربه بالای دندانپزشک انجام شود. اگر هر کدام از این مراحل به صورت اشتباه و یا ناقص انجام شود، نیاز به درمان مجدد ریشه دندان، ایمپلنت و یا جراحی آن وجود دارد. در نتیجه هزینه بیمار افزایش پیدا می‌کند و باید دردهای بیشتری را درمان کند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم که حتما به دندانپزشکی با تجربه و متخصص مراجعه کنید تا درمانی کامل و اصولی برای دندان صورت گیرد.
در این نوشتار از خانم دکتر صفورا امامی، متخصص ریشه و کانال دندان مراحل مختلف عصب کشی دندان به طور کامل بررسی شد. با آگاهی از اهمیت روند درمانی دندان و عصب کشی آن، باید در نظر داشته باشید که تجربه و تخصص دندانپزشک اهمیت زیادی دارد.
امروزه ابزارهای دندانپزشکی به طور مداوم در حال پیشرفت هستند تا پیدا کردن معایب دندان و درمان آن به شکل بهتری صورت گیرد. اما عامل مهم‌تر از ابزارهای دندانپزشکی، تخصص و تبحر دندانپزشک برای درمان دندان بیمار است. در غیر این صورت درمان دندان با شکست مواجه می‌شود و باید در زمانی دیگر روند درمانی را تکرار کنید.
